Europese Unie

From Wikipedia

De Europese Unie es een polletiek-economische êenheid van 27 verschillende land'n in Europa. De Unie es't er gekoomn achter de Twidd'n Weireldôorloge om de vrede in Europa te bewoarn, en es geleidelyk an utgegroeid tot êen va de belangrykste economische machtn in de weireld.

[bewerk'n] Geschiedenisse

Europa, moe van ol dat ge-oorlog en gestook, besloot om mêer soamn te weirken. Ut die intentie es de Europese Unie onstoan bie de ondertêkenienge van et Verdrag va Rôme ip 25 moarte 1957. Da verdrag wos ondertêkend deur 6 land'n: De 3 Benelux-land'n (Belgje, Olland en Luxemburg), Vrankryk, West-Duutsland en Itoalje. 't Wos gin toeval da die land'n tôpekwaamn, omdat ze in 1952 ol de Europese Gemêenschap voo Kooln en Stoal (EGKS) oan gevormd. Het verdrag va Rôme zorgde in êeste instantie tot de iprichtienge va de Europese Economische Gemêenschap (EEG), dus de noadruk lag ip de economie
1967: Der weird beslist om de drie aparte organisoaties (EEG, EGKS en Euratom) soamn te voegn en de noame Europese Gemêenschapp'n (EG) te gebruuk'n.
In 1973 koomn het Verênigd Keunienkriek, Ierland en Denemark'n bie de EEG. Nôorweegn beslist bie referendum om toch nie mee te doen, noa joarn onderandeln.
1981: Griek'nland komt bie die EG.
1986: Spanje en Portugal zin de nieuwste leed'n.
1993: In werkieng tredienge van et Verdrag va Maastricht, goegekeurd in 1992, weird'n de bevoegdheed'n van de EG verder uitgebreid. Vanof ton klapp'n we van de Europese Unie (EU). Êen van de belangrykste beslissingn wos het invoern van een gemêenschappelyke munt, en het invoern va een begrôtiengsdiscipline, Maastrichtnorm genoamd. Die bepoalt da een land, om dêel ut te meugn moak'n van de Economische Monetaire Unie (EMU), het begrôtiengstekort nie boovn de 3% van het Bruto Binnenlands Product mag zin en dat de totoale schuld nie mêer mag bedroagn dan 60% van het Bruto Nationoal Product (BNP).
1995: Zweed'n, Ôostnrik, Finland treed'n toe tot de EU.
2002: Invoerynge van de gemêenschappelyke munt, de Euro in een dêel van de unie. Sommigste landen, gelyk het Verênigd Keunienkriek, doen nie mee.
Het volln va de Meur va Berlin in 1989 zorgde voo een versnelde toetredienge va nieuwe land'n: in 2004 koomn 10 nieuwe land'n bie de EU: Estland, Letland, Litown, Slowakije, Sloveenje, Tsjechje, Hongarije, Pooln, Malta en Cyprus.
2007: Toetredienge van Roemeenje en Bulgarije