Pšenica
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Pšenica (Triticum spp.) je vrsta jestive trave koja se uzgaja svugdje u svijetu. Globalno, to je najvažnija ljudska žitarica koja je na drugm mjestu po proizvodnji u svijetu, odmah iza kukuruza; treća po proizvodnji je riža. Zrno pšenice se koristi za proizvodnju brašna potrebnog za hljeb, kolače ili tjestaninu. Od pšenice se fermetniranjem pravi pivo, alkohol, vodka ili biogorivo. U manjim kličinama pšenica se uzgaja i kao stočna hrana, a stabljiku je moguće koristiti i kao hranu i kao materijal za pokrov objekata.
[uredi] Historija
Pšenica je prva žitarica koja su ljudi počeli uzgajati. Potiče iz južnozapadne Azije, područja poznatog kao Fertile Crescent. Najraniji arheološki dokazi o uzgoju pšenice potiču iz Turske i sa Bliskog Istoka. Prije otprilike 10 000 godina divlje vrste pšenice su pripitomljene kao začetci agrikulture u plodnim djelovima zemlje. Uzgoj i stalne žetve divlje pšenice su dovele do selekcije i mutacije u pšenicu sa jakim klipovima i većeg zrna. Selekcija ovih osobina je važan dio pripitomljavanja žitarica. Zbog gubitka mehanizma za samostalno razmnožavanje, pripitomljena pšenica ne može preživjeti u divljini.
Uzgoj pšenice se počeo širiti i izvan Fertile Crescenta tokom Neolita. Za 5000 godina pšenica je došla do Etiopije, Indije, Irske i Španije. Milenium kasnije došla je do Kine. Kada su prije 3000 goina ljudi počeli poljuprivredni uzgoj sa konjima koji vuku alatke, povećala se i proizvodnja. Proizvodnja se nastavljala povećavati kako su ljudi dolazili do plodne zemlje i počinjali je obrađivati novim alatkama, uključujući pri tome fertalizaciju, mašine za mlaćenje i sječenje žitarica, traktore i ostalo.
Kako pada godišnji rast stanovništva, a proizvodnja žita raste, zemljine površine posvećene uzgoju pšenice bi se, prvi put u historiji, mogle smanjiti.
