New Immissions/Updates:
boundless - educate - edutalab - empatico - es-ebooks - es16 - fr16 - fsfiles - hesperian - solidaria - wikipediaforschools
- wikipediaforschoolses - wikipediaforschoolsfr - wikipediaforschoolspt - worldmap -

See also: Liber Liber - Libro Parlato - Liber Musica  - Manuzio -  Liber Liber ISO Files - Alphabetical Order - Multivolume ZIP Complete Archive - PDF Files - OGG Music Files -

PROJECT GUTENBERG HTML: Volume I - Volume II - Volume III - Volume IV - Volume V - Volume VI - Volume VII - Volume VIII - Volume IX

Ascolta ""Volevo solo fare un audiolibro"" su Spreaker.
CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Νέα Βρουνσβίκη - Βικιπαίδεια

Νέα Βρουνσβίκη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η θέση της Νέας Βρουνσβίκης στην Β. Αμερική.
Η θέση της Νέας Βρουνσβίκης στην Β. Αμερική.
Συνοπτικός πολιτικός χάρτης της Νέας Βρουνσβίκης.
Συνοπτικός πολιτικός χάρτης της Νέας Βρουνσβίκης.

Η Νέα Βρουνσβίκη ή Νέο Μπρόνσγουικ (αγγλ.: New Brunswick, γαλλ.: Nouveau-Brunswick) είναι επαρχία του Καναδά στις ακτές του Ατλαντικού.[1]

Η Νέα Βρουνσβίκη έχει έκταση 72.908 km2, δηλαδή όση έκταση έχει περίπου και η Ιρλανδία. Ο πληθυσμός της Νέας Βρουνσβίκης ανέρχεται σε 750.000 κατοίκους (εκτίμηση 2006), που στην πλειονότητα τους είναι αγγλόφωνοι, ενώ υπάρχει μία σημαντική μειονότητα (περίπου 35%) των κατοίκων που είναι γαλλόφωνοι Ακαδιανοί. Η Νέα Βρουνσβίκη είναι η μόνη επισήμως δίγλωσση επαρχία του Καναδά (αγγλικά/γαλλικά). Πρωτεύουσα της επαρχίας είναι το Φρέντρικτον ή Φρέντερικτον.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Γεωγραφία

Η γέφυρα «J.C. Van Horne» πάνω από τον ποταμό Ρέστιγκους (Restigouche) ενώνει το Κάμπελτον της Νέας Βρουνσβίκης με το Κεμπέκ.
Η γέφυρα «J.C. Van Horne» πάνω από τον ποταμό Ρέστιγκους (Restigouche) ενώνει το Κάμπελτον της Νέας Βρουνσβίκης με το Κεμπέκ.

Η Νέα Βρουνσβίκη δυτικά και νότια συνορεύει με την αμερικανική πολιτεία του Μέιν. Βορειοδυτικά συνορεύει με την Χερσόνησο της Γκασπεζίας (Γκασπεζί) του Κεμπέκ, και βορειοανατολικά βρέχεται από τον Κόλπο της Ζέστης (γαλλ.: Baie des Chaleurs). Ανατολικά βρέχεται από τον Ατλαντικό, και συνδέεται με την Νέα Σκωτία με τον στενό Ισθμό του Τσιγκνέτο (αγγλ.: Isthmus of Chignecto). Νοτιοανατολικά βρέχεται από τα νερά του Κόλπου του Φάντυ.

Η επαρχία χαρακτηρίζεται από χαμηλούς λόφους και βουνά, που αποτελούν μέρος της οροσειράς των Αππαλαχίων. Το 80% του εδάφους της Νέας Βρουνσβίκης καλύπτεται από δάση. Την επαρχία διασχίζουν πολλά ποτάμια, τα οποία είναι πλούσια σε σολωμό.

Οι ακτές του Κόλπου του Φάντυ διακρίνονται για την εντυπωσιακή άνοδο και πτώση της στάθμης της θάλασσας. Στην εικόνα παρουσιάζεται η ακτή κατά την περίοδο της πλημμυρίδας.
Οι ακτές του Κόλπου του Φάντυ διακρίνονται για την εντυπωσιακή άνοδο και πτώση της στάθμης της θάλασσας. Στην εικόνα παρουσιάζεται η ακτή κατά την περίοδο της πλημμυρίδας.
Η ίδια ακτή κατά την φάση της άμπωτης.
Η ίδια ακτή κατά την φάση της άμπωτης.

Τα κυριότερα αστικά κέντρα της επαρχίας βρίσκονται στα νότια: ο Άγιος Ιωάννης (Saint John, Saint-Jean, 120.000 κάτοικοι), το Μόνκτον (Moncton, 130.000 κάτοικοι), και η πρωτεύουσα Φρέντρικτον (Fredericton, Frédéricton, 85.000 κάτοικοι). Στα νότια της επαρχίας βρίσκονται και οι μικρές πόλεις Σάκβιλ (Sackville, 5.400 κάτοικοι), Άγιος Στέφανος (St. Stephens, 4.700 κάτοικοι), Σάσεξ (Sussex, 4.200 κάτοικοι). Στα βόρεια της επαρχίας βρίσκονται τα μικρά αστικά κέντρα Μέγας Καταρράκτης (Grand Falls/Grand-Sault, 5.900 κάτοικοι), Κάμπελτον (Cambelton, 7.800 κάτοικοι), Έντμουνστον (Edmunston, 17.300 κάτοικοι), Μπάθαρστ (Bathurst, 12.900 κάτοικοι), Καρακέτ (Caraquet, 4.400 κάτοικοι), Σιπαγκάν (Shippagan, 2.900 κάτοικοι), Τρακαντί (Tracadie, 4.700 κάτοικοι) και Μιραμισί (Miramichi, 18.500 κάτοικοι).

Το Φρέντρικτον είναι το διοικητικό, εκπαιδευτικό και πολιτιστικό κέντρο της επαρχίας. Κοντά στο Φρέντρικτον βρίσκεται και μεγάλη βάση του Καναδικού Στρατού. Ο Άγιος Ιωάννης είναι μεγάλο λιμάνι και μεγάλο βιομηχανικό κέντρο με διυλιστήρια, βιομηχανίες χαρτοπολτού και χαρτιού και σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (θερμικό και πυρηνικό). Το Μόνκτον είναι μεγάλο εμπορικό κέντρο και η πρώτη πόλη του Καναδά που έγινε επισήμως δίγλωσση.

[Επεξεργασία] Ιστορία

Πριν από την άφιξη ευρωπαίων εποίκων, την περιοχή της σημερινής Νέας Βρουνσβίκης όριζαν οι αυτόχθονες φυλές Μίκμακ, Μαλισήτ (Maliseet) και Πασαμάκουοντυ (Passamaquoddy), με κυριότερη την πρώτη.

Ο πρώτος Ευρωπαίος που εξερεύνησε την περιοχή ήταν ο γάλλος θαλασσοπόρος Ζακ Καρτιέ, το 1534. Από το 1604, γάλλοι έποικοι άρχισαν να εγκαθίστανται στα νότια της επαρχία γύρω από τον Κόλπο Φάντυ, αλλά και βόρεια γύρω από το σημερινό Μπάθαρστ, για να δημιουργήσουν την αποικία της Ακαδίας.

Το 1713, όλη σχεδόν η σημερινή Νέα Σκωτία έπεσε στα χέρια των Βρετανών, με αποτέλεσμα οι Ακαδιανοί να περιοριστούν στην Νέα Βρουνσβίκη και στα βόρεια της Νέας Σκωτίας γύρω από το οχυρό Λούισμπουργκ. Στον Ισθμό Τσιγκνέκτο που ενώνει την Νέα Βρουνσβίκη με την Νέα Σκωτία, οι Γάλλοι έκτισαν δύο οχυρά, το Οχυρό Μπωσεζούρ (Fort Beausejour) και το Οχυρό Γκασπαρώ (Fort Gaspareaux) προκειμένου να εμποδίσουν μία νέα προέλαση των Βρετανών.

Το 1755, με την έναρξη του Βρετανογαλλικού πολέμου που διήρκεσε μέχρι το 1763, οι Βρετανοί κατέλαβαν το Οχυρό Μπωσεζούρ. Ο βρετανός αντισυνταγματάρχης Ρόμπερτ Μόνκτον διέταξε κατόπιν την βίαιη εκδίωξη όλων των Ακαδιανών από την περιοχή, φοβούμενος μία πιθανή εξέγερσή τους. Το γεγονός αυτό πέρασε στην ιστορία των Ακαδιανών ως η Μεγάλη Αναταραχή. Το 1759 έπεσε στα χέρια των Βρετανών και το γαλλικό Οχυρό Άννα (Fort Anne, το σημερινό Φρεντρικτον), οπότε η κυριαρχία των Βρετανών στην περιοχή έγινε απόλυτη.

Κατά την διάρκεια της Αμερικανικής Επανάστασης, «Πιστοί στο Στέμμα» άποικοι (αγγλ. Loyalists) από την Νέα Αγγλία μετακινήθηκαν βόρεια και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του σημερινού Αγίου Ιωάννη. Η αποικιακή διοίκηση της Νέας Σκωτίας εκτίμησε ότι τα εδάφη πέρα από τον Ισθμό του Τσιγκνέκτο ήταν πολύ απόμακρα για τον αποτελεσματικό έλεγχό τους, και έτσι, στις 16 Αυγούστου του 1784, δημιούργησε επισήμως την αποικία της Νέας Βρουνσβίκης. Την ίδια περίπου εποχή, πολλοί από τους διωγμένους Ακαδιανούς επέστρεψαν στην Νέα Βρουνσβίκη, αλλά εγκαταστάθηκαν στα ΒΑ παράλια της επαρχίας προκειμένου να είναι μακριά από τους βρετανούς αποίκους.

Το 1838, η Νέα Βρουνσβίκη και η γειτονική αμερικανική πολιτεία του Μέιν έφτασαν στα πρόθυρα του πολέμου για συνοριακές διαφορές. Τελικά, η συνοριακή γραμμή καθορίστηκε με συμφωνία το 1842. Το 1867, η κυβέρνηση της Νέας Βρουνσβίκης συνυπέγραψε την ιδρυτική πράξη της Καναδικής Συνομοσπονδίας, προς απογοήτευση της πλειονότητας των κατοίκων οι οποίοι επιθυμούσαν να παραμείνουν αποικία του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η σημερινή σημαία της Νέας Βρουνσβίκης, έγινε επίσημη το 1965. Φέρει τον αγγλικό λέοντα και το ιστιοφόρο που κοσμούσαν και τον θυρεό της αποικίας της Νέας Βρουνσβίκης το 1868.
Η σημερινή σημαία της Νέας Βρουνσβίκης, έγινε επίσημη το 1965. Φέρει τον αγγλικό λέοντα και το ιστιοφόρο που κοσμούσαν και τον θυρεό της αποικίας της Νέας Βρουνσβίκης το 1868.

Καθ' όλη την διάρκεια του 19ου αι., έποικοι από την Βρετανία και την Ιρλανδία συνέχισαν να εγκαθίστανται στην περιοχή. Στον Άγιο Ιωάννη και στο Μιραμισί αναπτύχθηκε πολύ η ναυπηγική. Η υλοτομία και η γεωργία ήταν δύο άλλοι τομείς της οικονομίας που γνώρισαν μεγάλη άνθηση κατά τον 19ο αι. Μετά την ίδρυση της Καναδικής Συνομοσπονδίας, οι σχέσεις του Καναδά με τις ΗΠΑ επιδεινώθηκαν με αποτέλεσμα να περιοριστούν οι εξαγωγές προϊόντων από την Νέα Βρουνσβίκη προς την γειτονική Νέα Αγγλία. Μόνο στις αρχές του 20ού αι., η οικονομία της Νέας Βρουνσβίκης μπήκε και πάλι σε ανοδική πορεία, κυρίως με την ανάπτυξη της χαρτοβιομηχανίας.

Οι Ακαδιανοί, αν και αποτελούσαν σημαντική μερίδα του πληθυσμού, εντούτοις παρέμεναν πάντα στο περιθώριο των εξελίξεων. Η κατάσταση άλλαξε το 1960 με την εκλογή του Λουί Ρομπισώ (Louis Robichaud) στην πρωθυπουργία της επαρχίας. Το 1969, η Νέα Βρουνσβίκη αναγνώρισε και τα γαλλικά ως επίσημη γλώσσα.

[Επεξεργασία] Οικονομία

Το Αυτοκρατορικό Θέατρο (New Brunswick Imperial Theatre) στον Άγιο Ιωάννη της Νέας Βρουνσβίκης. Δείγμα της βρετανικής αποικιακής αρχιτεκτονικής του 19ου αι.
Το Αυτοκρατορικό Θέατρο (New Brunswick Imperial Theatre) στον Άγιο Ιωάννη της Νέας Βρουνσβίκης. Δείγμα της βρετανικής αποικιακής αρχιτεκτονικής του 19ου αι.

Η οικονομία της Νέας Βρουνσβίκης βασίζεται σε πολλούς τομείς. Ο πρωτογενής τομέας περιλαμβάνει σύγχρονη γεωργία, υλοτομία στα πλούσια δάση της περιοχής, μεταλλεία στην Βόρεια Νέα Βρουνσβίκη (Μπάθαρστ) και σημαντικό αλιευτικό στόλο. Στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη λειτουργούν μεγάλα εργοστάσια, όπως διυλιστήρια και ναυπηγεία. Το Φρέντρικτον είναι σημαντικό διοικητικό κέντρο, ενώ το Μόνκτον αποτελεί σημαντικό εμπορικό κόμβο. Τα τελευταία χρόνια, σημαντική ανάπτυξη έχει σημειώσει και ο τομέας του τουρισμού.

Στην οικονομική ζωή της επαρχίας επικρατούν δύο οικογενειακοί όμιλοι επιχειρήσεων, ο όμιλος Irving με διυλιστήρια, πρατήρια διανομής καυσίμων, εργοστάσια επεξεργασίας ξύλου, κ.λπ., και ο όμιλος McCain που ειδικεύεται στο εμπόριο προτηγανισμένης πατάτας σε όλον τον κόσμο.

[Επεξεργασία] Αξιοθέατα

Η επαρχία της Νέας Βρουνσβίκης διακρίνεται για τα φυσικά της κάλλη. Τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση της επαρχίας προσπαθεί να αναπτύξει τον τουρισμό στην περιοχή με την προβολή των εντυπωσιακών παραλιών στον Κόλπο του Φάντυ, της βρετανικής αποικιακής ιστορίας και της γαλλόφωνης (ακαδιανής) πολιτιστικής παράδοσης.

Η μακρύτερη στον κόσμο σκεπαστή γέφυρα βρίσκεται στο Χάρτλαντ της Νέας Βρουνσβίκης.
Η μακρύτερη στον κόσμο σκεπαστή γέφυρα βρίσκεται στο Χάρτλαντ της Νέας Βρουνσβίκης.

Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να θαυμάσει τους φάρους στις ακτές του Ατλαντικού και τις παλιές σκεπαστές γέφυρες που ενώνουν τις όχθες πολλών ποταμών. Μπορεί ακόμα να φάει άφθονα ψάρια, κάβουρες, αστακούς και θαλασσινά, καθώς και να δοκιμάσει το ψάρεμα του σολωμού στον ποταμό Μιραμισί.

[Επεξεργασία] Δημογραφικά στοιχεία

Το Ακρωτήριο του Θυμού (Cape Enrage) στην Νέα Βρουνσβίκη.
Το Ακρωτήριο του Θυμού (Cape Enrage) στην Νέα Βρουνσβίκη.

Οι σημερινοί κάτοικοι της Νέας Βρουνσβίκης είναι στην πλειονότητα (~60%) αγγλόφωνοι απόγονοι εποίκων από την Βρετανία και την Ιρλανδία. Οι γαλλόφωνοι αποτελούν περίπου το 30% του πληθυσμού και κατοικούν κυρίως στην Ακαδιανή χερσόνησο και στα ΒΑ της επαρχίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2001, οι αυτόχθονες (κυρίως Μίκμακ) αποτελούν μόνον το 3,31% του πληθυσμού της Νέας Βρουνσβίκης.

Οι κάτοικοι της Νέας Βρουνσβίκης είναι στην πλειονότητα χριστιανοί καθολικοί (53%) και διαμαρτυρόμενοι (36%) στο θρήσκευμα.

Ας σημειωθεί πως κατά την πενταετία 19962001, ο πληθυσμός της επαρχίας παρουσίασε μείωση κατά 1,2%, η οποία αποδίδεται κυρίως στην οικονομική ύφεση που χτύπησε τον πρωτογενή τομέα (απαγόρευση της αλιείας μπακαλιάρου, πτώση των τιμών της ξυλείας και των μεταλλευμάτων, κ.λπ.).[2]

[Επεξεργασία] Σημειώσεις

  1. Το τοπωνύμιο Νέα Βρουνσβίκη (αγγλ. New Brunswick) χρησιμοποιείται και αλλού, με πιο γνωστή την ομώνυμη πόλη στην Πολιτεία της Νέας Ιερσέης των ΗΠΑ (αγγλ.: New Brunswick, New Jersey). Η ονομασία Βρουνσβίκη (αγγλ.: Brunswick) έχει προέλευση γερμανική και αναφέρεται στον Οίκο του Ανόβερου ή Οίκο του Μπράουνσβαϊκ (γερμ.: Braunschweig) της Κάτω Σαξονίας, από όπου κατάγονταν ο βρετανός μονάρχης Γεώργιος Γ΄ (18381820), με διάταγμα του οποίου ιδρύθηκε η «αποικία» της Νέας Βρουνσβίκης. Η λέξη Brunswick στα αγγλικά σημαίνει «το χωριό του Μπρούνο» (Bruno's wick).
  2. Κύρια πηγή πληροφοριών για το παρόν άρθρο αποτέλεσε το αντίστοιχο άρθρο της αγγλικής Βικιπαίδειας.

[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις



Επαρχίες και ομοσπονδιακά εδάφη του Καναδά Σημαία του Καναδά
Επαρχίες: Αλμπέρτα | Βρετανική Κολομβία | Κεμπέκ | Μανιτόμπα | Νέα Βρουνσβίκη | Νέα Γη και Λαμπραντόρ | Νέα Σκωτία | Νήσος Πρίγκηπα Εδουάρδου | Οντάριο | Σασκάτσουαν
Ομοσπονδιακά εδάφη: Βορειοδυτικά Εδάφη | Γιούκον | Νούναβουτ

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu