Nowy Brunszwik
Z Wikipedii
|
|||||
Dewiza: Spem reduxit (Nadzieja przywrócona) | |||||
![]() |
|||||
Język urzędowy | angielski, francuski | ||||
Stolica | Fredericton | ||||
Największe miasto | Saint John | ||||
Premier | Shawn Graham | ||||
Gubernator porucznik | Hermenegilde Chiasson | ||||
Reprezentacja w parlamencie - przedst. w Izbie Gmin - przedst. w Senacie || 10 10 |
|||||
Powierzchnia Całkowita • Ziemia • Woda |
2006 72 908 km² 72 908 km² 2,0% |
||||
Ludność • Całkowita (2001) • Gęstość |
757 100 10,60 os./km² |
||||
Akces po Konfederacji | rok - 1867 (jako pierwsza) |
||||
Strefa czasowa | UTC -4 | ||||
Informacja pocztowa • Kod telefoniczny • ISO 3166-2 • Skrót pocztowy • Pierwsza litera kodu |
506 CA-NB NB E |
||||
Strona internetowa | www.gnb.ca | ||||
Oficjalne symbole prowincjonalne |
Spis treści |
[edytuj] Informacje ogólne
Nowy Brunszwik, New Brunswick, Nouveau-Brunswick – prowincja Kanady. Największa z trzech nadmorskich prowincji. Nowy Brunszwik znajduje się w całości na stałym lądzie. Od zachodu i północy graniczy z prowincją Quebec. Od północy poprzez Cieśninę Northumberland z Wyspą Księcia Edwarda, Od wschodu z Nową Szkocją i od południa ze stanem USA Maine. Największymi miastami prowincji są Saint John, Moncton i stolica prowincji Fredericton. 33% ludności Nowego Brunszwiku jest frankofonami i używa francuskiego jako pierwszego języka.
[edytuj] Struktura polityczna
[edytuj] Gubernator porucznik
Gubernator porucznik jest przedstawicielem głowy państwa, monarchy angielskiego w prowincji. Choć gubernator mianowany jest przez monarchę, następuje to automatycznie po rekomendacji premiera prowincji. Funkcje gubernatora porucznika są czysto honorowe i ceremonialne, choć teoretycznie może on wpływać na kształt polityki prowincjonalnej.
[edytuj] Zgromadzenie legislacyjne
Parlament Nowego Brunszwiku Legislative Assembly of New Brunswick składa się współcześnie z 55 deputowanych Members of Legislative Assembly, w skrócie MLA. Wybierani są oni w 55 jednomandatowych okręgach wyborczych. Partia zdobywająca większość w parlamencie tworzy rząd prowincjonalny, a jej przewodniczący zostaje premierem prowincji. Druga co do liczebności partia w parlamencie otrzymuje status oficjalnej opozycji.
W obecnej 54 kadencji parlamentu miejsca w parlamencie podzielone są następująco:
- Konserwatywna Partia Nowego Brunszwiku – 28
- Liberalna Partia Nowego Brunszwiku – 26
- Nowa Demokratyczna Partia Kanady – 1
Po dane historyczne na temat składu parlamentów zobacz: Zgromadzenie Legislacyjne Nowego Brunszwiku.
[edytuj] Rząd
- Ministry of Agriculture, Fisheries and Aquaculture – Ministerstwo rolnictwa, rybołówstwa i gospodarki wodnej
- Ministry of Business New Brunswick – Ministerstwo gospodarki
- Ministry of Education – Ministerstwo edukacji
- Ministry of Energy – Ministerstwo energetyki
- Ministry of Environment and Local Government – Ministerstwo ochrony środowiska i spraw komunalnych
- Executive Council Office – Biuro rady ministrów
- Ministry of Family and Community Services – Ministerstwo do spraw rodziny i służb komunalnych
- Ministry of Finance – Ministerstwo finansów
- Ministry of Health and Wellness – Ministerstwo zdrowia i dobrobytu
- Ministry of Intergovernmental and International Relations – Ministerstwo do spraw kontaktów między prowincjonalnych i międzynarodowych
- Ministry of Justice – Ministerstwo sprawiedliwości
- Ministry of Natural Resources – Ministerstwo zasobów naturalnych
- Office of the Comptroller – Biuro audytora
- Office of Human Resources – Biuro zasobów pracowniczych
- Office of the Premier – Biuro premiera
- Ministry of Public Safety – Ministerstwo bezpieczeństwa publicznego
- Ministry of Supply and Services – Ministerstwo usług rządowych i zaopatrzenia
- Ministry of Tourism and Parks – Ministerstwo turystyki i parków
- Ministry of Training and Employment Development – Ministerstwo rozwoju siły roboczej
- Ministry of Transportation – Ministerstwo transportu
[edytuj] Premier
Premier Nowego Brunszwiku jest szefem rządu prowincjonalnego w tej prowincji. Posiada on bardzo szerokie uprawnienia, pozwalające prowadzić skuteczne rządy, jeśli tylko ma zapewnione poparcie w parlamencie. Premierem zostaje lider partii zdobywającej większość w parlamencie. Jeśli z jakichś powodów, w czasie trwania kadencji parlamentu przewodniczący rządzącej partii zostaje zmieniony, następuje automatyczna zmiana na stanowisku premiera prowincji.
[edytuj] Ludność
Miasta | 2001 | 1996 |
---|---|---|
Saint John | 69 661 | 72 494 |
Moncton | 61 046 | 59 313 |
Fredericton | 47 560 | 46 507 |
Miramichi | 18 508 | 19 241 |
Edmundston | 17 373 | 17 876 |
Riverview | 17 010 | 16 684 |
Dieppe | 14 951 | 12 497 |
Quispamsis | 13 757 | 13 579 |
Bathurst | 12 924 | 13 815 |
Rothesay | 11 505 | 11 470 |
[edytuj] Podział terytorialny
Nowy Brunszwik podzielony jest na piętnaście hrabstw:
- hrabstwo Albert
- hrabstwo Carleton
- hrabstwo Charlotte
- hrabstwo Gloucester
- hrabstwo Kent
- hrabstwo Kings
- hrabstwo Madawaska
- hrabstwo Northumberland
- hrabstwo Queens
- hrabstwo Restigouche
- hrabstwo Saint John
- hrabstwo Sunbury
- hrabstwo Victoria
- hrabstwo Westmoreland
- hrabstwo York
w których leży 7 miast typu city, 28 miast typu town i 68 wsi villages
Zobacz: lista jednostek samorządowych Nowego Brunszwiku.
[edytuj] Ukształtowanie powierzchni
Nowy Brunszwik można podzielić na dwa rejony. Wschodni tworzy rozległą nizinę. Zachodni, stanowiący północny kraniec Appalachów, jest górzysty i przypomina Sudety. Najwyższymi szczytami tego fragmentu pasma są Góra Clarleton 820 m i Wielka Łysa Góra 672 m n.p.m. Cały obszar prowincji jest intensywnie zalesiony.
[edytuj] Wody śródlądowe
W poprzek prowincji przepływa majestatyczna rzeka St. John, niekiedy zwana Renem Północnej Ameryki. Oprócz tej rzeki znajduje się tam wiele innych, m.in.: Miramichi, Restigouche, Nepisiguit, Salmon, St. Croix i Tobique oraz liczne jeziora. Do największych z nich należą Grand, Chiputneticook, Magaguadavic i Oromocto. Niezwykle czysta woda powoduje, że Nowy Brunszwik jest rajem dla wędkarzy.
[edytuj] Klimat
Prowincja leży w strefie klimatu atlantyckiego, choć zaznacza swe wpływy klimat kontynentalny, szczególnie w zachodniej części prowincji. Na wybrzeżu średnie temperatury lipca wynoszą pomiędzy 22 a 22°C. Temperatura taka osiągana jest na krótko przed południem, po czym wieczorna bryza znacznie schładza powietrze. Wewnątrz lądu temperatura jest znacznie stabilniejsza i utrzymuje się przez większą część dnia na poziomie 24°C. Temperatury zimowe znacznie zależą od położenia równoleżnikowego. W północnej części, w okolicach Edmundston średnia temperatura stycznia wynosi -12°C podczas gdy na południu już tylko ok. -7°C. Nowy Brunszwik jest bardzo śnieżną prowincją. W zachodniej części opady śniegu wynoszą pomiędzy 300 a 400 cm rocznie, a na południu 200 do 300 cm, co daje ok. 20% rocznych opadów. Nowy Brunszwik jest zdecydowanie najbardziej słoneczną prowincją w atlantyckiej Kanadzie. W roku notuje się ok. 2000 godzin pełnego słońca. Także mgły występują rzadziej niż w Nowej Szkocji.
[edytuj] Zasoby naturalne
Obok natury, lasów i dużych zasobów słodkiej wody w prowincji znajdują się znaczne pokłady cennych minerałów. Należą do nich metale: antymon, bizmut, kadm, miedź, złoto, ołów, srebro i cynk, minerały: margiel, torf, potas, krzemionka, sól, siarka, kruszywa budowlane oraz ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel kamienny
[edytuj] Gospodarka
Wszystkie dane za rok 2002 Podstawowymi gałęziami gospodarki prowincji są:
- Przemysł leśny – daje pracę 16 tysiącom pracowników, generując 1,5 miliarda dolarów.
- Przemysł wytwórczy – zatrudnia ponad 43 tysięcy pracowników, generując ponad 12 miliardów dolarów. Głównymi dziedzinami są: przemysł leśny, papierniczy, spożywczy, wyrobów metalowych i innych dóbr konsumpcyjnych.
- Górnictwo – zatrudniając 3,5 tysięcy pracowników wydobywa minerałów na ogólną sumę 86 milionów dolarów.
- Rolnictwo i rybołówstwo – W rybołówstwie pracuje 7123 rybaków, a flota składa się z 2770 kutrów. Dodatkowo ponad 12 000 pracowników zatrudnionych jest w zakładach przeróbki ryb. Rybołówstwo generuje 860 milionów dolarów. Areał uprawny w prowincji wynosi blisko 200 tysięcy hektarów. Głównymi produktami są ziemniaki, zboża i mleko. Dochód z rolnictwa wynosi 412 milionów dolarów.
- Energetyka – Nowy Brunszwik jest liczącym się w regionie producentem energii elektrycznej. W skład systemu wchodzą elektrownie cieplne, wodne oraz jedyna w regonie elektrownia atomowa. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się elektrownie wiatrowe. Prowincja eksportuje energię do Nowej Szkocji, Wyspy Księcia Edwarda oraz do USA.
- Turystyka – dając zatrudnienie 25 tysiącom osób, turystyka wytwarza prawie miliard dolarów przychodu. Liczba odwiedzających prowincję stale wzrasta i 2001 wyniosła 1,4 miliona osób.
[edytuj] Historia
Nowy Brunszwik został wydzielony z Nowej Szkocji jako oddzielna kolonia w 1784. W 1854 kolonia otrzymała status dominium. Większość ludności kolonii pochodziło od przybyłych do niej po rewolucji amerykańskiej lojalistów. Istniały tam także nieliczne gminy ludności akadyjskiej i Indian Mikmaków (Mi'kmaq, Micmac). W połowie XIX w. Nowy Brunszwik był jednym z najludniejszych i najsilniejszym gospodarczo brytyjskich dominiów w Ameryce Północnej. W początku lat sześćdziesiątych w Nowym Brunszwiku powstała koncepcja unii atlantyckich dominiów brytyjskich. Z czasem pomysł ten rozszerzono na wszystkie brytyjskie kolonie w Północnej Ameryce. W 1867 Nowy Brunszwik jako jedna z czterech pierwszych prowincji Kanady, stał się członkiem-założycielem Konfederacji Kanady.
Zobacz więcej w artykule głównym: historia Nowego Brunszwiku.
Alberta • Kolumbia Brytyjska • Manitoba • Nowy Brunszwik • Nowa Fundlandia i Labrador • Nowa Szkocja • Ontario • Quebec • Saskatchewan • Wyspa Księcia Edwarda
Terytoria Kanady: Jukon • Nunavut • Terytoria Północno-Zachodnie