Friedrich Wilhelm Nietzsche
Ji Wîkîpediya
Friedrich Wilhelm Nietzsche, (1844-1900), fîlosof û Altphilolog e. Fîlosofiya wî kartêkirineke mezin li şêweyê ramana sedsaliya 20'an kir. Bi boçûnên xwe ên felsefî aspektên felsefa Existenz= heyînê vala derxistin.
Mixabin naziyan felsefa Nietzsche bo berjewendiyên xwe bi kar anîn û polîtîzekirin, lê rexneyên wî ên zelal li dijî nijadperestiyê, anti-semîtîzmê û biyologiyê bi zanebûn bêguhdan kirin û binax kirin. Nivîsên Nietzsche kartêkirineke mezin li gelek nivîskar û torevaên elmanî ên moderin kiriye mîna Rainer Maria Rilke, Robert Musil, Hermann Broch, Stefan Zweig, Thomas Mann, Hermann Hesse, Karl Kraus û Gottfried Benn, herweha li tore û felsefeya ferensiyan kir û bi taybetî li Michel Foucault û Jacques Derrida kir. Felsefa Nitsche li ser rastî û derewan, xêr û şer, reş û spî, di çarçewa sincê de, belavbû û bi taybetî di pirtûka wî de (Also sprach Zarathustra=weha Zerdeşt peyivî) de. di Psychologiyê de jî bandora Nietzsche li Sigmund Freud, Ludwig Klages û Carl Gustav Jung bû. Li hember wê jî pir ramiyar û zane li dijî Nitsche û behweriyên wî hebûn mîna Karl Jaspers, Martin Heidegger, Martin Buber, Paul Tillich, Albert Camus û Jean-Paul Sartre. Wan di nivîsên xwe de, rexneyên tund li Nitsche girtine. Nitsche, di cîhana navnetewî de, wek fîlosofekî hatiye naskirin, lê wek helbestvan, kêm li derveyî Elmaniya behsa wî bûye. Li vir dixwazim çend helbestên wî wergerênim bo zimanê kurdî û hêvîdar im hêleke din ji jiyana Nitsche bo xênerên kurmanciya şirîn bête naskirin. Hêjayî peyivê ye jî, ko helbestên wî pirr bi raman û bi giyan ve girêdayî ne.
[biguherîne] Gotinên Nietzsche bi kurdî
 |
Di Wîkîgotin da gotarek li ser Friedrich Nietzsche heye. |
