Guam
Dari Wikipedia bahasa Melayu
| Wilayah Guam Guåhan |
|||||
|
|||||
| Cogan kata: Yang mana Hari Amerika bermula | |||||
| Lagu kebangsaan: Fanohge Chamoru | |||||
 |
|||||
| Ibu negara | Hagåtña | ||||
| Bahasa rasmi | Bahasa Inggeris, Bahasa Chamorro | ||||
| Kerajaan | Wilayah AS | ||||
| - Presiden | George W. Bush (R) | ||||
| - Gobernor | Felix Perez Camacho (R) | ||||
| Kemerdekaan | tiada (wilayah AS) | ||||
| Keluasan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| - Jumlah | 543.52 km² (192) 209.85 km persegi |
||||
| - Air (%) | sedikit sahaja | ||||
| Penduduk | |||||
| - Anggaran Julai 2006 | 170,000 (186) | ||||
| - Kepadatan | 307/km² (37) 795/km persegi |
||||
| KDNK (KKP) | Anggaran 2000 | ||||
| - Jumlah | $3.2 billion (167th) | ||||
| - Per kapita | $21,000 (anggaran 2000) (35th) | ||||
| IPM (n/a) | n/a (n/a) (n/a) | ||||
| Mata wang | Dolar Amerika Syarikat (USD) |
||||
| Zon waktu | Wajtu Standard Chamorro - (UTC+10) | ||||
| Internet TLD | .gu | ||||
| Kod panggilan | +1-671 | ||||
Guam (bahasa Chamorro: Guåhan ), secara rasminya Wilayah Guam Amerika Syarikat, ialah sebuah pulau di Lautan Pasifik Barat yang merupakan wilayah terancang Amerika Syarikat yang tidak diperbadankan. Kaum Chamorro yang merupakan penghuni asli Guam tinggal di pulau buat pertama kali pada sekitar 6,000 tahun dahulu. Guam ialah pulau yang terbesar dan yang terletak paling selatan antara pulau-pulau di Kepulauan Mariana. Ibu kotanya Hagåtña, dahulu dikenali sebagai Agana. Sebahagian besar ekonomi Guam didukung oleh pelancongan, khususnya pelancong-pelancong dari Jepun, Korea dan Taiwan, serta pangkalan-pangkalan Tentera Amerika Syarikat. Jawatankuasa PBB tentang Penyahjajahan memasukkan Guam ke dalam Senarai PBB untuk Wilayah Tak Memerintah Diri.
Jadual isi kandungan |
[Sunting] Sejarah
- Rencana utama: Sejarah Guam
Ferdinand Magellan, ahli pelayaran Portugis, yang belayar untuk raja Sepanyol, tiba di pulau Guam pada tahun 1521 semasa pelayarannya mengelilingi dunia. Jeneral Miguel López de Legazpi menuntut Guam untuk Sepanyol pada tahun 1565. Bagaimanapun tidaklah sehingga ketibaan Padre San Vitores pada tahun 1668 untuk mengasaskan misi Katolik yang pertama di Guam, bahawa penjajahan Sepanyol bermula di sini. Kepulauan ini ketika itu diperintah sebagai sebahagian Hindia Timur Sepanyol dari Filipina. Antara tahun 1668 dan tahun 1815, Guam merupakan sebuah tempat persinggahan yang penting di dalam laluan perdagangan Sepanyol antara Mexico dan Filipina. Bersama-sama denga Kepulauan Mariana dan Caroline, Guam diperlakukan oleh kerajaan Sepanyol sebagai sebahagian tanah jajahannya di Filipina. Sedangkan kebudayaan Chamorro di Guam adalah unik, kebudayaan kedua-dua Guam dan Mariana Utara kemudian dipengaruhi oleh kebudayaan dan tradisi Sepanyol. Selain itu, banyak lelaki orang asli di Guam telah "dihapuskan" oleh orang Sepanyol semasa pendudukan, dengan lelaki-lelaki Sepanyol kemudian mengahwini orang-orang asli wanita.
Amerika Syarikat menawan pulau Guam semasa Perang Sepanyol-Amerika pada tahun 1898. Guam dijadikan sebagai sebuah stesen persinggahan untuk kapal-kapal Amerika yang belayar ke dan dari Filipina, manakala kepulauan Mariana utama ditawan oleh Jerman dan kemudiannya Jepun.
Semasa Perang Dunia II, Guam diserang oleh angkatan tentera Jepun pada 8 Disember 1941. Kepulauan Mariana Utara telah menjadi sebuah negeri naungan Jepun sebelum peperangan, dan adalah orang-orang Chamorro dari sana yang dibawa masuk ke Guam untuk bertindak sebagai penterjemah serta untuk mengisi jawatan-jawatan yang lain oleh angkatan tentera pendudukan Jepun. Pendudukan Guam berlangsung sehingga lebih kurang 31 bulan. Semasa tempoh itu, kaum Chamorro Guam diperlakukan sebagai musuh pendudukan oleh askar-askar Jepun, dan menjalani atau mengalami kerja paksa, pemisahan keluarga, pemenjaraan, hukuman mati, kem tahanan, serta pelacuran. Lebih kurang seribu orang maut semasa pendudukan, menurut Testimoni Kongres pada tahun 2004. Selepas peperangan, perkara-perkara ini mengakibatkan rasa geram kaum Chamorro Guam terhadap Chamorro daripada Mariana Utara.
Amerika Syarikat kembali untuk bertempur dalam Pertempuran Guam pada 21 Julai 1944 dan menawan semula pulau itu daripada tentera Jepun. Amerika Syarikat juga menawan dan menduduki Mariana Utara. Selepas peperangan, Akta Organik Guam 1950 yang mengasaskan Guam sebagai sebuah wilayah terancang Amerika Syarikat yang tidak diperbadankan memberikan struktur kepada kerajaan Guam, serta memberikan kewarganegaraan Amerika Syarikat kepada rakyatnya.
[Sunting] Geografi
Terletak pada 13.5°U 144.5°T, Guam ialah pulau yang paling selatan di dalam rangkaian pulau Mariana, serta pulau yang paling besar di Micronesia. Luasnya 210 batu persegi (544 km²).
Rangkaian pulau ini diwujudkan oleh pelanggaran plat-plat tektonik Pasifik dan Filipina. Jurang Mariana, sebuah zon benam yang dalam, terletak di sebelah timur rangkaian pulau ini. Challenger Deep sedalam 35,797 kaki (10,911 m) terletak di barat daya Guam, dan merupakan titik yang paling dalam di bumi. Pulau Guam sekali-sekala mengalami gempa bumi, akibat kedudukannya di pinggir Plat Pasifik. Pada tahun-tahun kebelakangan ini, gempa-gempa bumi dengan pusat gempar yang berhampiran Guam mempunyai magnitud yang berbeza-beza antara 5.0 dan 8.2. Berbeza dengan Gunung berapi Anatåhan yang terletak di Mariana utara, kawasan Guam tidak mengalami kegiatan gunung berapi. Bagaimanapun, disebabkan oleh arah angin dan kehampirannya, debu kegiatan gunung berapi yang berjiran kekadangnya menjejaskan Guam.
Bahagian utara Pulau Guam terdiri daripada dataran batu kapur kekarang yang berhutan manakala selatannya mengandungi puncak-puncak gunung berapi yang dilitupi oleh hutan dan padang rumput. Sebuah terumbu karang mengelilingi kebanyakan pulau, kecuali di kawasan-kawasan yang teluk memberikan laluan kepada sungai-sungai kecil yang turun dari bukit-bukit masuk ke Lautan Pasifik serta Laut Filipina. Taburan penduduk Guam paling padat di kawasan-kawasan utara dan tengah pulau Guam.
[Sunting] Pembahagian pentadbiran
- Rencana utama: Desa-desa di Guam
Guam dibahagikan kepada 19 buah desa. Tentera Amerika Syarikat mengekalkan bidang kuasa ke atas pangkalan-pangkalannya yang merupakan hampir sesuku kawasan pulau ini:
- Pangkalan Tentera Udara Andersen, Yigo
- Stesen Udara Tentera Laut, Tiyan (kini ditadbirkan oleh kerajaan Guam)
- Pangalan Tentera Laut Guam, semenanjung Orote
- Tambahan Kelengkapan (Ordnance Annex ), Tanah Tinggi Tengah Selatan (dahulu dikenali sebagai "Gudang Senjata Tentera Laut")
- Stesen komunikasi Tentera Laut, Barrigada dan Finegayan
[Sunting] Demografi
Kaum Chamorro yang merupakan 47% daripada jumlah penduduk Guam ialah kelompok etnik yang asli serta yang terbesar di pulau ini. Kelompok-kelompok etnik yang lain termasuk orang Filipina 25%, orang Kaukasia 10%, serta orang-orang Cina, Jepun, Korea, dan lain-lain. Pada hari ini, agama Roman Katolik ialah agama yang terbesar dengan bilangan penganut sebanyak 85% daripada jumlah penduduk Guam. Bahasa-bahasa rasmi pulau ini ialah bahasa Inggeris dan bahasa Chamorro.
