Amsterdam

From Wikipedia

Amsterdam is in Naam de Hööftstadt un de gröttste Stadt vun de Nedderlannen. Vandaag hett de Stad 741.623 Inwahners, man de Stadtsregion twuschen Haarlem un Hilversum telt üm un nabi 2.5 millionen Minschen. Bi disse Region höört ook de Städer Zaanstad, Almere, Amstelveen, Hoofddorp, Purmerend un IJmuiden.

As een Handelsstad harr Amsterdam sien gröttste Tijd in't söbenteinde Jaarhunnert as de Stad de wichtigste Haven in Europa weer. Nog altijd teert de Stad vun dit Verleden, man vööral de dynamische Entwickeln van de Fleeghaven Schiphol un dat aanwassen vun niege ökonomische Bedrievigheit (Medien, niege Technologien und internationale Dienstenökonomie) hett Amsterdam siet de tachentiger Jaar vun't twintigste Jaarhunnert in een kosmopolitische Stad verännert.

[Ännern] Historische Entwickeln

Amsterdam is kien heel ole Stadt. Dat weer eerst in't 13. Jaarhunnert dat een Dam aanlegt weer in de Amstel, een Fehnstroom in de Hollandsche siedlänner. Bit aan'n Anfang vun't 16. jaarhunnert bleef de Amsterdam een relativ lütte Stad un weer regeert vun de Graaf vun Holland un de Bischop vun Utrecht.

As de Nedderlännen in't 16e Jaarhunnert in Upstand kamen gegen de König vun Spanien, weern de Amsterdammers nich in't eerste Front vun de Striet gegen dat autokratische Bestüür vun de Spaniers. Man na de Fall vun Antwarpen waar de Spaniers in 1585 weer Baas weern, kamen veel Kooplüe ut de flaamsche Havenstad na Amsterdam un brachten eern Riekdom met sick met. De Antwarpers un een grote Grupp vun Portugeesche Joden harrn een groot Belang för de Entwickeln vun Amsterdam as Zentrum vun internationale Hannel.

Twuschen 1570 un 1622 wuss Amsterdam vun 30.000 minschen na mehr as 100.000 Inwoners, un an'n Enn vun de 17. Jaarhunnert weern dat üm un nabi 200.000 Minschen worrn. Amsterdam weer een van de gröttste Städer vun Noordeuropa worrn, in jüst een Jaarhunnert. Ut disse Periode is ook de Utleg vun de dree konzentrische Grachten (Herengracht, Kaisersgracht un Prinzengracht) un dat Quarteer Jordaan. Na 1700 weer dat vöörbi mit de grote Dynamik as England upsteeg as de gröttste Handelsnation.

Dat weer eerst aan't End vun de 19. Jaarhunnert dat Amsterdam weer wussen deed. Eerst weern niege Havens aanlegt för de koloniale Hannel mit Nedderlandsch-Indien (nu Indonesien), un denn een Kanaal na IJmuiden för een direkte Togang na de Noordsee. Man as Havenstad weern Rotterdam, Hamborg un Bremen nu wichtiger. Amsterdam weer dat kulturelle Zentrum vun de Nedderlännen, waar ook de meeste Tiedenbläder utgeven ward un waar dat finanzielle Zentrum is. Dat is vööral in de leste twintig Jaar vun de 20. Jaarhunnert dat Amsterdam sick entwickelt in een internationale Stad vun multinationale Bedrieven un Unversitäten.

[Ännern] Inwoners

Siet dat 16e Jaarhunnert is Amsterdam een Stad vun Migranten. Eerst weern dat de Kooplüe ut Flannern un Joden ut Spanien un Portugal. In't 18e un 19e Jaarhunnert kamen Buurn ut Oostfreesland un Westfalen, man ook ut Grünneng un Freesland in de Nedderlännen. In de Periode vun de industrielle Revolution weer Amsterdam ook dat Zentrum vun een Hoop sozialistische Vereenen - de veel Stööd had ünner de freesche un de joodsche Arbeiters - un de Sociaaldemocratische Arbeiderspartij (SDAP) vöör 1945, de Partij van de arbeid (PvdA) na de Kreeg, hebbt siet de dartiger Jaar altijd grote Macht had. In 2005 weern 30 % vun de Amsterdammers nich vun europeesche Herkomst, un meer as 50 % vun de Minschen ünner 18 jaar.