Amon Göth
Van Wikipedia
Amon Leopold Göth (Wenen, 12 november 1908 - Płaszów, Polen, 13 september 1946) was een Oostenrijks Hauptsturmführer van de SS en commandant van het nazi-concentratiekamp Plaszow.
Op 22-jarige leeftijd sloot hij zich aan bij de Oostenrijkse Nazi-partij en de SS. Omdat de Oostenrijkse SS illegaal was tot de Anschluss van Oostenrijk bij Nazi-Duitsland, is weinig bekend van de activiteiten van Göth in die tijd. Tussen 1932 en 1936 was Göth lid van de algemene-SS in Wenen. In 1937 had hij de rang van Oberscharführer bereikt. Tussen 1938 en 1941 opereerde hij bij de SS-Standarten, regiment 11, in Wenen. Op 14 juli 1941 kreeg hij de rang van Untersturmführer.
In augustus 1942 verliet Göth Wenen om naar Kraków te gaan. Hij werd benoemd tot SS-officier bij de Concentratie Kamp diensten en op 11 februari 1943 kreeg hij opdracht om een dwangarbeiderskamp te bouwen en te leiden bij Plaszow. Met dwangarbeiders duurde het een maand om het kamp te bouwen. Op 13 maart 1943 werd het getto van Kraków ontruimd; de overlevenden werden naar naar het nieuwe werkkamp gebracht. Bij de ontruiming kwamen naar schatting 2000 mensen om het leven, velen van hen werden persoonlijk door Göth geëxecuteerd.
Op 3 september 1943 was Göth betrokken bij de ontruiming van het getto in Tarnow. Een onbekend aantal mensen werd hierbij vermoord. Op 3 februari 1944 gaf Göth opdracht tot het sluiten van het concentratiekamp Szebnie. Veel gevangenen (naar schatting enkele duizenden) werden hierbij vermoord, anderen overgebracht naar andere kampen.
Op 20 april 1944 werd Amon Göth gepromoveerd tot SS-Hauptsturmführer. Dit betekende voor hem een dubbele promotie, omdat hij de rang van SS-Obersturmführer oversloeg. Hij werd ook benoemd tot officier van de Waffen-SS. Hij bleef commandant van het concentratiekamp Plaszow.
Göth was berucht om zijn martelingen en moorden in het concentratiekamp. Göth werd internationaal bekend door de film Schindler's List, ondanks dat het beeld van Göth dat in deze film werd geschetst (waarin hij bijvoorbeeld vanaf zijn balkon gevangenen doodschoot met een scherpschuttersgeweer) slechts een deel van zijn misdaden beschrijft. Van Göth wordt gezegd dat hij zeker 500 Joden persoonlijk heeft doodgeschoten. Poldek Pfefferberg (een van de Joden die door Oskar Schindler is gered) zei ooit: Als je Göth zag, zag je de dood.
Hoe precies de relatie tussen Göth en Oskar Schindler was, is niet duidelijk. Velen nemen aan (zoals ook in de film Schindler's List te zien is), dat Oskar Schindler bevriend werd met Göth om het leven van Joden te kunnen redden. Deze Joden woonden oorspronkelijk in een sub-kamp in de fabriek van Schindler. Maar op 4 september 1944 moesten, toen het leger van de Sovjet-Unie dichterbij kwam, van de Nazi-autoriteiten verhuizen naar het kamp in Plaszow. Toen het kamp Plaszow zelf moest sluiten op 15 oktober, kwam Schindler met zijn beroemde lijst van mensen die niet vermoord mochten worden, maar naar een nieuwe kriegwichtige fabriek in Brunnlitz in Tsjechoslowakije werden getransporteerd.
Op 13 september werd Amon Göth ontheven van zijn functie als commandant van het Plaszow kamp. Korte tijd later werd hij beschuldigd van diefstal van Joodse goederen, die volgens de Nazi's toekwamen aan het Rijk. Vanwege het verloop van de oorlog zou Göth nooit voor een rechtbank verschijnen. In Oostenrijk werd door SS-artsen een psychische stoornis vastgesteld. Hij werd naar een sanatorium gebracht, waar hij in mei 1945 door Amerikaanse troepen werd gearresteerd.
Na de oorlog werd Amon Göth door het hooggerechtshof van Polen schuldig bevonden aan de dood van tienduizenden mensen. Hij werd ter dood veroordeeld en op 13 september 1946 opgehangen niet ver van de plaats waar Plaszow gelegen had. Als laatste daad voordat hij stierf, bracht Amon Göth de Hitlergroet.
In 2002 verscheen een boek met interviews met de dochter van Amon Göth, Monika Göth, onder de titel Ich muss doch meinen Vater lieben, oder?. Voor de eerste keer vertelde Monika Göth over haar moeder, die haar man altijd geprezen had, en de schok die haar moeder kreeg toen ze erachter kwam welke rol haar man bij de Holocaust gespeeld had. Na een serie interviews pleegde haar moeder, in de jaren '80, zelfmoord.
