Bessarabië
Van Wikipedia
Bessarabië (Roemeens: Basarabia) is een historische regio in Oost-Europa, waarvan het grondgebied wordt gevormd door het grootste deel van de huidige Moldavië (exclusief Transnistrië). De rest behoort tot Oekraïne, namelijk het gebied tussen Moldavië en de Zwarte Zee, alsmede de streek rond Chotyn. De grenzen van Bessarabië worden derhalve gevormd door de rivieren de Proet en de Dnjestr, de Donaudelta en de Zwarte Zee. De oppervlakte bedraagt 45.600 km2.
Bessarabië is waarschijnlijk genoemd naar de 14e-eeuwse Basarab-dynastie van Walachije. Tot 1812 werd met deze naam alleen het zuidelijkste gedeelte van het latere Bessarabië aangeduid, een gebied dat onder sterke Ottomaanse invloed stond. De kuststreek met de vesting Akkerman (nu Bilhorod) was integraal Turks, de rest behoorde tot het vorstendom Moldavië, dat in de vijftiende eeuw een Turkse vazalstaat werd.
In 1806 veroverde Rusland het gebied tussen de Dnjestr en de Proet op Moldavië en het Ottomaanse Rijk: Rusland had als opkomende grootmacht in de achttiende eeuw al verschillende eerdere pogingen gedaan dit bruggenhoofd richting Constantinopel te veroveren, en de verovering verliep vrijwel parallel aan die van de Boekovina door Oostenrijk. De Russische verovering van 1806 werd in 1812 in de Vrede van Boekarest bekrachtigd. Rusland had hiermee meer dan de helft van het vorstendom Moldavië ingelijfd, en noemde het gehele gebied Bessarabië. De hoofdstad was aanvankelijk Tighina en later Chisinau. Er volgde een intensieve russificatiecampagne. De Turkse en Tataarse bevolking van de Boedzjak, de steppe aan de Zwarte-Zeekust, was verdreven, en in hun plaats verschenen Duitse kolonisten en orthodoxe Bulgaren en Gagaoezen van de Balkan.
Na de Krimoorlog (Vrede van Parijs, 1856) moest Rusland een klein gedeelte van Bessarabië aan Moldavië afstaan: dit gebied met Izmajil, Cahul en het Gagaoezische centrum Comrat was slechts 5000 km2 groot, maar het blokkeerde wel de toegang tot de Donau. Na de door Rusland gewonnen Russisch-Turkse Oorlog kwam dit gebied in 1878 weer in Russische handen. Moldavië was intussen samen met Walachije Roemenië geworden en dat land kreeg als compensatie de noordelijke Dobroedzja (Vrede van Berlijn).
Na de Russische Revolutie van 1917 verklaarde Bessarabië zich onafhankelijk, waarop het zich al snel bij Roemenië aansloot. Tussen beide Wereldoorlogen was geheel Bessarabië Roemeens. Het Molotov-Ribbentroppact tussen Hitler en Stalin voorzag in 1939 in annexatie van het gebied door de Sovjet-Unie, en het vertrek van de Duitsers naar Duitsland, wat in 1940 allebei inderdaad gebeurde. Het grootste deel van het gebied werd ingedeeld bij de Moldavische SSR, op drie districten na: Izmajil en Akkerman, die in het strategisch belangrijke Boedzjak-gebied aan de Zwarte Zee en bij de Donaumonding lagen, kwamen aan de Oekraïense SSR, evenals het noordwestelijke district Chotyn.
Van 1941 tot 1944 was Bessarabië met Duitse steun weer enkele jaren Roemeens, gedurende welke periode de joodse bevolking werd uitgemoord. Na de Tweede Wereldoorlog volgde er een halve eeuw sovjet-bewind.
De door Stalin in 1940 vastgestelde grenzen bleven na de onafhankelijkheid van Moldavië en Oekraïne van kracht.
