Brussel-Halle-Vilvoorde
Van Wikipedia
Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV) is een kieskring en tevens een gerechtelijk arrondissement in België, dat 1.594.812 inwoners (01/01/2006) telt. Het arrondissement strekt zich uit over het grondgebied van twee gewesten, Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, van de twee overeenkomstige taalgebieden (Nederlands en tweetalig), en van twee provinciale gebieden (Vlaams-Brabant en het 'provincieloze of 'extraprovinciale' Brussels Hoofdstedelijk Gewest). De kieskring valt daardoor nog onder de bevoegdheid van twee gemeenschappen, de Vlaamse (voor het hele gebied) en de Franse (enkel in Brussel). Ook de federale diensten in het gebied moeten andere taalwetten respecteren naar gelang de gemeente.
Het arrondissement is dus erg heterogeen samengesteld uit twee delen, een tweetalig (Nederlands en Frans) en een eentalig gebied (Nederlands). Daarenboven is er het verschil tussen het stedelijke karakter van Brussel en het eerder landelijke karakter van Halle en Vilvoorde.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Het arrondissement Brussel ontstond in 1800 als eerste arrondissement in het departement Dijle. Het bestond oorspronkelijk uit de kantons Anderlecht, Asse, Brussel, Halle, Terhulpen, Lennik, Sint-Stevens-Woluwe, Ukkel, Vilvoorde en Wolvertem.
In 1823 werd het kanton Herne (behalve de gemeenten Quenast, Rognon en Roosbeek) aangehecht van het arrondissement Nijvel en werd het kanton Terhulpen (behalve de gemeenten Hoeilaart en Overijse) afgestaan aan datzelfde arrondissement met het oog op een betere afstemming van de arrondissementsgrens van hat arrondissement Nijvel met de taalgrens.
Bij de definitieve vaststelling van de taalgrens in 1963 werden de toenmalige gemeenten Bever en Sint-Pieters-Kapelle aangehecht van het arrondissement Zinnik en werden de gemeenten Bierk en Sint-Renelde afgestaan aan het arrondissement Nijvel. Verder werden nog kleinere gebiedsdelen uitgewisseld met het arrondissement Nijvel.
Later dat jaar werd het toenmalige bestuurlijk arrondissement Brussel gesplitst in drie arrondissementen :
- het tweetalige arrondissement Brussel-Hoofdstad dat de 19 gemeenten van de Brusselse agglomeratie omvat;
- het Nederlandstalige arrondissement Halle-Vilvoorde;
- het arrondissement Brussel-Randgemeenten dat de 6 faciliteitengemeenten rond Brussel omvatte (dit arrondissement werd reeds in 1971 opgeheven en gevoegd bij Halle-Vilvoorde).
Het arrondissement Brussel blijft sindsdien wel verder bestaan als gerechtelijk arrondissement en als kiesarrondissement onder de naam Brussel-Halle-Vilvoorde.
[bewerk] Probleem
Al sinds de omwenteling van 1830 worden in dit arrondissement verkiezingen gehouden voor de Kamer en de Senaat. Door de tweetaligheid van het Brusselse deel kan in het gehele arrondissement ook gekozen worden voor Franstalige partijen. Voor de Senaat en voor het Europees parlement is België ingedeeld in slechts twee kieskringen, een Nederlandse en een Franse. Brussel-Halle-Vilvoorde maakt deel uit van beide.
Door de grondwettelijke indeling van België in taalgebieden en nog meer sinds het ontstaan van de drie gewesten in 1988, is deze kieskring een uitzondering omdat hij de grenzen van taalgebieden en gewesten overschrijdt. De toestand is nog gecompliceerder geworden sinds de samenvoeging van de arrondissementele kieskringen tot provinciale kieskringen in 2002. De federale regering had bij het invoeren van de provinciale kieskringen een speciale voorziening getroffen voor de situatie BHV, die een compromis was tussen Vlaamse en Franstalige partijen, maar deze regeling werd door het Arbitragehof verworpen. Men ging daarom terug naar het bestaan van de kieskring BHV, naast de provinciale kieskringen, maar ook deze situatie is grondwettelijk onhoudbaar.
Franstalige inwoners in Vlaams-Brabant genieten rechten die Nederlandstalige inwoners in Waals-Brabant niet hebben. Voorstanders van het behoud van deze situatie werpen op dat art. 63 van de grondwet de wetgever toelaat, ongeacht de indeling in taalgebieden, de kieskringen naar believen in te richten. Brussel behoort dus eigenlijk tot een Vlaamse kieskring en heeft dus ietsje meer institutionele banden met Vlaanderen dan met Wallonië. In kringen van de Vlaamse beweging wijst men er dan weer op dat de wetgever zich heeft uitgesproken voor provinciale kieskringen, wat in het geval van Brussel-Halle-Vilvoorde niet mogelijk was en de kandidaten daar dus anders behandeld worden. Het arrest van het Arbitragehof bevestigt deze ongelijkheid.
De strijd van de Vlaamse beweging tegen de kieskring BHV kadert vooral in de bekommernis om de 'verfransing' van de Vlaamse rand rond Brussel. In enkele faciliteitengemeenten bedraagt het percentage Franssprekenden intussen al bijna 80%. Anderzijds valt het splitsen van de kieskring ook bij een aantal Vlamingen niet in goede aarde. Met name de Brusselse Vlamingen zouden in een aparte Brusselse kieskring nog nauwelijks verkozenen halen in de Kamer, omdat er in Brussel te weinig Nederlandstalige kiezers zijn. Door de Vlaamse stemmen uit Halle-Vilvoorde die nu meetellen voor hun verkiezing, slagen ze er wel in vertegenwoordigd te raken in de Kamer.
Sinds enkele jaren hebben alle Vlaamse partijen de eis tot splitsing van de kieskring in hun programma opgenomen. Het punt werd als onverwijld te realiseren opgenomen in het Vlaamse regeerakkoord van 2004, hoewel de Vlaamse regering of het Vlaams parlement wettelijk terzake niet bevoegd zijn. Dit is dus een nogal vreemd beleidspunt, omdat de splitsing zelf enkel doorgevoerd kan worden op federaal niveau. De situatie in België is echter zo dat beide niveaus nog sterk verbonden zijn met elkaar, en het regeerakkoord op niveau van de Vlaamse Gemeenschap was dan ook eerder een hefboom om op federaal niveau de eis op tafel te leggen.
Hiermee hebben die Vlaamse partijen het echter zichzelf ook moeilijk gemaakt, door zichzelf een opdracht te geven die ze niet alleen kunnen uitvoeren. Want, hoewel de splitsing doorgevoerd kan worden met een gewone meerderheid in het parlement, die de Vlaamse partijen samen hebben, kan de Franse taalgroep in het Parlement de wet blokkeren door het inroepen van de communautaire alarmbelprocedure, een soort vetorecht in situaties waarbij de belangen van de gemeenschappen in gevaar zijn. De Franse Gemeenschap heeft namelijk geen belang bij een splitsing van het kiesdistrict want zij zou aan invloed verliezen. Anderzijds eisen de burgemeesters van 28 van de 35 Vlaamse randgemeenten (de niet-faciliteitengemeenten), verenigd in de Conferentie van burgemeesters en Staten-Generaal in Halle-Vilvoorde, nu een onverwijlde splitsing, zonder compensaties. Dit maakt het klassieke Belgische wafelijzermodel (als de ene gemeenschap iets krijgt, moet de andere gemeenschap ook iets krijgen) in dit geval moeilijk. De Vlamingen vragen bovendien bijkomende waarborgen voor de Nederlandstaligen in Brussel, die door de afsplitsing van de Vlaamse Rand als kleine minderheid de steun zouden verliezen van de (Nederlandstalige) rand rond Brussel. Bovendien zou de vertegenwoordiging van Vlamingen in de diverse parlementen, vooral dat in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, afnemen omdat de apparentering over de grenzen van de gewesten en gemeenschappen heen zou vervallen.
In het voorjaar van 2005 is de splitsing niet doorgegaan, al heeft het probleem wel een hele tijd het politieke gebeuren gedomineerd. De compensaties die de Franstaligen wensten, waren te groot. Voor het einde van de legislatuur diende er hoe dan ook een oplossing te worden gevonden. Het Grondwettelijk Hof gaf de wetgever namelijk tot het einde van de legislatuur (4 jaar) om de situatie recht te trekken, maar het gaf vanzelfsprekend niet aan of dat in de richting van meer of minder tweetaligheid dient te gebeuren. De volgende federale verkiezingen vinden plaats vóór deze datum nl. op 10 juni 2007, zodat de kwestie voorlopig weer uitgesteld kan worden tot aan de volgende verkiezingen in 2011.
Volgens andere grondwetspecialisten en juristen is de legislatuur tijdens dewelke de oude regeling kan behouden blijven niet te rekenen tot 24 juni 2007 maar loopt die eerder af: het aanvangspunt van de legislatuur zou volgens hen starten niet bij de eedaflegging van de gecoöpteerde senatoren op 19 juni 2003 na de verkiezingen van 2003, maar bij de datum van die vorige verkiezingen - dus op 18 mei 2003, of zelfs aflopen bij de vorige eedaflegging, dus op die 19e juni 2003. Dientengevolge zijn verkiezingen op 10 juni 2007 volgens de wet van december 2002 (behoud van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde naast de provinciale kieskringen) volgens deze uitleg ongrondwettig.[1][2]
[bewerk] Mogelijke oplossingen
Mogelijke oplossingen zijn:
- terugkeer naar de arrondissementele kieskringen;
- de uitbreiding van de tweetalige kieskring met (delen van) Waals-Brabant;
- samenvoeging van de kieskringen Brussel-Halle-Vilvoorde en Leuven, eventueel ook Nijvel (Waals-Brabant);
- het inbrengen van alle faciliteitengemeenten én in de Nederlandse én in de Franse kieskring;
- creatie van één grote, federale kieskring voor heel het land. Dit heeft het grote voordeel dat de federale politici voor iedere Belg verantwoording moet afleggen: nu maken die immers regels voor alle inwoners van het land, maar kunnen die niet door alle inwoners daarvoor beoordeeld worden door verkiezingen;
- consequente doortrekking van de provinciale kieskringen en dus de volledige splitsing, eventueel nog gefaseerd;
Wijziging van de taalgrens, dat wil zeggen het overbrengen van bepaalde gemeenten van het Nederlandse naar het tweetalige gebied wordt door Vlaamse politici als uitgesloten beschouwd, hoewel dat de keuze is van sommige Franstalige partijen.
In maart 2005 dienden de senatoren Isabelle Durant en Josy Dubié een wetsvoorstel in om de grondwet te veranderen zodat één federale kieskring zou bestaan: voortaan zou een kwart van alle Kamerleden verkozen moeten worden in één nationale kieskring, door alle kiezers samen dus. Een gelijkaardig voorstel werd ook gelanceerd en meer in detail uitgewerkt door een aantal Vlaamse en Franstalige academici, verenigd in de Paviagroep (o.m. Kris Deschouwer, Philippe Van Parijs, Carl Devos, Dave Sinardet, ...).
In het hele debat schijnen de Nederlandstaligen de indruk te wekken de tweetaligheid te willen beperken, terwijl de Franstaligen de tweetaligheid zouden willen uitbreiden. Hier past toch een verwijzing naar de feitelijke situatie. In de praktijk is de meertaligheid groter aan Nederlandstalige kant, bijvoorbeeld aan kranten in de krantenwinkels of televisiekanalen op de kabel. Zie daarvoor ook het stuk over de taalwetgeving in België.
Ten slotte moet nog opgemerkt worden dat het splitsen van de kieskring niet gelijkstaat met het verbod op Franstalige lijsten (in tegenstelling tot de propaganda van FDF en sommige andere anti-Vlaamse bronnen). Bij de gemeentelijke, provinciale en regionale verkiezingen komen hier en daar specifiek Franstalige lijsten op, die bijvoorbeeld een zetel haalden in het Vlaams Parlement. Daar maakt niemand een probleem van. Hooguit leidt dit tot kritiek als zou dit een uiting zijn van het gebrek aan integratie.
[bewerk] Gemeenten
De kieskring bestaat uit de volgende gemeenten:
[bewerk] Halle-Vilvoorde
[bewerk] Brussels Hoofdstedelijk Gewest
[bewerk] Demografische evolutie
Inwoneraantal x 1000
- Bron:NIS - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; vanaf 1980= inwoneraantal per 1 januari
[bewerk] Voetnoot
- ↑ Verkiezingen op 10 juni volgens huidige kieswet zijn ongrondwettig
- ↑ "Verkiezingen zijn ongrondwettelijk"
[bewerk] Zie ook
- Halle-Vilvoorde Komitee
- Paviagroep
- Conferentie van burgemeesters en Staten-Generaal in Halle-Vilvoorde
