Taalgrens
Van Wikipedia
Een taalgrens is een (al dan niet officiële) grens tussen twee gebieden waar een verschillende taal gesproken wordt. In een Nederlandstalige context wordt meestal de Belgische taalgrens bedoeld, tussen Nederlandstalige en Franstalige gemeenten.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De Belgische taalgrens ontstond in de 4e eeuw tijdens de ondergang van het West-Romeinse Rijk en was het resultaat van het vluchten van de Latijn sprekende Gallo-Romeinen uit de onveilige Romeinse grensgebieden door de steeds bruter wordende plundertochten van de Germaans sprekende Franken. Later, na vergeefse Romeinse pogingen om hen te verdrijven vestigden de Franken zich op 'uitnodiging' van Julius Apostata definitief in de verlaten grensgebieden. Tegen 486 hadden de Franken ook het huidige Brabant en Vlaanderen bij hun gebied gevoegd. Geleidelijk namen dezen de Noord-Gallische streken in totdat er zelfs tot aan Parijs, weliswaar als minderheidstaal, Germaans gesproken werd. Tegen de 9de eeuw, toen het oud-Frans (uit het Latijn) en oud-Nederlands (uit het Frankisch) ontstonden verdween echter het Germaans uit deze streken. Hier blijkt onder meer dat de binnenvallende Germaanse stammen in bevolkingsaantal veel kleiner waren dan de reeds aanwezige Romeinse bevolking. De Franken bijvoorbeeld bezetten behalve de verlaten grensstreken tenslotte ook geheel Gallië met haar relatief grote bevolking. Ze zijn ten slotte opgegaan in de Gallo-Romeinse bevolking. In het eveneens Keltisch-romaanse Britannica ging dit assimilatieproces echter andersom zoals in de andere Romeinse grensgebieden. In het vroeger Romeinse Groot-Brittannië werd het Latijn tenslotte toch door een Germaanse taal vervangen. Romeins Brittannië was dan ook veel dunner bevolkt dan het Europese vasteland zodat de achtereenvolgende invasies van Germaans sprekende stammen ten slotte toch een grote verandering in de bevolkingssamenstelling brachten. Behalve in België is deze taalgrens ook te zien in andere vroegere grensgebieden van het Romeinse Rijk zoals in Zwitserland en de grens tussen Frankrijk en Duitsland. Overal is de taalgrens iets ten zuiden van de vroegere Romeinse rijksgrens komen te liggen en beneden deze taalgrens spreekt men nog steeds van het Latijn afgeleide Romaanse talen. Voormalig Latijnstalige streken waar het Germaans zich blijvend als volkstaal kon vestigen zijn:
- Zuidelijk Nederland
- Vlaanderen
- Het Rijnland
- De Elzas en een deel van Lotharingen
- Zuid-west Baden-Württemberg
- Zuid-Beieren
- Een groot deel van Zwitserland
- Vrijwel geheel Oostenrijk
Overigens lag de taalgrens in België gedurende de middeleeuwen een stuk zuidelijker dan heden het geval is. Tijdens de Nieuwe tijd kroop de grens weer naar het noorden onder meer door de bevoordeling van het Frans als de "taal van beschaving" in deze periode tot en met de 19de eeuw.
[bewerk] Heden
In het huidige België wonen ten noorden van de taalgrens de Vlamingen, die Nederlands spreken, en ten zuiden van de taalgrens wonen de Walen, die Frans spreken. De Duitstalige bewoners van de Oostkantons (in het oosten van Wallonië) behoren tot de Duitstalige Gemeenschap.
In de periode 1961-1963 werd de taalgrens wettelijk en definitief vastgelegd na een lange periode van taalstrijd. Voordien was het zo dat het taalregime van een gemeente kon aangepast worden op basis van de resultaten van de tienjaarlijkse talentelling. Zodra een minderheidstaalgroep meer dan 30% van de bevolking uitmaakte konden taalfaciliteiten afgedwongen worden. Een gemeente kon zelfs van taalregime veranderen indien de vroegere minderheidsgroep volgens de telling een meerderheid was geworden. De resultaten van een aantal talentellingen en vooral dan deze van 1947, de laatste die werd gehouden, gaven meermaals aanleiding tot politieke heibel. Vooral aan Vlaamse zijde werden een aantal resultaten betwist, en de volgende telling die zou doorgaan in de jaren 50 kwam er niet meer nadat een aantal Vlaamse burgemeesters weigerden ze uit te voeren. De evolutie van de cijfers tussen 1930 en 1947 (de telling van 1940 ging niet door omwille van W.O. II), was voor sommige gemeenten dan ook bepaald opmerkelijk te noemen, zo telde het stadje Edingen in 1930 nog 51% Nederlandstaligen, en in 1947 nog slechts 11%, een verschil dat niet door migratie te verklaren was. In de zes dorpen van de Voerstreek deed zich een vergelijkbaar fenomeen voor, waren er in 1930 nog 81,2% Nederlandstaligen dan was dit aantal in 1947 tot 42,9% geslonken.
Bij de wettelijke vastlegging van de taalgrens werd daarom meteen ook beslist dat de officiële tienjaarlijkse talentelling afgeschaft werd.
Het bepalen van de taalgrens zelf maakte deel uit van de werkzaamheden van het zogenaamde Centrum Harmel dat bij wet opgericht werd in 1948. Binnen de politieke commissie van het centrum kregen twee leden, de Vlaming Verroken en de Waal Van Crombrugge elk afzonderlijk de opdracht een kaart uit te tekenen. Beide kaarten bleken vrijwel identiek, en na enkele kleine aanpassingen werd de kaart van Van Crombrugge weerhouden door de commissie en werd ze op 10 juni 1952 eenparig goedgekeurd door de algemene vergadering van het centrum. Toch zou het wetsontwerp terzake dat in 1961 ingediend werd door minister Arthur Gilson, belangrijke verschillen met deze kaart vertonen, zo werd Edingen door het centrum als Vlaams beschouwd, met een Franstalige minderheid die in aanmerking kon komen voor faciliteiten, en was het in het wetsontwerp net andersom. Finaal zou Edingen (Frans: Enghien) Waals worden met faciliteiten voor de Nederlandstaligen. Het wetsontwerp zelf zou op zijn beurt nog gewijzigd worden tijdens de parlementaire bespreking. De uiteindelijke goedkeuring door de Kamer van Volksvertegenwoordigers kwam er op 31 oktober 1962. De taalgrens zou wettelijk van kracht worden op 1 september 1963.
Bij het vastleggen van de taalgrens was het de bedoeling om de provincies zoveel mogelijk eentalig te maken, om tot een administratieve vereenvoudiging te komen. Als gevolg hiervan werden een aantal grenzen hertekend en werden een aantal gemeenten overgeveld van de ene naar de andere provincie, beide grenzen vallen nu samen. Enige uitzondering hierop was destijds de provincie Brabant die doormidden gesneden werd door de taalgrens en pas op 1 januari 1995 gesplitst werd in resp. Vlaams-Brabant en Waals-Brabant. Door de taalgrenzen worden ook de vier officiële taalgebieden begrensd: het eentalige Vlaamse taalgebied (dat nu samenvalt met het Vlaams Gewest), het tweetalige hoofdstedelijke gebied (het Brussels Hoofdstedelijk Gewest), het Franstalige gebied, en het Duitstalige gebied, ook wel de "Oostkantons" genoemd. Deze laatste twee vormen samen het huidige Waalse gewest, opmerkelijk is dat alle gemeenten in het Duitstalige gebied faciliteitengemeenten zijn.
Sommige gemeenten met een belangrijke anderstalige minderheid (meer dan 30% bij de laatste talentelling) werden faciliteitengemeenten. Deze dorpen en steden bieden de lokale gemeentelijke dienstverlening en de diensten van bijvoorbeeld de NMBS ook aan in de minderheidstaal. In veel faciliteitengemeenten wordt ook onderwijs in de minderheidstaal aangeboden. Voor de dienstverlening door de intermediaire en hogere overheden (provincie en Vlaamse overheid) gelden geen taalfaciliteiten.
[bewerk] Gemeenten die bij het vastleggen van de taalgrens in 1962 overgeheveld werden naar een andere provincie en/of arrondissement
Van west naar oost:
- Van West-Vlaanderen naar Henegouwen
Ploegsteert - Waasten (Warneton) - Neerwaasten (Bas-Warneton) - Houtem (Houthem) - Komen (Comines) - Moeskroen (Mouscron) - Luingne - Herzeeuw (Herseaux) - Dottenijs (Dottignies)
- Van Oost-Vlaanderen naar Henegouwen
Orroir - Amougies - Rozenaken (Russeignies)
- Van Henegouwen naar Oost Vlaanderen
Everbeek
- Van Henegouwen naar Brabant
- Van Brabant arrondissement Brussel naar Brabant arrondissement Nijvel
Bierk - Sinte Renelde
- Van Brabant arrondissement Leuven naar Brabant arrondissement Nijvel
Sluizen - Zittert-Lummen - Opheylissem - Neerheylissem
- Van Luik naar Brabant
Attenhoven - Eliksem - Laar - Landen - Neerhespen - Neerlanden - Neerwinden - Overhespen - Overwinden - Rumsdorp - Waasmont - Walsbets - Walshoutem - Wange - Wezeren
- Van Limburg naar Luik
Korsworm (Corswarem) - Wouteringen (Otrange) - Rukkelingen-aan-de-Jeker (Roclenge) - Bitsingen (Bassenge) - Wonck - Eben-Emael - Ternaaien (Lanaye)
- Van Luik naar Limburg
Moelingen - 's-Gravenvoeren - Sint-Martens-Voeren - Sint-Pieters-Voeren - Teuven - Remersdaal
[bewerk] De taalgrensgemeenten bij de bepaling van de taalgrens
Onderstaande tabel geeft per gemeente gelegen aan de taalgrens een overzicht van de resultaten van de eerste (1846) en van de laatste twee talentellingen voorafgaand aan het vastleggen van de taalgrens (1930 en 1947), het voorstel van het Centrum Harmel, het wetsontwerp van minister van Binnenlandse Zaken Gilson, en de eindbeslissing goedgekeurd bij wet door het parlement. De gemeenten zijn weergegeven van west naar oost.
[bewerk] Nederlands/Frans
| Gemeente | Telling 1846 | Telling 1930 | Telling 1947 | Voorstel Centrum Harmel | Wetsontwerp Gilson | Eindbeslissing | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| NL | FR | NL | FR | NL | FR | ||||
| Nieuwkerke | 1.958 | 648 | 1.617 | 600 | 1.471 | 723 | Nederlandstalig uitgezonderd wijk "Clef d'Hollande" | Nederlandstalig, "Clef d'Hollande" is FR-talig gaat naar Ploegsteert | Nederlandstalig, "Clef d'Hollande" is FR-talig gaat naar Ploegsteert |
| Ploegsteert | 1.124 | 3.765 | 849 | 3.764 | Franstalig | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen gaat naar Henegouwen | ||
| Waasten | 234 | 5.165 | 489 | 2.643 | 436 | 2.688 | Franstalig | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen gaat naar Henegouwen |
| Mesen | 1.060 | 363 | 679 | 322 | 710 | 339 | Nederlandstalig | Nederlandstalig | Nederlandstalig met faciliteiten voor FR-taligen blijft bij West-Vlaanderen |
| Neerwaasten | 5 | 713 | 145 | 644 | 120 | 631 | Franstalig | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen gaat naar Henegouwen |
| Houtem | 129 | 967 | 269 | 966 | 169 | 1.045 | Franstalig | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen gaat naar Henegouwen |
| Komen | 383 | 3.099 | 1.490 | 5.734 | 1.173 | 6.622 | Franstalig, de wijk "Kruiseik" is NL-talig | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen, "Kruiseik" gaat naar Wervik | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen gaat naar Henegouwen, "Kruiseik" gaat naar Wervik |
| Rekkem | 509 | 1.602 | 2.475 | 1.324 | 3.089 | 1.186 | Nederlandstalig, de wijk "Risquons-Tout" is FR-talig | Nederlandstalig, "Risquons-Tout" is FR-talig gaat naar Moeskroen | Nederlandstalig, "Risquons-Tout" is FR-talig gaat naar Moeskroen |
| Moeskroen | 322 | 5.853 | 10.107 | 21.499 | 8.076 | 27.085 | Franstalig, met mogelijkheid van taalfaciliteiten voor NL-taligen | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen gaat naar Henegouwen |
| Luingne | 60 | 1.377 | 997 | 1.633 | 839 | 2.032 | Franstalig, gebied ten noorden van de Spierebeek is NL-talig | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen gaat naar Henegouwen |
| Herzeeuw | 82 | 2.024 | 1.699 | 4.414 | 1.214 | 5.555 | Franstalig | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen gaat naar Henegouwen |
| Dottenijs | 367 | 3.628 | 1.066 | 4.219 | 714 | 5.030 | Franstalig, gebied ten noorden van de Spierebeek is NL-talig | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen gaat naar Henegouwen |
| Spiere | 114 | 995 | 412 | 503 | 304 | 567 | Franstalig | Franstalig met faciliteiten voor NL-taligen blijft bij West-Vlaanderen | Nederlandstalig met faciliteiten voor FR-taligen blijft bij West-Vlaanderen |
| Helkijn | 926 | 152 | 552 | 618 | 459 | 498 | Nederlandstalig | Nederlandstalig, blijft bij West-Vlaanderen | Nederlandstalig met faciliteiten voor FR-taligen blijft bij West-Vlaanderen |
| Orroir | 93 | 643 | 134 | 508 | 71 | 628 | Franstalig | Franstalig gaat van Oost-Vlaanderen naar Henegouwen | Franstalig gaat van Oost-Vlaanderen naar Henegouwen |
| Amougies | 19 | 836 | 191 | 728 | 98 | 891 | Franstalig | Franstalig gaat van Oost-Vlaanderen naar Henegouwen | Franstalig gaat van Oost-Vlaanderen naar Henegouwen |
| Rozenaken | 200 | 687 | 203 | 409 | 86 | 520 | Franstalig | Franstalig gaat van Oost-Vlaanderen naar Henegouwen | Franstalig gaat van Oost-Vlaanderen naar Henegouwen |
| Ronse | 9.364 | 2.831 | 17.830 | 5.639 | 17.262 | 7.952 | Nederlandstalig, met mogelijkheid van taalfaciliteiten voor FR-taligen, de wijk "Deurne" is FR-talig | Nederlandstalig, met taalfaciliteiten voor FR-taligen, "Deurne" gaat naar Elzele | Nederlandstalig, met taalfaciliteiten voor FR-taligen, "Deurne" blijft bij Ronse |
| Elzele | 576 | 5.030 | 398 | 4.491 | 450 | 3.806 | Franstalig, de gehuchten Broeken, Koekomere en La Haute zijn NL-talig en gaan naar Ronse | Franstalig, de gehuchten Broeken, Koekomere en La Haute zijn NL-talig en gaan naar Ronse | |
| Vloesberg | 235 | 4.905 | 242 | 3.198 | 241 | 3.116 | Franstalig, de gehuchten d'Hutte en d'Hoppe zijn NL-talig | Franstalig, d'Hutte en d'Hoppe gaan naar Opbrakel en Schorisse in Oost-Vlaanderen | Franstalig, met faciliteiten voor NL-taligen, d'Hutte gaat naar Opbrakel, d'Hoppe blijft bij Vloesberg |
| Everbeek | 3.751 | 98 | 1.995 | 311 | 1.763 | 284 | Nederlandstalig | Nederlandstalig, gaat naar Oost-Vlaanderen | Nederlandstalig, gaat naar Oost-Vlaanderen |
| Twee-Akren | 724 | 2.965 | 895 | 3.176 | 710 | 3.247 | Franstalig, de gehuchten Akrenbos, Donkerstraat en Haie-de-Viane zijn NL-talig | Franstalig, Akrenbos, Donkerstraat en Haie-de-Viane gaan naar Overboelare, Moerbeke en Viane in Oost-Vlaanderen | Franstalig, Akrenbos gaat naar Bever, Donkerstraat en Haie-de-Viane gaan naar Viane |
| Bever | 3.153 | 272 | 1.520 | 616 | 662 | 981 | Nederlandstalig, de wijk Groenstraat-Warresaert is FR-talig | Nederlandstalig, Bever gaat naar provincie Brabant, Groenstraat-Warresaert gaat naar Zullik provincie Henegouwen | Nederlandstalig, met taalfaciliteiten voor FR-taligen, Bever gaat naar provincie Brabant, Groenstraat-Warresaert gaat naar Zullik provincie Henegouwen |
| Sint-Pieters-Kapelle | 2.203 | 44 | 1.329 | 65 | 1.080 | 170 | Nederlandstalig | Nederlandstalig, gaat naar provincie Brabant | Nederlandstalig, gaat naar provincie Brabant |
| Mark | 1.122 | 1.141 | 711 | 719 | 117 | 1.151 | Nederlandstalig, het gehucht Labliau is FR-talig | Nederlandstalig, gaat naar de provincie Brabant, gehuchten "Labliau" (Abele), "Hembecq" (Hembeek) gaan naar Zullik, Opzullik, Hove en Graty provincie Henegouwen | Franstalig met taalfaciliteiten voor NL-taligen, blijft volledig bij Henegouwen |
| Edingen | 2.796 | 1.118 | 2.335 | 2.092 | 481 | 3.491 | Nederlandstalig, met mogelijkheid van taalfaciliteiten voor FR-taligen | Franstalig met taalfaciliteiten voor NL-taligen, blijft bij Henegouwen | Franstalig met taalfaciliteiten voor NL-taligen, blijft bij Henegouwen |
| Lettelingen | 511 | 1.395 | 887 | 1.607 | 387 | 2.199 | Franstalig, de wijk Kokejane is NL-talig | Franstalig, Kokejane is NL-talig en gaat naar Herne provincie Brabant | Franstalig met taalfaciliteiten voor NL-taligen, blijft volledig bij Henegouwen |
| Bierk | 5 | 1.026 | 310 | 732 | 129 | 822 | Franstalig | Franstalig, gaat van arrondissement Brussel (provincie Brabant) naar arrondissement Nijvel (provincie Brabant) | Franstalig, gaat van arrondissement Brussel (provincie Brabant) naar arrondissement Nijvel (provincie Brabant) |
| Sint-Renelde | 335 | 1.626 | 812 | 2.017 | 355 | 2.277 | Franstalig, het gehucht Herbeek is NL-talig | Franstalig, gaat van arrondissement Brussel naar arrondissement Nijvel, Herbeek gaat naar Lembeek arr. Brussel | Franstalig, gaat volledig van arrondissement Brussel naar arrondissement Nijvel |
| Eigenbrakel | 54 | 4.952 | 293 | 10.119 | 590 | 11.079 | Franstalig, het gehucht ’t Walinneke (Curé-la-Flûte) is NL-talig | Franstalig, het gehucht ’t Walinneke gaat naar Sint-Genesius-Rode arrondissement Brussel | Franstalig, Eigenbrakel blijft volledig in het arrondissement Nijvel |
| Sint-Genesius-Rode | 2.643 | 168 | 5.578 | 1.085 | 5.588 | 2.058 | Nederlandstalig, de wijken Chenois en l'Hermite zijn FR-talig | Nederlandstalig, Chenois en l'Hermite gaan naar Eigenbrakel en Waterloo in het arrondissement Nijvel | Nederlandstalig, wijk Kwaadrode (deel van Chenois en l'Hermite die zelf reeds bij Eigenbrakel en Waterloo waren) gaat naar Eigenbrakel |
| Terhulpen | 146 | 1.497 | 343 | 3.421 | 554 | 3.392 | Franstalig, het noordelijk deel is NL-talig | Franstalig, de gehuchten 't Rot en Bakenbos gaan naar Hoeilaart of Overijse arrondissement Brussel | Franstalig, 't Rot en Nieuw-Bakenbos gaan naar Hoeilaart |
| Overijse | 4.904 | 0 | 7.200 | 768 | 7.874 | 1.251 | Nederlandstalig, de wijk "La Corniche" is FR-talig | Nederlandstalig, "La Corniche" gaat naar Terhulpen arrondissement Nijvel | Nederlandstalig, "La Corniche" gaat naar Terhulpen arrondissement Nijvel |
| Waver | 26 | 5.728 | 132 | 7.893 | 214 | 7.651 | Franstalig, het noordelijk deel is NL-talig | Franstalig, een deel ten noorden gaat naar Ottenburg arrondissement Leuven | Franstalig, Waver blijft volledig in het arrondissement Nijvel |
| Sluizen | 83 | 406 | 136 | 271 | 67 | 268 | Franstalig | Franstalig, gaat van arrondissement Leuven naar arrondissement Nijvel | Franstalig, gaat van arrondissement Leuven naar arrondissement Nijvel |
| Zittert-Lummen | 483 | 1.010 | 49 | 750 | 50 | 642 | Franstalig | Franstalig, gaat van arrondissement Leuven naar Nijvel, het gehucht Elst gaat naar Hoegaarden | Franstalig, gaat van arrondissement Leuven naar Nijvel, het gehucht Elst gaat naar Hoegaarden |
| Opheylissem | 25 | 757 | 27 | 720 | 11 | 683 | Franstalig | Franstalig, gaat van arrondissement Leuven naar arrondissement Nijvel | Franstalig, gaat van arrondissement Leuven naar arrondissement Nijvel |
| Neerheylissem | 94 | 1.237 | 1 | 1.884 | 78 | 1.787 | Franstalig | Franstalig, gaat van arrondissement Leuven naar arrondissement Nijvel | Franstalig, gaat van arrondissement Leuven naar arrondissement Nijvel |
| Montenaken | 1.023 | 9 | 1.434 | 45 | 1.420 | 47 | Nederlandstalig, de wijk "La Bosquée" (Bosschelle Hoeve) is FR-talig | Nederlandstalig, "La Bosquée" gaat naar Cras-Avernas provincie Luik | Nederlandstalig, "La Bosquée" gaat naar Cras-Avernas provincie Luik |
| Roost-Krenwijk | 331 | 227 | 149 | 622 | 78 | 587 | Franstalig | Franstalig, blijft in de provincie Luik | Franstalig, blijft in de provincie Luik |
| Korsworm | 50 | 418 | 87 | 816 | 154 | 814 | Franstalig, gaat naar provincie Luik, de wijk "Hasselbroek" is NL-talig en gaat naar Jeuk provincie Limburg | Franstalig, gaat volledig naar provincie Luik | |
| Wouteringen | 0 | 370 | 54 | 346 | 25 | 336 | Franstalig | Franstalig, gaat naar provincie Luik | Franstalig, gaat naar provincie Luik |
| Herstappe | 126 | 9 | 63 | 51 | 73 | 55 | Nederlandstalig | Nederlandstalig, blijft in provincie Limburg | Nederlandstalig, met taalfaciliteiten voor FR-taligen, blijft bij Limburg |
| Rutten | 953 | 74 | 960 | 36 | Nederlandstalig, het gehucht "Al Savate" is FR-talig | Nederlandstalig, "Al Savate" gaat naar Elch provincie Luik | Nederlandstalig, "Al Savate" gaat naar Elch provincie Luik | ||
| Elch | 5 | 1.031 | 17 | 1.325 | 39 | 1.290 | Franstalig | Franstalig, een strook in het noorden gaat naar Diets-Heur provincie Limburg | Franstalig, een strook in het noorden gaat naar Rutten provincie Limburg |
| Sluizen | 374 | 91 | 527 | 137 | 573 | 133 | Nederlandstalig, het gehucht "Vinâve" is FR-talig | Nederlandstalig, "Vinâve" gaat naar Glaaien provincie Luik | Nederlandstalig, "Vinâve" gaat naar Glaaien provincie Luik |
| Glaaien | |||||||||
| Boirs | |||||||||
| Rukkelingen-aan-de-Jeker | |||||||||
| Bitsingen | |||||||||
| Wonck | |||||||||
| Eben-Emael | |||||||||
| Ternaaien | 106 | 789 | 150 | 802 | 221 | 732 | Franstalig, het gehucht "Klein-Ternaaien" is NL-talig | Franstalig, gaat volledig naar provincie Luik | Franstalig, gaat volledig naar provincie Luik |
| Moelingen | 317 | 219 | 469 | 177 | 182 | 487 | Nederlandstalig, speciaal taalregime na overleg met gemeentebestuur | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, blijft in provincie Luik arrondissement Verviers | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, gaat naar provincie Limburg |
| 's-Gravenvoeren | 1.320 | 79 | 922 | 307 | 521 | 672 | Nederlandstalig, speciaal taalregime na overleg met gemeentebestuur | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, blijft in provincie Luik arrondissement Verviers | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, gaat naar provincie Limburg |
| Sint-Martens-Voeren | 1.120 | 42 | 805 | 88 | 480 | 348 | Nederlandstalig, speciaal taalregime na overleg met gemeentebestuur | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, blijft in provincie Luik arrondissement Verviers | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, gaat naar provincie Limburg |
| Sint-Pieters-Voeren | 467 | 19 | 249 | 38 | 163 | 164 | Nederlandstalig, speciaal taalregime na overleg met gemeentebestuur | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, blijft in provincie Luik arrondissement Verviers | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, gaat naar provincie Limburg |
| Teuven | 512 | 28 | 538 | 54 | 283 | 324 | Nederlandstalig, speciaal taalregime na overleg met gemeentebestuur | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, blijft in provincie Luik arrondissement Verviers | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, gaat naar provincie Limburg |
| Remersdaal | 316 | 102 | 92 | 294 | Nederlandstalig, speciaal taalregime na overleg met gemeentebestuur | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, blijft in provincie Luik arrondissement Verviers | Nederlandstalig met taalfaciliteiten voor FR-taligen, gaat naar provincie Limburg | ||
| Aubel | 1.811 | 1.376 | 254 | 2.588 | 133 | 2.781 | |||
| Clermont | 78 | 1.933 | 207 | 1.391 | 27 | ||||
[bewerk] Nederlands/Frans/Duits
| Gemeente | Talentelling 1846 | Talentelling 1930 | Talentelling 1947 | Voorstel Centrum Harmel | Wetsontwerp Gilson | Eindbeslissing | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| NL | FR | D | NL | FR | D | NL | FR | D | ||||
| Sippenaeken | 194 | 54 | 152 | 59 | 139 | 110 | 42 | 228 | 9 | |||
| Gemmenich | 1.138 | 17 | 34 | 81 | 430 | 2.016 | 292 | 1.428 | 543 | |||
| Homburg | 1.499 | 139 | 35 | 74 | 1.028 | 247 | 139 | 1.202 | 132 | |||
| Montzen | 4 | 24 | 933 | 117 | 2.206 | 480 | 109 | 1.933 | 210 | |||
| Moresnet | 409 | 69 | 48 | 22 | 300 | 939 | 69 | 996 | 179 | |||
| Hendrikkapelle | 198 | 1.161 | 6 | 33 | 887 | 561 | 64 | 1.266 | 134 | |||
| Welkenraedt | 7 | 140 | 328 | 155 | 3.352 | 1.323 | 167 | 3.962 | 505 | |||
| Baelen | 1.154 | 1.018 | 48 | 34 | 1.391 | 363 | 39 | 1.541 | 158 | |||
| Membach | 0 | 84 | 667 | 3 | 178 | 693 | 8 | 716 | 172 | |||
[bewerk] Duits/Frans (prov. Luik)
| Gemeente | Telling 1930 | Telling 1947 | Voorstel Centrum Harmel | Wetsontwerp Gilson | Eindbeslissing | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| D | FR | D | FR | ||||
| Kelmis | |||||||
| Neu-Moresnet | |||||||
| Hergenrath | |||||||
| Lontzen | |||||||
| Walhorn | |||||||
| Raeren | |||||||
| Hauset | |||||||
| Eynatten | |||||||
| Eupen | |||||||
| Kettenis | |||||||
| Malmedy | |||||||
| Bellevaux-Ligneuville | |||||||
| Bévercé | |||||||
| Waimes | |||||||
| Faymonville | |||||||
| Robertville | |||||||
| Bütgenbach | |||||||
| Elsenborn | |||||||
| Büllingen | |||||||
| Manderfeld | |||||||
| Rocherath | |||||||
| Amel | |||||||
| Meyerode | |||||||
| Heppenbach | |||||||
| Sankt Vith | |||||||
| Recht | |||||||
| Schönberg | |||||||
| Lommersweiler | |||||||
| Crombach | |||||||
| Reuland | |||||||
| Thommen | |||||||
[bewerk] Frans/Duits (prov. Luxemburg)
| Gemeente | Telling 1846 | Telling 1930 | Telling 1947 | Voorstel Centrum Harmel | Wetsontwerp Gilson | Eindbeslissing | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| FR | D | FR | D | FR | D | ||||
| Beho | |||||||||
| Tintange | |||||||||
| Martelange | |||||||||
| Nothomb | |||||||||
| Attert | |||||||||
| Nobressart | |||||||||
| Hachy | |||||||||
| Tontelange | |||||||||
| Thiaumont | |||||||||
| Heinsch | |||||||||
| Bonnert | |||||||||
| Guirsch | |||||||||
| Aarlen | |||||||||
| Autelbas | |||||||||
| Toernich | |||||||||
| Wolkrange | |||||||||
| Hondelange | |||||||||
| Sélange | |||||||||
| Messancy | |||||||||
| Habergy | |||||||||
| Aix-sur-Cloie | |||||||||
| Aubange | |||||||||
| Athus | |||||||||
| Guerlange | |||||||||
[bewerk] Voerstreek
Op sommige plaatsen gaf het wettelijk vastleggen van de taalgrens veel problemen. De zes dorpen van de Voerstreek ten zuiden van het Nederlandse Zuid-Limburg, die vroeger bij de provincie Luik hoorden, werden na de vaststelling van de taalgrens ingedeeld bij het Vlaamse Belgisch Limburg. Ondanks de voor hen voorziene taalfaciliteiten leidde dit tot groot ongenoegen van de Franstalige inwoners, die de politieke partij Retour à Liège oprichtten. Als tegenhanger bundelden de Nederlandstaligen zich in 'Voerbelangen'. Behalve politieke partijen werden ook militante groeperingen opgericht: de Franstaligen richtten de Action Fouronnaise (AF) op en de Nederlandstaligen het Taal Aktie Komitee (TAK). De periode 1979-1981 was zeer grimmig, met veel kleine vernielingen en knokpartijen. Na de fusie van de zes gemeenten in 1976 bereikte het conflict in de jaren 80 een nationale dimensie door de benoeming van de omstreden Franstalige José Happart tot burgemeester. Sinds 2001 is de Nederlandstalige Huub Broers burgemeester en blijven de acties beperkt tot het wegschilderen van Franstalige of Nederlandstalige benamingen op de tweetalige bewegwijzering en plaatsnaamborden.
