Ecologie
Van Wikipedia
Ecologie (vroeger oecologie) als wetenschap is een onderdeel van biologie. De ecologie bestudeert de distributie en de abundantie van organismen. Hierbij zijn de relaties tussen organismen onderling en de relaties tussen organismen en een abiotische omgeving belangrijk.
Het woord Ökologie = ecologie werd geïntroduceerd door de Duitse bioloog Ernst Haeckel in 1866, als samentrekking van de Griekse woorden oikos (huishouding) en logos (wetenschap).
Het woord ecologie wordt ook gebruikt in de betekenis van gerelateerd aan het milieu. De term hiervoor is ecologisme. In die context vaak afgekort tot het een voorvoegsel eco-. Bijvoorbeeld in ecologische landbouw, ecologische basisvorming, ecowinkel en ecofundamentalisme.
Inhoud |
[bewerk] De ontwikkeling van de ecologie
[bewerk] Biogeografie
 Zie biogeografie voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In de biogeografie wordt een verband gelegd tussen geografisch plaatsen en het voorkomen van organismen. Oude Grieken hielden zich hier al mee bezig. Alexander von Humboldt was de eerste moderne wetenschapper die zich hier systematisch mee bezig hield. In de biogeografie wordt de wereld ingedeeld in een aantal biogeografische regio's die elk gekenmerkt worden door het voorkomen van specifieke families (eigenlijk taxa) van planten of dieren.
[bewerk] Het web van relaties
Het concept van een onderlinge afhankelijkheid van planten en dieren werd voor het eerst geformuleerd door de Brit Alfred Russel Wallace. In 1877 stelde Karl Möbius voor om de term biocenose te gebruiken voor een groep met elkaar samenlevende planten en dieren. In 1935 introduceerde Arthur Tansley het begrip ecosysteem voor de biocenose (de organismen) in samenhang met hun omgeving (de biotoop).
In de 19e eeuw werd de stikstofkringloop in de natuur gevonden door Antoine Lavoisier. Het bleek dat kringlopen zich in relatief gescheiden compartimenten (zoals de atmosfeer, de hydrosfeer en de lithosfeer) afspeelden. De Oostenrijkse geoloog Eduard Suess introduceerde de term biosfeer voor alle compartimenten op Aarde waar leven mogelijk is. In de jaren 1926 beschreef de naar Frankrijk geëmigreerde Rus Vladimir I. Vernadsky in zijn boek The Biosphere de principes van alle biochemische kringlopen, redefinieerde de biosfeer als de som van alle ecosystemen.
[bewerk] Enkele begrippen en principes uit de ecologie
[bewerk] Biodiversiteit
| Zie ook biodiversiteit |
Met biodiversiteit wordt de diversiteit van genen, soorten of ecosystemen aangeduid.
[bewerk] Successie en climax
| Zie ook successie en climax |
Successie is het proces van natuurlijk verandering van de soortensamenstelling van een gebied (na een grootschalige verstoring zoals bijvoorbeeld een bosbrand), resulterend in een stabiele situatie die climax wordt genoemd. De abiotische dynamiek in een gebied speelt een belangrijke rol, gebieden die regelmatig door de zee worden overstroomd bereiken nooit een climax.
[bewerk] Zonering
| Zie ook Ecologische indeling voor vissen |
Zonering is het verschijnsel dat in gebieden met een graduele overgang in abiotische factoren (bijvoorbeeld van zout naar zoet water) er zones te onderscheiden zijn met ieder een eigen soortensamenstelling.
[bewerk] Niche en concurrentie
| Zie ook niche en concurrentie |
Een niche is de plek die een soort inneemt in een ecosysteem, gedefinieerd als de biotische en abiotische voorwaarden die de soort nodig heeft om te overleven en zich voort te planten. Concurrentie treedt op als verschillende soorten (of individuen) strijden over de beschikking van dezelfde bron.
[bewerk] Biotoop, ecotoop en habitat
Habitat is het woongebied van een soort in ruime zin (bijvoorbeeld het waddengebied). Biotoop is het woongebied van een soort in enge zin en refereert aan een eenvormig deel van het habitat (bijvoorbeeld zuid-hellingen van jonge duinen in het waddengebied begroeid met helmgras). Een ecotoop is het kleinste, ecologisch nog onderscheidbare gebied in een ecologisch klassificatiesysteem van gebieden. Het vertegenwoordigt een relatief homogene, ruimtelijke gebiedseenheid met eigenschappen voor het meten en vastleggen van de gebiedsstructuur, functie en verandering.
[bewerk] Zie ook
Een biosfeer is het gedeelte van de aarde dat door levende wezens wordt bewoond: een klein deel van de lithosfeer (bodem), hydrosfeer (water) en atmosfeer (lucht).
Een habitat is de omgeving waar de levensomstandigheden gunstig zijn en waar het organisme zal voorkomen.
[bewerk] Externe links
- History of Ecological Ideas Powerpoint presentatie door Aldemaro Romero (Arkansas State University)
