Elisabeth I van Rusland
Van Wikipedia
| 1709-1761 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Tsarina van Rusland | ||||||
|
||||||
|
Elisabeth Petrovna (Russisch: Елизавета/Jelizaveta) (Moskou, 18 december 1709 — Sint-Petersburg, 25 december 1761) (Juliaanse kalender) was van 1741 tot 1761 tsarina van Rusland. Elisabeth stond in Rusland bekend als de dochter van de kok, omdat haar ouders Peter de Grote en Catharina I officieel nog niet waren getrouwd, toen ze geboren werd.
Peter de Grote probeerde Elisabeth uit te huwelijken, o.a. aan Lodewijk XV van Frankrijk, hetgeen mislukte vanwege haar onwettige status en haar geloof. Na de dood van haar moeder, een analfabeet, die zij hielp bij het lezen van staatsstukken, was zij de gunsteling van Peter II. Na zijn dood in 1730 werd tot haar ergernis haar nicht Anna I zijn opvolger.
Omdat zij nog niet was gehuwd, en ettelijke kandidaten had afgewezen, dreigde men haar in een klooster op te sluiten. Dit schrikbeeld gaf Elisabeth de energie om een staatsgreep te organiseren, die geruisloos verliep. Ze bezette met een garnizoen het Winterpaleis en zette de zuigeling Ivan VI op 12 december 1741 af, die enkele maanden eerder zijn tante Anna I was opgevolgd. Vervolgens kroonde zij zichzelf. De senaat werd met een oekaze in zijn rechten hersteld. Zijn moeder Anna Leopoldovna, haar echtgenoot Anton Ulrich van Brunswijk-Lüneburg en de Duitse raadgever Ernst Johann Biron liet zij verbannen. Ivan werd opgesloten in een duiventil. Nadat zij hertog Lodewijk Ernst van Brunswijk-Lüneburg-Bevern had afgewezen, huwde zij in 1742 in het geheim de kozak Aleksej Razoemovski, een aantrekkelijke zanger in het koor.
Elisabeth voerde een verlichte politiek: de doodstraf werd - vooruitlopend op de rest van Europa - afgeschaft. Tijdens haar regering werd door de lijfeigene Michail Lomonossow de eerste Russische universiteit geopend. Zij haalde in 1757 Voltaire naar het hof om een boek te schrijven over haar vader.
Elisabeth voerde een anti-Zweedse en anti-Pruisische politiek, waarbij ze haar opvolger Peter III in 1744 liet trouwen met Sophia van Anhalt-Zerbst (de latere Catharina de Grote), op wie zij grote invloed had. Na 1746 voerde zij een pro-Franse politiek, waarbij ze de Oostenrijkse kant koos in de Zevenjarige Oorlog, vanwege een verbond met keizerin Maria Theresia van Oostenrijk.
[bewerk] Bron
Brennan, J.F. (1987) Enlightened Despotism in Russia. The Reign of Elisabeth 1741-1762.
