Esoterie

Van Wikipedia

Esoterie is een verzamelbegrip voor een breed scala aan levensbeschouwelijke stromingen en genootschappen, gericht op de kennis, leer en methodiek van de geestelijke ontwikkeling van het individu en de kosmos.

Religieuze spiritualiteit en mysticisme onderscheiden zich van esoterie, doordat zij zich daarentegen voornamelijk bezig houden met de praktische kant van de individuele bewustzijnsontwikkeling. Van Occultisme is sprake indien zowel de theorie als de praktijk van deze kennisontwikkeling wordt nagestreefd. In het dagelijks spraakgebruik worden deze grenzen vaak niet zo strikt aangehouden, wat wel eens tot verwarring kan leiden.

Het woord esoterie is afkomstig van het Griekse εσωτερική en betekent 'het inwendige' of 'het verborgene'; dit in tegenstelling tot exoterie, dat 'het uitwendige' of 'het openbare' betekent. Esoterie houdt zich dus bezig met de verborgen aspecten van de werkelijkheid, dat wil zeggen: met de niet-zintuiglijk waarneembare aspecten, het wezen van de dingen. Deze 'verborgen' aspecten bevinden zich volgens velen buiten het terrein van de moderne natuurwetenschappen, die alleen fysiek/materialistisch geöriënteerd zijn, en vormen daarmee volgens de meeste esoterische stromingen geen tegenspraak, doch veeleer een aanvulling tot een grotere waarheid. Recente standpunten uit de quantumfysica spreken dit echter tegen (Zie de film What the bleep do we know?) De causaliteit van de werkelijkheid wordt daarmee dan niet ontkend. Ook van de meeste godsdiensten kan gesteld worden dat zij exoterisch van aard zijn, maar met esoterie per definitie nog geen tegenspraak hoeven te vormen. Binnen veel religies komen dan ook esoterische stromingen voor (zoals het joods mysticisme, het Soefisme en het Gnosticisme).

Omdat het normale bewustzijn en de dagelijkse woordenschat tekort schieten om esoterische kennis te kunnen bevatten, worden "hogere waarheden" van oudsher in symbolentaal overgedragen. In vele culturen bestonden (en bestaan) er mysteriescholen die deze symboliek leerden en bestudeerden en deze kennis strikt binnensmuurs hielden. Tegenwoordig kan men door de ontsluiting van vele documenten zonder veel moeite aan sleutels komen om deze symboliek te doorgronden, maar dat lukt meestal eerst nadat men het bewustzijn heeft kunnen omvormen (het gaat hier niet om het denken over andere dingen, maar om een andere manier van denken over de dingen). Voor degenen die in hun denken alleen uitgaan van de materiële werkelijkheid, zal esoterische kennis verborgen blijven en zal de symboliek niet persoonlijk ervaarbaar zijn. Anderen zullen de "openbare geheimen" op vele plaatsen, ook in de persoonlijke ervaring, terugvinden.

De veelzijdige manier van uitdrukken in symboliek is vaak de oorzaak van miscommunicatie tussen mensen die redeneren vanuit exoterische standpunt en degenen die open staan voor esoterie. Een grotere bron van onbegrip vormt de wezenlijk verschillende manier van persoonlijke ervaring: ofwel bestaan esoterische inzichten enkel in de fantasie van esoterici (dit is grofweg het standpunt van exoterici), ofwel bestaan er aspecten van de werkelijkheid die zich onttrekken aan het bewustzijn van exoterici (het standpunt van esoterici). Op pragmatisch vlak loopt deze communicatie daarom stuk. Ook komt het voor dat niet zuiver waargenomen esoterische kennis en verzonnen inzichten worden doorgegeven, waardoor esoterie in discrediet wordt gebracht en deze door sommige exoterici in zijn geheel wordt verworpen.