Geschiedenis van Maastricht
Van Wikipedia
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] Keltische en Romeinse tijd
Vaak wordt gedacht dat Maastricht gesticht werd door de Romeinen, maar minstens 500 jaar voor de komst van de Romeinen was de plaats al bewoond door de Kelten. Deze hadden zich gevestigd op een doorwaadbare plaats bij de Maas. Van veel eerder zijn in een lössgroeve ten westen van Maastricht, tussen 1980 en 1990 resten in situ gevonden uit de Oude Steentijd, uit de periode tussen omstreeks 250.000 en rond 80.000 jaar geleden. Bewoners uit een latere tijd worden ook wel bandkeramiekers genoemd; naar o.a. hun prachtige keramische bekers die zij vervaardigden en veelvuldig werden opgegraven nabij Belvédère.
Maastricht, met Nijmegen één van de twee steden die zich de oudste stad van Nederland noemen, werd rond het begin van de jaartelling bewoond door de Romeinen, bij een doorwaadbare plaats over de Maas. De naam Mosa Trajectum (of Trajectum ad Mosam) betekent doorgang over de Maas. In eerste instantie bestond het uit Maastricht op de westoever en Wyck op de oostoever, verbonden door de Romeinse brug, die gelegen was tegenover de huidige Eksterstraat. Nadat deze brug was ingestort, is deze in de 13e eeuw vervangen door de Sint Servaasbrug. Reeds sinds lange tijd is Wyck een stadsdeel van Maastricht op dezelfde plek.
[bewerk] Vanaf achtste eeuw
De bisschopszetel van Sint Servaas werd in de 8e eeuw naar Luik verplaatst. In de loop van de Middeleeuwen raakte Maastricht terecht onder twee heersers: de Hertog van Brabant en de Prins-Bisschop van Luik. Deze Tweeherigheid van Maastricht zou blijven bestaan tot de Franse verovering in 1794. Bij eerdere veroveringen was de nieuwe machthebber steeds de rechtsopvolger van de Brabantse hertog. In 881 werd Maastricht al door de Noormannen geplunderd. In 1204 kreeg Maastricht haar Middeleeuwse stadsrechten.
[bewerk] Vestingstad
Als het gevolg van het verkrijgen van stadsrechten, kreeg Maastricht ook het recht zich te beschermen met een stadsmuur. In 1229 verrees de eerste ommuring, waar onder andere de Helpoort een onderdeel van is. Eind 14e eeuw was de tweede ommuring voltooid.
In 1579 werd Maastricht, dat na de Pacificatie van Gent de kant van de opstand had gekozen, door het Spaanse leger van de hertog van Parma veroverd. Deze verovering ging gepaard met een geweldig bloedbad, waarbij ongeveer een kwart van de 8000 inwoners het leven verloor.
Op zijn veldtocht langs de Maas veroverde stadhouder Frederik Hendrik in 1632 Venlo, Roermond en Maastricht. De Spanjaarden zouden Venlo en Roermond enkele jaren later weer heroveren, maar Maastricht zou tot 1794 een buitenpost van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden blijven.
In 1673 werd Maastricht belegerd, gebombardeerd en veroverd door het Frankrijk van de Zonnekoning Lodewijk XIV. Bij het bestormen van de stadsmuur kwam musketier Charles de Batz de Castelmore (beter bekend als d'Artagnan) om het leven. Een standbeeld van d'Artagnan is thans te bewonderen in het Aldenhofpark. Bij de vrede van Nijmegen in 1678 keerde Maastricht weer terug onder Nederlands gezag. Tussen 1632 en 1794 maakte Maastricht deel uit van "Staats-Limburg", één der Generaliteitslanden.
In 1794 viel Maastricht weer in Franse handen. Maastricht werd toen ingelijfd bij de Franse Republiek. De eeuwenlange tweeherigheid werd toen afgeschaft en alle inwoners werden Frans staatsburger. Een gebied ter grootte van ongeveer de huidige provincies Nederlands en Belgisch Limburg werd het Franse departement Nedermaas waar Maastricht de hoofdstad van werd. Deze toestand duurde tot 1814. Maastricht kwam bij de Nederlanden.
Begin 19e eeuw ontwikkelde Maastricht zich (in het kielzog van Wallonië) tot één van Nederlands vooraanstaande industriesteden. Wantoestanden in de fabrieken van de familie Regout hebben nog eind 19e eeuw tot een parlementaire enquete geleid.
Na de Belgische opstand van 1830 bleef Maastricht als enige Limburgse plaats onder Nederlandse controle. Dit kwam door de garnizoenscommandant kolonel Dibbets, die de teugels strak in handen hield en zelfs dreigde de stad liever op te blazen dan over te geven. Bij het Verdrag van Londen van 1832 werd België gedwongen oostelijk Limburg en Noordelijk Brabant af te staan aan Nederland. Omdat Nederland dit verdrag pas in 1839 ondertekende, bleef Maastricht van 1830 tot 1839 geïsoleerd. Veel andere Limburgse steden bleven tot 1870 lid van de Duitse Bond.
Mede om weer wat plezier in de stad te brengen, richtte een groep notabelen in 1840 de Sociëteit Momus op, Nederlands eerste carnavalsvereniging (inmiddels ter ziele gegaan). Dit inspireerde de oprichting (mede door Maastrichtenaren!) van de Venlose carnavalsvereniging Jocus.
Door de industrialisatie en de snelle bevolkingsgroei was Maastricht toe aan uitbreiding. In 1867 werd dat mogelijk doordat de status van vestingstad werd opgeheven. Op de terreinen van de gesloopte omwallingen en buitenwerken verrrezen snel daarna industrie en woonwijken.
Ten tijde van de Belgische opstand was Maastricht samen met Brussel de meest geromaniseerde (verfranste) stad ten noorden van de taalgrens. Het Limburgs dat in Maastricht gesproken wordt, kent nog steeds een aantal Franse lexicale invloeden (bv. "peer" = vader, "meer" = moeder). Tot in 1892 bleef er een Franstalige Maastrichtse krant bestaan, genaamd Le Courrier de la Meuse.
[bewerk] Moderne tijd
Omdat in de jaren zeventig van de 20e eeuw Limburg een enigszins achtergesteld gebied binnen Nederland was, werd besloten dat Maastricht een eigen universiteit zou krijgen: de Rijksuniversiteit Limburg (inmiddels de Universiteit Maastricht).
In 1992 werd door de vertegenwoordigers van twaalf Europese landen in Maastricht het Verdrag van Maastricht getekend. Daarmee werd een begin gemaakt met de Europese Unie, en werd de basis gelegd voor de euro.
In 2003 kwamen Maastricht en zijn burgemeester Gerd Leers verschillende keren landelijk in het nieuws:
- Enkele balkons van het appartementencomplex "Patio Sevilla" in de nieuwe wijk Céramique stortten in, waarbij twee mensen omkwamen;
- Maastricht weigerde, als eerste gemeente in Nederland, haar noodlijdende voetbalclub (MVV) financieel te steunen;
- Tijdens een grote politie-actie werden wietplantages in het woonwagenkamp Vinkenslag ontruimd;
- Een waterleidingbreuk veroorzaakt een verzakking van een deel van de ondergrondse Sint Pietersberg. Maastricht overtreedt de wet door over te gaan tot het volstorten van een deel van het vleermuisreservaat.
- 1 en 2 december was de OVSE-top in het MECC, waar onder andere Colin Powell te gast was.
In maart 2004 maakte burgemeester Leers bekend te willen onderzoeken of er een Thalys-verbinding mogelijk is tussen Maastricht en Luik. De voor 2006 te realiseren verbinding zou tweemaal per dag Maastricht moeten aandoen. In de huidige situatie rijdt er alleen een stoptrein tussen de twee Euregio-steden.
[bewerk] Tijdlijn van Maastricht sinds haar stadsrechten
