Hathor (Godin)
Van Wikipedia
| Hathor, Hathur, Athor, Het-Hert, Het-Heru, Hwt-Hert, Mehturt, Mehurt | |||||
Hathor in hiërogliefen |
|||||
| Cultuscentrum | Dendera | ||||
| Gedaante | Vrouw met twee hoorns en daartussen een zonneschijf, vrouw met een koeienkop | ||||
| Dierlijke verschijning | Koe | ||||
| Associaties | Hemelgodin, godin van vreugde, godin van de muziek, meesteres van verre landen, beschermster van de Thebaanse necropolis | ||||
| Griekse god | Aphrodite | ||||
 Hathor |
|||||
Hathor betekent Huis van Hor en is een Moedergodin in de Egyptische Mythologie, "moeder van de moeders" en "moeder van de goden" genoemd. Zij werd in haar oudste vorm daterend van 2700 v. Chr. afgebeeld in de vorm van een koe, later soms ook met een leeuwenkop, of had zij twee gezichten, een dat vooruit keek en het andere dat terugkeek. In later tijd kreeg Hathor hoe langer hoe meer attributen van Isis en werd ze met haar vereenzelvigd.
Inhoud |
[bewerk] Functie en attributen
Hathor is in de gehele geschiedenis van Egypte populair geweest. Zij was ook de voedster van de jonge god Horus in de mythe van de geboorte van Horus. De papyrus was aan haar gewijd samen met de schrijfkunst. Zij was de Vrouwe van het Westen en begroette de overledene in de onderwereld.
Zij was ook de belichaming van het Oog van Ra (het alziend oog als teken van wijsheid) en in de mythe over de vernietiging van de mensheid door Hathor liet zij in haar verschijning als de leeuwin Sekhmet zich ook van haar vernietigende kant zien.
Het "Huis van Hor" bestond voor er ook nog maar iets geschapen was. Haar eerste vorm was die van een Oerslang. Op zeker moment is zij erg vertoornd en dreigt ermee de hele schepping te vernietigen en zelf terug haar vorm van slangengodin aan te nemen. Slangen zijn overal rond het Middellandse-zeegebied de oervorm van de Moedergodin, omdat zij het eeuwig leven symboliseren en de vruchtbaarheid en wijsheid.
De meeste afbeeldingen tonen een jeugdige vrouw met als kenmerkende attributen de lange hoorns op het hoofd met daartussen de zonneschijf. Zij heeft de staf ter hand, de medustok, die aangeeft dat zij degene is die mag spreken ('het voor het zeggen heeft'), en in de andere hand draagt zij een ankhteken, symbool van voorspoedige vruchtbaarheid (dat in feite is afgeleid van de vorm van een peniskoker). Op het voorhoofd en zelfs op de hoofdtooi zelf ontbreekt meestal de uraeus cobra niet, het symbool dat herinnert aan de oervorm van de scheppingskracht, de slang.
[bewerk] Cultus
In Dendera staat nog een aan haar gewijde tempel. Op deze plaats was al in predynastische tijden een schrijn aan haar gewijd. Khufu (Cheops) herbouwde de schrijn die gewijd was aan de Vrouwe van de Pilaar en haar zoon de sistrum-speler Ihy. Door de loop der eeuwen voegden vele koningen hun eerbewijzen toe, tot aan Ramses II die voor zijn vrouw Nefertari (19e dynastie) een tweede tempel van Abu Simbel voor haar bouwde, en zelfs Cleopatra. Zij staat er afgebeeld met haar zoontje (bij Caesar) Caesarion.
Op het dak van de tempel van Hathor in Dendera (Egypte) is een ensemble voor vieringen voorzien. Er werden eens per jaar beeldjes van Osiris gemaakt uit Nijlslik (via een moule). Daarin werd tegelijk graan, kikkererwten, gerst etc. gestoken en dat werd 9 dagen begoten. Zo ontstond een plantenkluwen in de vorm van een kruidenpop van Osiris. Dit werd dan gedroogd en bewaard. De kruidenpop van het vorige jaar werd gemummificeerd en ook bijgehouden. Osiris, verspreider van de landbouw, werd aldus verpersoonlijkt in graan etc. Dergelijke beeldjes werden ook aan doden meegegeven. De symboliek hiervan is dat de gestorvene in het nieuwe voorjaar zal herrijzen en tegelijk is het ‘homeopathische magie’: plantjes kiemen, dus ook de dode krijgt intussen nieuw leven.
De priesteressen van Hathor werden „Hathore“ genoemd. Hathoren beheersten dans, zang en muziek, en de naam gold later ook voor "wijze vrouwen" en profetessen die aan de tempel waren verbonden. Zo raadpleegde bijvoorbeeld ook de farao Cheops een Hathore als persoonlijke profetes, de priesteres van Hathor en Neith, Hetepheres.
Ook in Deir el-Medina werd in het Nieuwe Rijk Hathors cultus erg populair. Daar werd zij o.a. vereerd in haar vorm als Mertseger, de slangengodin. Er zijn nog restanten van de originele tempel die later ommuurd werd en een tijd als christelijke kerk dienst deed.
In het oude Egypte waren maar drie bedevaartsoorden voor genezing. Een ervan is de tempel van Hathor waar ook geneeskunde werd beoefend. Ze zijn altijd aan een bron gelinkt. Er is ook een ‘sanatorium’ (reeksen baden) voorzien. In de tempel met zuilen is er een trap van 14 treden (mensura: maancyclusberekening: 14 dagen op en 14 dagen af). Het plafond toont een sterrenhemel. Aan de andere kant is de Osiriscultus. De zon stuurt haar stralen op het (platte) gezicht van Hathor met de koeienoren.
Onze religieuze kalender is bijna zeker gebaseerd op die oude culturen in het Oosten.
Hathor was ook de n.b.t m.f.k.t, ofwel de "Vrouwe van Turquoise". Mineralen zijn eigendom van de aarde, dus van de Moedergodin. Deze halfedelsteen werd in de Sinaï gedolven en Serebit al-Khadim zijn resten van een tempel die aan haar gewijd is. Het buitenland werd in het algemeen als het domein van Hathor gezien en de schatting die uit den vreemde aan Egypte betaald werd was een geschenk van de Vrouwe van Vreemde Landen. Ook in Nubië werd zij vereerd, o.a. in Abu Simbel.
Tegenwoordig is Hathor een populaire naam voor allerhande aan Egypte gerelateerde vrijetijdsbestedingen als restaurants en touroperators.
[bewerk] Literatuur
- Frazer, James, (1890), The Golden Bough, onder meer in Penguin Books, nederlandse vertaling (selectie): De gouden tak
- Balter, Michael The Goddess and the Bull, Free Press, (2005).
- Stone, Merlin Eens was God als Vrouw belichaamd (1979), Servire Katwijk, ISBN 90 6077 582 1
- Walker, Barbara G. The Woman's Encyclopedia of Myths and Secrets (1986), Harper & Row, Londen, ISBN 0 06 250925 X
[bewerk] Zie ook
| {{{afb_links}}} | Godheden in de Egyptische mythologie | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
  Aker - Amaunet - Ammit - Amon - Amon-Re - Anat - Anhur - Anubis - Anuket - Apedemak - Apepi - Apis - Atoem - Aton - Baäl - Bastet - Bes - Buchis - Chepri - Chons - Geb - Harmachis - Hapi - Hathor - Heh - Heket - Horus - Horuszonen - Imhotep - Isis - Khnum - Maät - Mentoe - Min - Miysis - Mnevis - Moet - Nefertem - Neith - Nekhbet - Nephthys - Noet - Osiris - Ptah - Ra - Reshef - Satet - Sekhmet - Selket - Serapis - Sesjat - Seth - Sjoe - Sobek - Sokaris - Sopdet - Tabh - Tatenen - Tefnut - Thoth - Toëris - Wadjet |
