Iraanse talen
Van Wikipedia
De Iraanse talen vormen een tak van de Indo-Europese taalfamilie. Zij zijn daarbinnen het nauwst verwant aan de Indische taalgroep en deze twee takken vormen samen de Indo-Iraanse groep.
De bevolking had een éénvormige benaming om zich te onderscheiden van de autochtonen. In het Sanskriet heette dit : arya (= heer), vergelijk Ariërs. De genitief meervoud hiervan is aryanam → Iran.
De Iraanse taalgroep wordt verdeeld in een oostelijke en een westelijke groep, die allebei respectievelijk weer kunnen worden onderverdeeld in een noordelijke en zuidelijke groep.
| Indo-Europese talen > Satem-talen > Indo-Iraanse talen > | ||
| Indische talen: | Iraanse talen: | |
I. Oost-Iraanse talen
A. Noordoost-Iraanse talen
B. Zuidoost-Iraanse talen
- Munji, Sanglechi, Ishkashmi, Zebaki, Sarikoli, Shugni, Rushani, Yazgulami, Wakhi, Yidgha
- Saka*, Pasjtoe, Waneci
II. West-Iraanse talen
A. Noordwest-Iraanse talen
B. Zuidwest-Iraanse talen
- Ormuri, Parachi
- Yazdi, Kermani, Qohrudi, Abuzeda badi, Abyanei, Tari, Ardestani, Anaraki, Varzenei, Badrudi, Gazi, Vafsi, Khunsari, Natanzi, Nayini, Sivandi, Soi, Ashtiani, Farizandi, Yarani, Mahallati, Khuri, Kohrudi, Judeo-Golpaygani, Judeo-Yazdi, Judeo-Kermani, Judeo-Shirazi, Judeo-Esfahani, Judeo-Hamedani, Judeo-Kashani, Judeo-Borujerdi, Judeo-Nehevandi, Judeo-Khunsari
- Medisch*, Koerdisch
- Gorani, Kirmanci (Noord-Zaza), Dimili (Zuid-Zaza)
- Parthisch*, Semnani, Sangisari
- Guilaki, Mazanderani, Rashti, Shahmirzadi
- Baloetsji, Bashkardi
- Talysjisch, Harzani
- Oud-Iraans*, Middel-Iraans*, Nieuw-Perzisch (Dari, Tadzjieks, Hazaragi), Dzhidi (Judeo-Perzisch), Judeo-Bukharic
- Judeo-Tat, Tat
- Fars, Lari
- Luri, Bakhtiari, Feyli, Kumzari
-
- (* betekent dat de taal is uitgestorven)
- (enkele talen staan in het Engels vermeld, gaarne vertalen wanneer u de Nederlandse benaming weet)
De Iraanse talen kunnen ook chronologisch worden opgedeeld:
- Avestisch
- Oud-Iraans of Oud-Perzisch is een zuidwestelijk dialect. Het is minder archaisch dan het Avestisch. Het is de taal van het rijk der Achaemeniden. Deze taal is bekend uit inscripties in spijkerschrift over de daden van deze koningen.
- Middel-Iraans of Pahlavi is de taal uit de tijd der Sassaniden. Het is gekend via inscripties en uit Zoroastrische literatuur tot de 8e eeuw.
- Nieuw-Iraans (waaronder Perzisch (lokale naam فارسی Fârsi), Ossetisch, Koerdisch en Tadzjieks)
Deze indeling zegt echter weinig over de onderlinge verwantschap tussen de recente en uitgestorven talen.
