ORP Sęp

Van Wikipedia

ORP Sęp

Kiellegging	november 1936
Tewaterlating:	17 oktober 1938
In dienst gesteld	16 april 1939
Uit dienst gesteld	15 september 1969
Waterverplaatsing	1100 ton (boven water) / 1473 ton (onder water)
Afmetingen	84 x 6,7 meter
Machinevermogen	2 x 4740pk (dieselmotor) / 2 x 1100pk (elektromotor)
Snelheid	20 knopen (boven water) 9 knopen (onder water)
Bemanning	60
Bewapening	12 torpedobuizen, 105 mm Bofors deckgun, 1 x 2 40 mm AA gun

De ORP Sęp was een Poolse onderzeeboot van de Orzeł-klasse. De Sęp werd anders dan haar zusterschip de Orzeł niet bij KM De Schelde in Vlissingen gebouwd maar door de Nederlandse scheepswerf RDM uit Rotterdam. Sęp betekent in het Nederlands gier.[2]

De Sęp werd niet volledig afgebouwd door RDM omdat de Poolse marine besloot om het schip te ontvoeren terwijl ze bezig was met tests in Oslofjord. Dit besluit werd genomen omdat de Poolse marine bang was dat wanneer Duitsland Polen zou aanvallen de Sęp door de Nederlandse regering in beslag zou worden genomen. Op 16 april arriveerde Sęp in Noorwegen waar ze contact maakte met de Poolse destroyer ORP Burza. Op twee na werden alle Nederlandse dokwerkers aan land gezet in Noorwegen en voer de Sęp onder begeleiding van de Burza naar Gdynia waar ze op 18 april arriveerde. Eenmaal aangekomen in Gdynia werden ook de laatste twee Nederlandse dokwerkers vrijgelaten.[1]

Het geschil tussen RDM en de Poolse marine dat door deze ontvoering ontstond werd uitgevochten in de rechtszaal. Het uit eindelijk besluit was dat de Polen de laatste afbetaling plus rijskosten voor de dokwerkers moest betalen en dat RDM op haar beurt de spullen aan Polen zou leveren die noodzakelijk waren om de Sęp af te bouwen.[1]

[bewerk] Poolse campagne

Bij de Duitse inval in Polen op 1 september 1939 bevond de Sęp zich in haar patrouillegebied in de Oostzee volgens het Poolse verdedigingsplan Worek. Op 2 september werd een torpedo gelanceerd tegen een Duitse torpedobootjager die echter doel miste. Vervolgens kreeg de Sęp een aanval met meer dan 25 dieptebommen te verduren van het Duitse oorlogsschip, waarbij ze zware averij opliep. Eén van de 2 dieselmotoren begaf het, het elektrische systeem viel gedeeltelijk uit en meest zorgelijk was een lekkage waardoor de boot zwaar werd. De Sęp kon ontsnappen maar door de averij was het praktisch onmogelijk offensieve acties uit te voeren en moest er dringend reparaties worden uitgevoerd. Thuisbasis Gdynia lag onder Duits vuur en kon niet bereikt worden. Aanvankelijk werd daarom geprobeerd Engeland te bereiken maar al snel werd dat plan opgegeven toen de boot steeds slechter bestuurbaar werd. Tenslotte week de boot uit naar het neutrale Zweden waar het 15 september arriveerde. De boot werd in beslag genomen en de bemanning werd geïnterneerd nabij Mariefred waar het de gehele oorlog zouden uitzitten samen met de bemanningen van de onderzeeboten ORP Rys en ORP Zbik die ook naar Zweden uitweken. Na de oorlog keerde de Sęp terug naar het inmiddels communistische Polen, met een grotendeels nieuwe bemanning omdat de meeste originele bemanningsleden politiek asiel kregen in het Westen. De Sęp zou nog tot 1969 dienst doen in de Poolse marine als opleidingsschip.