Perm-Trias-massa-extinctie
Van Wikipedia
De Perm-Trias-massa-extinctie was een periode van massaal uitsterven van plant- en diersoorten. Binnen relatief korte tijd stierven vele soorten organismen uit.
Er zijn tot nu toe vijf momenten van massaal uitsterven bekend, waarvan de grootste 251 miljoen jaar geleden plaatsvond, bij de overgang van het Perm naar het Trias. 95% van alle in zee levende soorten en ongeveer 70% van de gewervelde landdieren stierven toen uit.
Tegenwoordig wordt aangenomen dat deze uitstervingsgolf zich in naar geologische maatstaven zeer korte tijd voltrok, namelijk binnen 1 miljoen jaar. In Groenland zijn ook bewijzen gevonden voor een minder hevige uitstervingsgolf, 9 miljoen jaar eerder. Door die extra gebeurtenis kon met tot voor kort denken dat het om een veel langduriger proces ging.
[bewerk] Mogelijke verklaringen
Voor de massa-extinctie zijn verschillende mogelijke oorzaken genoemd:
- Platentektoniek. Ten tijde van de massa-extinctie waren alle continenten net verenigd in Pangaea. Er waren daardoor veel minder ondiepe zeeën en de daarop aangewezen organismen kregen er veel concurrentie bij. Tegen deze verklaring wordt het bezwaar ingebracht dat Pangaea tijdens de extinctie al te lang bestond.
- Een inslag op Antarctica. In 2006 werd de ontdekking bekendgemaakt van een inslagkrater op Antarctica, de Wilkeslandkrater. Deze krater is meer dan twee keer zo groot als de Chicxulubkrater op het schiereiland Yucatán, die in verband wordt gebracht met de massa-extinctie aan het einde van het Krijt, waarbij onder andere de dinosauriërs uitstierven.
- Een supernova-uitbarsting of gammaflits. Een supernova-uitbarsting op een afstand van minder dan 10 parsec ofwel 32,6 lichtjaar zou de ozonlaag volkomen kunnen vernietigen, waarna het leven op aarde jarenlang blootgesteld zou zijn aan ultraviolette straling. Alleen diepzeeorganismen zouden daar zonder veel schade doorheen komen, de rest zou als gevolg van die blootstelling grotendeels uitsterven. Op grond van statistische overwegingen is een dergelijke supernova rond de Perm-Triasovergang mogelijk. Een gammaflits op een afstand van ongeveer 6000 lichtjaar zou hetzelfde effect kunnen hebben.
- Vulkanische activiteit in Siberië. De Perm-Triasovergang werd gekenmerkt door intensief vulkanisme. In deze periode ontstonden de Siberische Trappen, een 200.000 km² groot basaltplateau, letterlijk het uitvloeisel van de omvangrijkste vulkanische activiteit uit de geschiedenis van de aarde. Als gevolg van dit vulkanisme kan het klimaat voldoende veranderd zijn om een massa-extinctie teweeg te brengen.
- Waterstofsulfide in de dampkring. Weer een andere hypothese luidt dat koud water bij de polen zoveel zuurstof oploste dat dat er een tekort aan zuurstof in het zeewater ontstond waardoor anaerobe bacteriën de overhand kregen en de atmosfeer gingen verrijken met methaan en waterstofsulfide. De laatste stof is dodelijk voor landplanten en tast de ozonlaag aan.
