Politiek in Zwitserland
Van Wikipedia
| Politiek - Portaal:Zwitserland |
| Zwitserland |
 |
| Politiek in Zwitserland |
| Overheid |
| Bondsraad (lijst) |
| Bondspresident (lijst) |
| Bundesversammlung |
| Nationale Raad (Zwitserland) |
| Bondskanselier |
| Politieke partijen |
| Verkiezingen in Zwitserland |
| Verkiezingsuitslagen in Zwitserland (1919-heden) |
De politiek in Zwitserland is qua opbouw vergelijkbaar met die van Nederland, er is geen partij die groot genoeg is om alleen te regeren.
Een groot verschil echter is dat Zwitserland zich in de wereldpolitiek neutraal opstelt.
Zwitserland is geen lid van de NAVO en de EU. Het is pas lid geworden van de Verenigde Naties in 2002 en ook dat was geen overduidelijke beslissing van het Zwitserse volk.
Inhoud |
[bewerk] Zwitserse partijen
[bewerk] Vergelijking tussen Zwitserse en Nederlandse en Vlaamse Partijen
De volgende partijen komen min of meer met elkaar overeen.
| NL: | Groen-Links en SP | PvdA | CDA | VVD | Partij voor de Vrijheid |
|---|---|---|---|---|---|
| VL: | Groen! | SP.A | CD&V | VLD | Vlaams Belang |
| CH: | Groenen | SP | CVP | FDP | SVP en SD |
[bewerk] Groenen
 Zie Groene Partij van Zwitserland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Duits: Grüne Partei der Schweiz; Frans: Les Verts; Italiaans: I Verdi
De groenen zijn voor echte gelijke rechten tussen man en vrouw, een betaalbare ziektekostenverzekering voor iedereen, voor de herverdeling van rijkdom en armoede, voor een goede samenleving en integratie van Zwitsers en buitenlanders. De partij is tegen genetisch gemodificeerde levensmiddelen, tegen kernenergie en voor de bescherming van het klimaat. De partij is voor vredespolitiek en tegen alle oorlogen, voor een versterkte ontwikkelingssamenwerking en voor een versterking van het sociale draagvlak van de samenleving.
[bewerk] SP socialistische partij
| Zie Sociaal-Democratische Partij van Zwitserland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Duits: Sozialdemokratische Partei der Schweiz
De SP is de tweede partij van Zwitserland en heeft 2 vertegenwoordigers in de regering (Bundesrat).
In vergelijking met andere sociaal-democratische partijen in Europa, Duitsland, Verenigd Koninkrijk en Nederland, heeft de socialistische partij van Zwitserland nog linksere meningen.
De SP wil na de afsluiting van de bilaterale verdragen met de EU de toetreding van Zwitserland tot stand brengen. Andere doelen zijn het legaliseren van cannabis, de zekerstelling van de AOW (AHV) door de winsten van de nationale bank en opbrengsten van de verkoop van zijn goud. Ze wil een ziektekostenverzekering voor iedereen, waarbij premie sterk van het inkomen afhankelijk wordt gemaakt. Ze zijn tegen de spaarpolitiek van de rechtse burgerlijke partijen (FDP en SVP) en striktere wetgeving tegen asielzoekers.
[bewerk] CVP christelijke volkspartij
| Zie Christen-Democratische Volkspartij voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Duits: Christlichdemokratische Volkspartei
De CVP is de vierde partij van Zwitserland, het heeft sinds 2003 1 vertegenwoordiger in de regering. Hiervoor had het altijd 2 vertegenwoordigers, echter op grond van de sterke teruggang van de partij moest het 1 plaats in de regering afgeven aan de grootste partij SVP.
De wortels van de partij gaan terug tot de gronding van de bondsstaat Zwitserland in 1848. De partij is vooral sterk in de landelijke en bergkantons. De partij heeft een linker vleugel, maar ook een sterke ultra-conservatieve katholieke vleugel, zodat eenheid in de partij moeilijk te bereiken is.
De partij staat voor christelijke, sociale, wereldopen politiek.
De partij is voor versterking van de economische groei door vermindering van de bureaucratie, een juiste belasting politiek en meer flexibiliteit van de arbeidsmarkt. Het is voor een sterke familie politiek en een politiek die alle regionen van Zwitserland kansen biedt. Het wil de sociale zekerheid zeker stellen, ziektekosten betaalbaar houden, gezonde staatsfinanciën, een multifunctionele en gezonde agrarische sector, een neutraal blijvend Zwitserland, versterkte integratie van buitenlanders en een versterkte economische aanbinding aan de EU.
[bewerk] FDP vrijzinnig democratische partij
| Zie Vrijzinnig Democratische Partij voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Duits: Freisinnig-Demokratische Partei De FDP is de derde partij van Zwitserland. Het heeft 2 vertegenwoordigers in de regering (Bundesrat).
De FDP is een partij rechts van het midden en komt ongeveer overeen met de Nederlandse partij VVD. De FDP is de partij van de bedrijven. Leden van de partij zijn sterk vertegenwoordigd in de raad van commissarissen van de verschillende Zwitserse ondernemingen.
De FDP staat voor versterken van de economische groei en verlagen van de werkeloosheid, versterken van het onderzoek en onderwijs, terugdringen van de invloed van de staat, niet verder verhogen van de belastingen en de vereenvoudiging daarvan, het verzekeren van het pensioen en stoppen van de verhogingen in de gezondheidskosten en versterken van de slagkracht van de regering.
[bewerk] SVP Zwitserse volkspartij
| Zie Zwitserse Volkspartij voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Duits: Schweizerische Volkspartei
De SVP is de grootste partij in Zwitserland en heeft 2 vertegenwoordigers in de regering (Bundesrat).
De SVP is een rechts-conservatieve en rechts-populistische partij met ver-rechtse tendenzen. Zij voert een isolationistische politiek. De SVP heeft haar machtsbasis in het conservatieve Midden-Zwitserland, waar het Zwitsers Eedgenootschap haar oorsprong heeft, en in het Kanton Zürich.
De partij is tegen een lidmaatschap van de EU, NAVO en de Verenigde Naties, tegen opening van de grenzen (Schengen). Ze is voor een sterke rol van het leger en politie, en tegen vredesmissies van Zwitserland in het buitenland. Ze wil de invloed van de federale regering in Bern inperken en meer macht aan de lagere bestuursniveaus doen toekomen. Ze is tegen een grote toestroom van buitenlanders en asielzoekers, voor radicale belastingverlaging en voor een traditionele rol van de vrouw. De partij is tegen uitbouw van openbaar vervoer en voor de eigen auto.
Een partij met aanmerkelijk extremistischere tendenzen dan de SVP, zijn de Zwitserse Democraten (SD). Zij zetten zich in voor een 100% handhaving van de Zwitserse neutraliteit en bijna totale isolatie van de overige wereld.
[bewerk] Verkiezingsuitslag 2003
De verkiezingen van 2003 hebben tot een sterkere polarisering van de Zwitserse politiek geleid. Zowel links als rechts hebben sterk gewonnen ten koste van de middenpartijen FDP en CVP. Dit heeft geleid tot een verlangzaming van vernieuwingen.
Het parlement, de nationaalraad (Nationalrat), 200 zetels:
| Partij | Zetels |
|---|---|
| SVP | 55 |
| SP | 52 |
| FDP | 36 |
| CVP | 28 |
| Groenen | 13 |
| Overig | 16 |
Het parlement, de kantonsraad (Ständerat), 46 zetels:
| Partij | Zetels |
|---|---|
| CVP | 15 |
| FDP | 14 |
| SP | 9 |
| SVP | 8 |
| Overig | 0 |
[bewerk] Zwitserse buitenlandpolitiek
[bewerk] Neutraliteit
Zwitserland heeft een strikte neutraliteitspolitiek.
Neutraal houdt hier in, het niet deelnemen aan gewapende conflicten tussen andere staten. Zwitserland moet zich daarbij onpartijdig opstellen en mag niet op enige wijze eraan deelnemen. Wapenleveranties aan één of beide landen is dan ook verboden. Een uitzondering op deze politiek is, wanneer de Verenigde Naties besluiten, juist om de internationale vrede te bewaren, dwingende maatregelen tegen een land op te zetten.
De neutraliteitspolitiek is geen doel op zich, maar meer een middel in de zelfverdediging van Zwitserland. Indien aansluiting bij een internationale organisatie de gelijke zekerheid zou kunnen geven is het opgeven van de neutraliteitspolitiek zonder meer bespreekbaar.
Overigens staat de neutraliteitspolitiek niet in de weg om ter bestrijding van de (internationale) criminaliteit de internationale samenwerking te versterken. Ook een deelneming aan de vredesmissies is niet verboden. Zwitserland stelt een contingent soldaten te beschikking voor de vredesmissie voor Kosovo.
Zwitserland is sinds 2002 lid van de Verenigde Naties. Hoewel door een groot gedeelte van de bevolking dit anders wordt gezien, is dit niet in strijd met de neutraliteitspolitiek. Ook andere neutrale naties als Oostenrijk, Zweden, Finland en Ierland zijn lid van de Verenigde Naties. Het lidmaatschap is geen verplichting om deel te nemen aan vredesmissies of gebruik van het land of luchtruim aan andere lidstaten te verlenen.
[bewerk] EU
Zwitserland is geen lid van de EU (evenals Noorwegen), maar is economisch wel erg afhankelijk van de EU. Het lidmaatschap van de EU is sinds de nieuwe regeringsperiode geen specifiek doel van de regering meer.
De houding van Zwitserland ten opzichte van de EU wordt gedeeltelijk geregeld in de bilaterale verdragen tussen Zwitserland en EU.
De bilaterale verdragen I werden op 21 juni 1999 afgesloten. Het regelt zaken op het gebied van onderzoek, openbare aanbesteding van overheidswerken, handel, agrarische sector, luchtverkeer, landverkeer en personenverkeer.
De bilaterale verdragen II werden op 26 oktober 2004 afgesloten, maar moeten nog door zowel de Europese lidstaten als Zwitserland worden geratificeerd. Het regelt onder andere zaken op het gebied van het bankgeheim en belasting over renteopbrengsten van geld van EU-bewoners bij Zwitserse banken, omzetting van de akkoorden van Schengen en de akkoorden van Dublin voor Zwitserland, bestrijden van bedrog op het gebied van subsidies en belasting, afbouw van subsidies op agrarische producten, lidmaatschap van Zwitserland van de Europese milieuorganisatie en het EIONET netwerk, samenwerking op het gebied van de statistiek, het bevorderingsprogramma voor Europese filmen MEDIA plus en het afschaffen van dubbele belasting voor vroegere Europese staatsambtenaren, die in Zwitserland wonen (!).
[bewerk] Nationale politiek
Er is een duidelijke trend om steeds meer politieke verantwoording van het kanton naar de bond te verschuiven.
[bewerk] Bondspolitiek
De beide kamers van het parlement behandelen de uiteenlopendste zaken die in de 7 departementen (ministeries) van de bond worden uitgewerkt. In principe beslist het parlement, maar in bepaalde gevallen moet gebruik worden gemaakt van de burgerrechten van de Zwitserse inwoners. Wetgeving moet aan het volk worden voorgelegd wanneer de grondwet veranderd wordt. In de andere gevallen kan door een facultatief of een verplicht referendum de wet worden bekrachtigd (of het wordt verworpen).
Voor een overzicht van de gehouden referendums zie: Referendum in Zwitserland.
[bewerk] Verplicht referendum
Het verplicht referendum moet gehouden worden, wanneer de grondwet wordt veranderd. De tweede reden is wanneer het gaat om lidmaatschap van een internationale gemeenschap (zoals EU of Verenigde Naties) of een organisatie voor de collectieve veiligheid (bijvoorbeeld de NAVO).
Bij een verplicht referendum is niet alleen de meerheid van de bevolking gevraagd, maar ook moet meer dan de helft van het aantal kantons voorstemmen (waarbij de kantons van Bazel-Stad, Bazel-Landschap, Appenzell Innerrhoden, Appenzell Ausserrhoden, Nidwalden en Obwalden maar half meetellen).
[bewerk] Facultatief referendum
Het facultatief referendum kan voor elke door het parlament genomen besluit aangevraagd worden. Deze aanvraag gaat alleen met 50.000 handtekeningen van gelijkgezinden of wanneer 8 kantons daartoe besluiten. Dit moet echter wel binnen 100 dagen nadat het genomen besluit gepubliceerd is, gebeuren.
Voordat het referendum gehouden is, kan het besluit van het parlement niet worden omgezet.
Bij een facultatief referendum op bondsniveau geldt alleen de volksmeerderheid, de meerderheid van het aantal kantons is niet noodzakelijk.
Dat meer dan 8 kantons samen een referendum aanvragen, gebeurt eigenlijk nooit. De eerste keer was dit in 2004 voor het referendum over het nieuwe belastingenpakket, echter ook de bevolking heeft dit referendum aangevraagd.
[bewerk] Volksinitiatief
Een volksinitiatief kan gestart worden, zonder dat het parlament hierover besloten heeft. Een volksinitiatief heeft als doel een (kleine) verandering van de grondwet van Zwitserland.
Heeft iemand een idee, dan kan deze persoon of organisatie daarvoor zorgen dat het Zwitserse volk hierover afstemt, wanneer meer dan 100.000 handtekeningen binnen 18 maanden worden verzameld.
Alles is mogelijk, in principe kan je dus een onderwerp als "gratis bier op elke vrijdag na het werk" inbrengen.
Over het algemeen hebben volksinitiatieven weinig kans om te worden aangenomen. Meestal stelt de regering of het parlament een alternatief voor, dat dan meestal wordt aangenomen. Een succes is het bijna altijd, omdat er aandacht wordt gegeven aan het onderwerp van het volksinitiatief en het meestal al gedeeltelijk wordt doorgevoerd door het alternatieve voorstel van de regering.
Het is zelfs mogelijk, dat zowel het volksinitiatief als het alternatief van de regering worden aangenomen. In dit geval wordt al gevraagd bij het referendum welk voorstel van de twee de voorkeur heeft.
Een probleem echter is dat alleen de grondwet wordt veranderd door een initiatief, hoewel er eigenlijk een uitvoerende wet voor zou moeten worden ontwikkeld. Een initiatief in 1945 verlangde bijvoorbeeld een verplichte ziekteverzekering voor het moederschap. Sinds 1945 is dit dus opgenomen in de grondwet, echter pas in 2004 (59 jaar later) werd hiervoor de uitvoerende wet in een referendum aangenomen, nadat verschillende voorstellen van wetten via referenda in de tussentijd het niet gehaald hebben.
[bewerk] Politiek in het kanton
De politiek in het kanton is sterk afhankelijk van het kanton. Over het algemeen zijn de kantons in West-Zwitserland (Romandië) zeer sociaal. De kantons in Centraal-Zwitserland zijn weer zeer rechts en conservatief.
Om de politiek in Bondsstad Bern te beïnvloeden sluiten verschillende kantons zich bij elkaar aan om hun belangen sterker door te kunnen zetten. Zo'n organisatie is bijvoorbeeld Espace Middenland.
Enige belangrijk politieke zaken van de laatste tijd, zijn de financiële verschuiving tussen kantons binnen Zwitserland (de rijke kantons betalen geld aan de armere kantons) en de verdeling van de verkopen van het goud van de nationale bank (de kantons bezitten de nationale bank).
Ook op kantonsniveau worden er regelmatig referendums gehouden, bijvoorbeeld over investeringsprojecten als nieuwe wegen, of opening van de winkels op zondag.
[bewerk] Landsgemeinde
Een fenomeen is de Landsgemeinde. Dit is een van de oudste en eenvoudigste vormen van de Zwitserse democratie. Op een bepaalde dag verzamelen de stemberechtigde burgers van een kanton zich op bijvoorbeeld een plein. Hier worden dan debatten gehouden en afgestemd over de verschillende zaken die op dat moment spelen, zelfs over de samenstelling van de regering.
In de meeste kantons is dit inmiddels afgeschaft, echter in de kleinere kantons van Appenzell Innerrhoden en Glarus wordt dit gebruik rondom einde april of begin mei nog in ere gehouden.
[bewerk] Politiek in de gemeente
De politiek in de gemeente is een interessante politiek. Dit kan heel officieel gaan in de grotere gemeentes, maar ook heel chaotisch en amateuristisch in de kleine gemeentes. Voor beide gaat het over wezenlijke en belangrijke zaken. Het gaat over het onderhoud en aanleg van wegen in de gemeente, de school, de burgerbescherming, de waterverzorging, enzovoort.
In Zwitserland in de kleine gemeentes is de politiek echt een politiek van de burger. Het is voor en door de burger. Een groot gedeelte van de belasting die iedereen betaalt, gaat direct naar de gemeente. De gemeenteburger is dus sterk betrokken bij wat er in de gemeente gebeurt; hij heeft er tenslotte zelf veel aan bijbetaald.
Sociaal-Democratische Partij van Zwitserland | Vrijzinnig-Democratische Volkspartij | 
Christen-Democratische Volkspartij |
Zwitserse Volkspartij
Groene Partij van Zwitserland | Liberale Partij van Zwitserland | Zwitserse Partij van de Arbeid | Christelijk Sociale Partij van Zwitserland | Evangelische Volkspartij | Federaal-Democratische Unie | Lega dei Ticinesi | Zwitserse Democraten | Socialistisch Groen Alternatief Zug | SolidaritéS | Groen-Liberale Partij
