Roza de Guchtenaere
Van Wikipedia
Roza de Guchtenaere (Ledeberg 13 september 1875 - Gent 8 april 1942) was een Vlaamse activiste.
Beroepshalve was zij lerares. Van huize uit vlaamsgezind en vrijzinnig, was zij actief in het Willemsfonds. Zij was ook lid van de gentse afdeling van het Algemeen Nederlands Verbond. In 1912 trad zij toe tot het hoofdbestuur waar zij de groep-België vertegenwoordigde. Naast haar vlaams engagement zette zij zich eveneens in voor de vrouwenemancipatie. Zij was ook vegetariër en was geheelonthoudster.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog hield ze in het begin afstand van het Activisme, later zou ze die houding veranderen en het woord voeren op verschillende Activistische meetings. Zij zegde haar betrekking in een Lakense school op als zij in december 1917 gevraagd werd om directrice te worden van een door de Activisten gesteunde Rijksmiddelbare Normaalschool met het Nederlands als voertaal. Op het einde van de oorlog vluchtte zij niet en werd aangehouden. Op haar proces in 1919 voor de Krijgsraad nam zij geen afstand van haar daden en bleef het Activisme verdedigen. Het vonnis luidde 15 jaar dwangarbeid en verlies van burgerrechten. Ze ging niet in hoger beroep en was de enige vrouwelijke politieke gevangene. Later zou ze nog opgeroepen worden om te getuigen op de processen van andere activisten zoals dr. August Borms en prof. Lodewijk Dosfel. Een mogelijkheid om vervroegd vrij te komen op voorwaarde van zich te onthouden van politieke activiteiten, wees ze van de hand. Als in november 1921 de gevangenisstraffen van de meeste Activisten teruggebracht werden op 3 jaar kon ook zij onvoorwaardelijk in vrijheid gesteld worden. In december van dat jaar verliet ze met een wankele gezondheid de Nieuwe Wandeling-gevangenis te Gent.
Ze nam haar Vlaams engagement terug op, maar bleef eerder in de marge van de Vlaamse- en Groot-Nederlandse Beweging opereren. Ze gaf onder meer het tijdschrift de Dietsche Voorpost uit. Het Vlaams Nationaal Verbond en het Verdinaso wees ze af. De Dietsch Opvoedkundige beweging van Bert van Boghout kon wel op haar goedkeuring en steun rekenen.
