Suezcrisis
Van Wikipedia
De Suezcrisis (Arabisch: أزمة السويس - العدوان الثلاثي Hebreeuws: מבצע קדש) [1] was een oorlog die gestreden werd in de Sinaï tussen Egypte aan de ene kant en Israël, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk aan de andere kant. Er sneuvelden 1600 Egyptenaren en 215 soldaten van de andere drie landen. De gevechten duurden van 31 oktober tot en met 5 november 1956, de bezetting van Egypte en de Gazastrook werd in maart 1957 opgeheven.
Inhoud |
[bewerk] De situatie in het Midden-Oosten
Kolonel Nasser was destijds president van Egypte. Hij wilde aanvankelijk neutraal blijven tegenover de opkomende grootmachten van de Koude Oorlog, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zetten Nasser onder druk tijdens de bouw van een grote stuwdam in de Nijl om voor het westen te kiezen. Nasser voerde echter een Arabisch-nationalistische en anti-imperialistische politiek en wilde niets weten van met name de voormalige kolonisator Groot-Brittannië. In juli 1956 nationaliseerde hij het Suezkanaal, dat gedeeltelijk in bezit was van een Frans-Engelse maatschappij. Ook blokkeerde hij de scheepvaart van Israël door het kanaal en blokkeerde de Golf van Akaba.
[bewerk] De oorlog
Israël viel op 29 oktober 1956 de Sinaï en de Gazastrook binnen. Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Israël hadden in het geheim afgesproken dat Engeland en Frankrijk een ultimatum stelden aan Egypte voor teruggave van het Suezkanaal, waarna beide landen zich terug moesten trekken tot tien mijl van het kanaal. Egypte ging niet akkoord met de eis, maar Israël trok zich wel 10 mijl terug volgens hun afspraak. Op dat moment werd aan Egypte door het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk de oorlog verklaard.
Vanaf 31 oktober werd Egypte, met name Port Said, gebombardeerd vanaf vijf vliegdekschepen en luchthavens op Cyprus en Malta. Nasser liet de 40 aanwezige schepen in het kanaal zinken, waardoor het geblokkeerd was. Op 5 november hadden de Europese aanvallers een aantal punten van het kanaal in handen, en Israël de zuidpunt van de Sinaï, Sharm el Sheikh. Militair gezien was de opzet dus geslaagd voor de aanvallers.
[bewerk] Einde van de oorlog
In ongeveer dezelfde periode speelde de Russische inval in Hongarije. De VS verweten de Russen zonder recht een land binnen te vallen en konden niet de Engels/Franse inval in Egypte goedkeuren, op het wereldtoneel. Dus dwong president Eisenhower de landen tot een staakt-het-vuren. Hierbij werd het Engelse pond sterling ook onder druk gezet, door een Amerikaanse dreiging de munt op grote schaal te verkopen. Inmiddels had Rusland de zijde van Egypte gekozen en eiste ook een staakt-het-vuren. Bovendien vonden de grotere landen in het Britse Rijk, Canada en Australië dat het Commonwealth niet gebruikt moest worden voor puur Britse belangen. Het vuren werd gestaakt.
De Canadese minister van Buitenlandse Zaken Lester B. Pearson kwam met het voorstel de machten te scheiden met troepen van de Verenigde Naties als buffer. Dit was de eerste keer dat de VN als vredeshandhaver optrad. Later kreeg Pearson de Nobelprijs voor de Vrede voor deze rol.
[bewerk] Latere gevolgen
Het falen, en het lek dat er een geheime opzet was gemaakt, leidde tot een deuk in het imago van Engeland en Frankrijk en daarbij verloren ze het vertrouwen van de Arabieren. De relatie tussen de voormalige kolonisators en de landen van het Midden-Oosten raakte ernstig bekoeld. Hierdoor werd het aantal grootmachten in de wereld teruggebracht van vier (Amerika, Sovjetunie, Groot-Brittannië, Frankrijk) Naar twee (Amerika, Sovjetunie). Groot-Brittannië en Frankrijk moesten nu van de zijlijn toekijken. Later moest de Britse minister van buitenlandse zaken Eden aftreden. De troepen werden volledig teruggetrokken in maart 1957.
De Sovjet-Unie had, door Egypte te steunen, voet gekregen in het Midden-Oosten. Dit was het eerste conflict waarin de Verenigde Staten tegenover de Sovjet-Unie kwam te staan in de Koude Oorlog.
[bewerk] Referenties
- ↑ De Suezcrisis is ook bekend als de Suezoorlog, de Oorlog van 1956 is in de Arabische wereld als de tripartite-agressie. Andere gebruikte namen zijn de Suez-Sinai oorlog, de Arabisch-Israëlische oorlog van 1956, de Operatie Kadesh, en de Operatie Musketeer.
