Theodoor Gautier Thomas Pigeaud
Van Wikipedia
Dr. Theodoor Gautier Thomas Pigeaud (Leipzig, 20 februari 1899 – Gouda, 6 maart 1988) was een Nederlandse javanicus. Hij is voornamelijk bekend geworden door zijn woordenboek Javaans-Nederlands, zijn monumentale studie van de Nagarakretagama en zijn catalogi van Javaanse handschriften in openbare collecties in Nederland, Denemarken en Duitsland.
Inhoud |
[bewerk] Afkomst en jeugd
Theo Pigeaud is van Franse afkomst. Dit is duidelijk te zien aan zijn achternaam. Zijn voorouders waren naar Nederland gevluchte Hugenoten. Theo was het jongste kind van het echtpaar Dr. J.J. Pigeaud en Adolphine Bodde. De vader van Theo was arts en had een praktijk in Modjokerto, Oost Java van 1887 tot 1898. Maar toen Theo werd geboren, was hij voor studie in Leipzig.
Theo bracht zijn jeugd door in Den Haag. Hij bezocht er het Gymnasium Haganum. In 1916 slaagde hij voor zijn eindexamen en liet zich inschrijven aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Hij studeerde "Taal- en Letterkunde van den Oostindischen archipel". Deze studie bestond uit het Arabisch, Sanskriet, de Islam en "physische geographie van de Oost-Indische archipel". Drie jaar later, in 1919, legde Pigeaud het kandidaatsexamen af. Hij vervolgde zijn studie met vakken als het Maleis, Javaans en Perzisch. Drie jaar later, in 1922, legde hij het doctoraalexamen cum laude af en hij vervolgde zijn studie met een promotieonderzoek. Zijn dissertatie is een teksteditie met een vertaling van een Middel-Javaans mythologisch geschrift; de Tantu Panggelaran. Twee jaar later verkreeg hij op zeer jonge leeftijd de doctorstitel.
[bewerk] Zijn reis naar Java
Na de promotie, vertrok Pigeaud naar Java. Hoewel eigenlijk al vaststond dat Pigeaud taalambtenaar zou worden, werd hij gedetacheerd bij de Adviseur voor Inlandse Zaken in Batavia wiens beide adjuncten, Hoesein Djajadiningrat en B.J.O. Schrieke tot hoogleraar werden benoemd aan de Faculteit voor Rechtwetenschappen.
Op 29 december 1925 kon hij eindelijk beginnen met zijn eigenlijke werk: de herziening en aanvulling van het woordenboek Javaans-Nederlands van Gericke-Roorda. Voor dit werk moest Pigeaud begin 1926 verhuizen naar Soerakarta. Hij woonde eerst bij een Javaanse familie in maar ging later samenwonen met Koperberg, de secretaris van het Java-Instituut.
Uiteindelijk verscheen het woordenboek Javaans-Nederlands van Pigeaud in 1938. Dit woordenboek is te beschouwen als een belangrijke aanvulling van het woordenboek van Gericke-Roorda. Zijn woordenboek Nederlands-Javaans zou pas tien jaar later, na de Tweede Wereldoorlog, verschijnen.
[bewerk] De Tweede Wereldoorlog
In 1942 bezette Japan Nederlands-Indië. Niet veel later werden Europeanen geïnterneerd in concentratiekampen. Het was Pigeaud echter gelukt om aan de gedwongen internering te ontsnappen. Door zijn Javaanse vrienden die werkzaam waren bij de ambtenarij, kon Pigeaud vanwege zijn Franse naam en geboorteplaats in Duitsland vrijwaring krijgen. Hij kon doorgaan voor een Indo. Hij moest echter min of meer onderduiken. Zijn contactpersoon werd Philip Lumban Tobing, een Toba Batak die toen in Yogyakarta studeerde.
Van de Japanners ondervond hij geen problemen, maar in oktober 1946, in de Bersiap-tijd, werd hij als Nederlander zwaar toegetakeld door Indonesische milities, waardoor hij voor enige tijd in het ziekenhuis in Yogyakarta belandde.
[bewerk] Na de Tweede Wereldoorlog
Na de oorlog keerde Pigeaud terug naar Nederland. In 1948 kreeg hij van het KITLV de taak om de beroemde Nagarakretagama opnieuw uit te geven. Uiteindelijk was hij daar na ruim tien jaar klaar met de tekst en de vertaling. Het werd echter niet alleen een teksteditie met een vertaling in het Engels, maar een monumentaal werk in vijf delen, getiteld: Java in the 14th Century (1960—1963), bestaande uit ongeveer 1500 pagina's. Hoewel Pigeaud soms kritiek krijgt voor de kwaliteit van zijn Engels, doet dit geen afbreuk aan het werk zelf als geheel.
[bewerk] Literature of Java
Na Java in the 14th Century begon Pigeaud aan zijn magnum opus, oftewel zijn vierdelige catalogus van alle Javaanse handschriften in Nederland, België, Jakarta en Singaraja. Deze catalogus verscheen tussen 1967 en 1980.
[bewerk] Studie over de Islam
Pigeaud was van mening dat de Chinezen een grote rol hadden gespeeld bij de verspreiding van de Islam op Java. Samen met De Graaf heeft hij drie boeken over de geschiedenis van de Islam op Java geschreven (1974, 1976 en 1984).
[bewerk] Trivia
Voor het Javaans-Nederlands handwoordenboek van Pigeaud is erop gewezen dat het niet op de hedendaagse morfologische inzichten is gebaseerd. Tegelijkertijd wordt toegegeven dat die inzichten nog niet waren doorgedrongen toen het boek in 1938 verscheen; en dat het woordenboek op dat moment een grote stap vooruit vormde.
[bewerk] Bibliografie
Dit gedeelte is nog niet compleet
- 1924, De Tantu Panggělaran : een oud-Javaansch prozageschrift. ’s-Gravenhage: Nederlandsche Boek- en steendrukkerij voorheen H.L. Smits
- 1938, Javaans — Nederlands handwoordenboek. Groningen: Wolters
- 1960, Java in the 14th century : a study in cultural history : the Nāgara-Kertāgama by Rakawi, prapañca of Majapahit, 1365 A.D. Vol I: Javanese texts in transcription. The Hague: Martinus Nijhoff
- 1960, Java in the 14th century : a study in cultural history : the Nāgara-Kertāgama by Rakawi, prapañca of Majapahit, 1365 A.D. Vol II: Notes on the texts and the translations. The Hague: Martinus Nijhoff
- 1960, Java in the 14th century : a study in cultural history : the Nāgara-Kertāgama by Rakawi, prapañca of Majapahit, 1365 A.D. Vol III: Translation. The Hague: Martinus Nijhoff
- 1962, Java in the 14th century : a study in cultural history : the Nāgara-Kertāgama by Rakawi, prapañca of Majapahit, 1365 A.D. Vol IV: Commentaries and recapitulation. The Hague: Martinus Nijhoff
- 1963, Java in the 14th century : a study in cultural history : the Nāgara-Kertāgama by Rakawi, prapañca of Majapahit, 1365 A.D. Vol V: Glossary, general index. The Hague: Martinus Nijhoff
- 1967, Literature of Java : catalogue raisonné of Javanese manuscripts in the Library of the University of Leiden and other public collections in the Netherlands. I: Synopsis of Javanese literature 900-1900 A.D. The Hague:Martinus Nyhoff
- 1968, Literature of Java : catalogue raisonné of Javanese manuscripts in the Library of the University of Leiden and other public collections in the Netherlands.Vol.II: Descriptive list of Javanese manuscripts. The Hague:Martinus Nyhoff
- 1970, Literature of Java : catalogue raisonné of Javanese manuscripts in the Library of the University of Leiden and other public collections in the Netherlands. Vol.III: Illustrations and facsimiles of manuscripts, maps, addenda and a general index of names and subjects. The Hague:Martinus Nyhoff
- 1974
- 1976
- 1975, Javanese and Balinese manuscripts and some codices written in related idioms spoken in Java and Bali : descriptive catalogue. Wiesbaden: F. Steiner
- 1980, Literature of Java : catalogue raisonné of Javanese manuscripts in the Library of the University of Leiden and other public collections in the Netherlands. Vol.IV: Supplement. The Hague:Martinus Nyhoff
- 1984
- 1985, Javanese and Balinese manuscripts and some codices written in related idioms spoken in Java and Bali : descriptive catalogue. Stuttgart: Steiner. Beschrieben von Theodore G. Th. Pigeaud, und P. Voorhoeve
