Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Web Analytics
Cookie Policy Terms and Conditions Vijfde Franse Republiek - Wikipedia

Vijfde Franse Republiek

Van Wikipedia

Periodes in de Franse geschiedenis
 ? - 751 : Merovingische Periode
751 - 987 : Karolingische Periode
987 - 1328 : Capetingische Periode
1328 - 1589 : Valoisperiode
1589 - 1793 : Bourbonperiode
1793 - 1804 : Eerste Republiek
1804 - 1815 : Eerste Keizerrijk
1815 - 1830 : Restauratie
1830 - 1848 : Julimonarchie
1848 - 1852 : Tweede Republiek
1852 - 1870 : Tweede Keizerrijk
1870 - 1940/1946 : Derde Republiek
1940 - 1944 : Vichy-regime
1946 - 1958 : Vierde Republiek
1958 - heden : Vijfde Republiek

Vijfde Franse Republiek, de Franse staat sinds 1958.

[bewerk] Het ontstaan van de Vijfde Republiek

De Vierde Franse Republiek, die toch al door grote instabiliteit gekenmerkt werd, werd ondermijnd door het traumatische verloop van dekolonisatie van Vietnam en Algerije. Vooral het Algerijnse probleem dreigde het politieke leven van Frankrijk te vergiftigen. In Algerije was er in 1954 gewapend verzet gerezen tegen het Franse bewind. De omvangrijke Europese minderheid in Algerije (ook wel "pieds noirs" genoemd naar de zwarte laarzen die de kolonisten plachten te dragen), 1 miljoen christenen en joden tegenover 8 miljoen Arabieren, was bevreesd om in een onafhankelijk Algerije overspoeld te worden door de islamitische meerderheid. Tegenover de terreur van het Arabische Front de Libération Nationale (FLN) organiseerden fanatici onder de "pieds noirs" zich in de Organisation de l'Armée Secrète (OAS), die tegenterreur uitoefende. Bepaalde legerkringen overwogen toen een staatsgreep en vormden daartoe op 13 mei 1958 een revolutionair "comité de salut public", dat ook contact opnam met generaal De Gaulle. Om een burgeroorlog te voorkomen gaf president Coty aan de Gaulle opdracht om een kabinet te formeren. Deze kreeg behalve van de rechtse partijen ook steun van een deel van de radicalen en de socialisten, die daarmee erger hoopten te voorkomen (1 juni 1958).

Nu hij aan de macht was gekomen, zette De Gaulle zijn plannen voor staatkundige hervormingen door. Op 28 september 1958 stemde meer dan 80% van de kiezers voor de nieuwe grondwet, die de president veel macht gaf. Het doel was een einde te maken aan de chronische instabiliteit van de Derde en Vierde Republiek, waarin leiders van de verschillende parlementsfracties straffeloos op lichtzinnige gronden regeringen konden doen vallen. De nieuwe gaullistische partij "Union pour la Nouvelle République" werd bij de komende verkiezingen de grootste fractie in het parlement. De Gaulle zelf werd op 8 januari 1959 als president geïnstalleerd, met als premier Michel Debré, die in 1962 werd opgevolgd door de latere president Georges Pompidou.

Tijdens de crisis van 1958 had de Gaulle tegen de "pieds noirs" gezegd. "Ik heb u begrepen!", waarmee hij suggereerde dat er onder zijn presidentsschap geen sprake zou zijn van een onafhankelijk Algerije. Ondanks zijn sympathie met de kolonisten begreep de Gaulle echter dat de dekolonisatie een onvermijdelijk proces was, dat men het best maar zo spoedig mogelijk achter de rug kon hebben. Hij zette daarom de besprekingen met de leiders van het nationalistische verzet in Algerije voort, die in 1962 resulteerden in de Akkoorden van Evian, welke de onafhankelijkheid van Algerije bezegelden. Dit werd hem in kringen van de OAS ernstig kwalijk genomen, hetgeen tot uitdrukking kwam in enkele (onsuccesvolle) aanslagen op het leven van de president en op vele succesvolle aanslagen op het leven van onschuldige burgers.

[bewerk] De Vijfde Republiek na Charles de Gaulle

Na het oproer van mei 1968 en een verloren referendum besloot de inmiddels 78-jarige Gaulle in april 1969 om af te treden. Hij werd opgevolgd door zijn premier, protégé en partijgenoot Georges Pompidou, die na zijn dood in 1974 werd opgevolgd door Valéry Giscard d'Estaing. De Gaulle had gehoopt met zijn grondwet zijn gaullistische partij voor lange tijd een monopolie op de macht te geven. Het linkerkamp was namelijk gesplitst in twee ongeveer even sterke partijen die slecht met elkaar konden samenwerken, de Socialistische Partij en de Communistische Partij. Ieder voor zich maakten die geen enkele kans om in de tweede en beslissende ronde van de presidentsverkiezingen de overwinning te behalen. Maar als de socialisten zouden proberen een lijstverbinding met de communisten aan te gaan, dan zouden zij veel kiezers in het centrum van zich vervreemden. En in het bestel van de Vijfde Republiek is de president belangrijker dan de premier en het parlement. Bovendien werd de president tot 2002 verkozen voor een periode van zeven jaar. Die strategie heeft lang gewerkt.

In 1981 slaagde François Mitterrand er evenwel in een Volksfront met de communisten te sluiten en daarmee de presidentsverkiezingen te winnen. Hij zou tot 1995 aan de macht blijven. Zijn partij verloor weliswaar de parlementsverkiezingen van 1986, zodat de vijfde republiek kennis maakte met de "cohabitation" (samenwoning). De linkse president moest zijn termijn volmaken met de gaullist Jacques Chirac als premier.

In 1988 stonden president en premier tegenover elkaar in de presidentsverkiezingen. Chirac was als premier niet uit de verf gekomen, en was niet tegen "oompje" opgewassen. Na zijn overwinning ontbond Mitterrand het parlement weer, waarna links in de meerderheid kwam en Mitterrand weer een socialist, Michel Rocard, tot premier kon benoemen. Mitterrand slaagde erin de tactiek van de Gaulle op zijn beurt tegen rechts uit te spelen. Het was nu het rechtse blok dat gespleten was in twee onverzoenbare stromingen, door de opkomst van het Front National van Jean-Marie Le Pen, dat door de andere partijen als onaanraakbaar werd beschouwd.

De presidentsverkiezingen van 1995 werden evenwel gewonnen door de gaullist Chirac. Deze maakte in 1997 een grote tactische blunder door het parlement vervroegd te ontbinden, waarna de socialisten in de parlementsverkiezingen de meerderheid behaalden. Nu was het Chiracs beurt om in "cohabitation" te regeren met een socialist, Lionel Jospin, als premier.

De presidentsverkiezingen van 2002 hadden een dramatisch verloop. Omdat veel politici ter linkerzijde niet zo tevreden waren met de socialistische premier Jospin, diende zich in de eerste ronde een groot aantal kandidaten van links aan, denkend dat men in de tweede ronde als nog de gelegenheid zou hebben zich achter een socialistische eenheidskandidaat te scharen. Bitter was echter hun ontgoocheling toen Jospin, de beste kandidaat van links, niet eens de tweede plaats wist te veroveren, omdat hij met 17% van de stemmen nog iets lager scoorde dan Le Pen van het Front National (Chirac behaalde in de eerste ronde 20%). De tweede ronde ging dus tussen Chirac en Le Pen. Vrijwel heel links stemde nu - alles behalve van harte - op Chirac om een overwinning van Le Pen te verijdelen. Chirac won de tweede ronde met grote meerderheid (bijna 84% van de stemmen).

 
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu