Geschiedenis van Frankrijk
Van Wikipedia
| Periodes in de Franse geschiedenis |
|---|
| ? - 751 : Merovingische Periode |
| 751 - 987 : Karolingische Periode |
| 987 - 1328 : Capetingische Periode |
| 1328 - 1589 : Valoisperiode |
| 1589 - 1793 : Bourbonperiode |
| 1793 - 1804 : Eerste Republiek |
| 1804 - 1815 : Eerste Keizerrijk |
| 1815 - 1830 : Restauratie |
| 1830 - 1848 : Julimonarchie |
| 1848 - 1852 : Tweede Republiek |
| 1852 - 1870 : Tweede Keizerrijk |
| 1870 - 1940/1946 : Derde Republiek |
| 1940 - 1944 : Vichy-regime |
| 1946 - 1958 : Vierde Republiek |
| 1958 - heden : Vijfde Republiek |
Dit artikel geeft beknopt en chronologisch de geschiedenis van Frankrijk weer. Dit is een tamelijk abstract begrip; met Frankrijk wordt het land binnen zijn huidige geografische grenzen bedoeld. Ter verduidelijking: Frankrijk als natie kent pas enige continuïteit sinds de deling van Frankische Rijk en het ontstaan van West-Francië in de 843. De landsgrenzen van deze natie bestaan pas sinds de Vrede van de Pyreneeën in 1659. Al wordt deze geschiedenis voornamelijk vanuit een Frankisch perspectief benaderd, zowel vóór als gedurende deze periode leefden nog vele andere volken en naties in wat wij nu Frankrijk noemen, al hadden zij er andere namen voor. Zie de links voor meer informatie.
[bewerk] Prehistorie
Het gebied van het huidige Frankrijk is al vele duizenden jaren bewoond. Opgravingen hebben overblijfselen van Neanderthalers en andere hominiden aan het licht gebracht. Ook grotschilderingen zoals die van de Cro-Magnonmens geven een indruk van de hoogstaande artistieke prestaties van deze vroege bewoners. De meest beroemde grot is die van Lascaux. Verder zijn er nog de vele megalitische steencirkels die getuigen van de samenwerking van deze eerste stammen.
[bewerk] Galliërs, Belgen en Iberiërs
Rond het eerste millennium voor Christus dringen Keltische stammen het land binnen vanuit Zwitserland en Zuid-Duitsland.
[bewerk] Feniciërs en Grieken
De officiële geschiedenis van Frankrijk begint met de komst van de Grieken, die als eersten geschriften produceerden. De Griekse kolonies werden gesticht in de Provence en de Languedoc met als de belangrijkste stad Massilia. Andere Griekse steden waren Agathi (Agde) en Megalonia (Maguelone).
[bewerk] Romeinse tijd
In 121 v. Chr. dringen de Romeinen het zuiden van wat de Grieken Gallië (Keltenland) noemden binnen. In 52 v. Chr. brengt Julius Caesar heel Gallië onder Romeins bewind. In de 4e eeuw brokkelt het Romeinse gezag af, o.a. door de invallen van de barbaren. In 476 werd de laatste Romeinse keizer van het Westen afgezet. Een deel van Noord-Frankrijk was toen al in handen van de Franken.
[bewerk] Franken, Visigoten en Bourgondiërs
Tijdens de Grote Volksverhuizing stromen allerlei Germaanse volken Gallië binnen en vestigen er kleine koninkrijkjes die naast de Romeinen ook elkaar bestrijden. In 486 verslaat de Merovinger Clovis de Romeinen. Hij verenigde de Franken tot één rijk: Frankrijk (op dat moment het noorden en midden van het huidige Frankrijk) en bekeerde zich tevens tot het christendom. In tegenstelling tot de andere Germanen die de ariaanse variant van het Christendom aanhingen werd Clovis, en de rest van de Franken, katholiek. Het Frankische Rijk was daarmee gesticht.
Na de dood van Clovis vervalt het rijk door opdeling. Ook wordt de macht van de vorsten minder ten gunste van de hofmeiers. Deze vormden later de dynastie der Karolingers, Pepijn de Korte, zoon van Karel Martel nam de kroon over.
Onder Pepijns zoon Karel de Grote komt het Frankische rijk tot het toppunt van zijn macht. Hij herenigt de verschillende Frankische rijken na een periode van verdeling, verovert het koninkrijk der Lombarden in noord Italië (774), verslaat de Avaren op de donauvlakte en drijft de moslims in Spanje terug tot ten zuiden van Barcelona.
[bewerk] Middeleeuwen
 Zie Frankrijk tijdens de Middeleeuwen voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In 732 verslaat Karel Martel de Moren bij Poitiers. Hij behoort tot het huis van de Karolingers, met als bekendste lid Karel de Grote. Deze laatste slaagt er in ook grote delen van Duitsland onder zijn heerschappij te brengen. In 800 wordt hij in Noyon door de paus tot Keizer gekroond.
In de negende eeuw wordt het Frankische rijk verdeeld, en West-Francië wordt de basis van het toekomstige Frankrijk.
Na Karel de Grote vallen de Noormannen Frankrijk binnen en plunderen het aan alle kanten. In 911 krijgen zij Normandië als leengebied en staken zij hun aanvallen. De dynastie der Karolingers wordt opgevolgd door die van het Huis Capet.
Als in het jaar 1000 de wereld niet blijkt te vergaan veert heel christelijk Europa op. Er worden zeer veel kerken gebouwd. In de 11e en 12e eeuw zijn dit Romaanse kerken (zwaar, donker, met kleine ramen), in de 12e tot de 15e eeuw zijn dit gotische kerken (dankzij ribben en steunberen kan men heel hoge kerken bouwen, met grote ramen er in).
[bewerk] Honderdjarige Oorlog
| Zie Honderdjarige Oorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Van 1337 tot 1453 wordt in Frankrijk de Honderdjarige Oorlog uitgevochten. In het begin is dit vooral een strijd tussen twee leenheren: de Franse koning, en de Engelse koning (die later half Frankrijk in zijn bezit kreeg) en een bondgenoot had: de Bourgondische hertog. Rond 1400 werd de Franse koning gedood door de Engelsen. In het begin van de 15e eeuw staan de Fransen er slecht voor. Ze hebben geen koning. De kroonprins (de latere Karel VII) durft zich niet te laten kronen omdat men zegt dat hij een bastaard is. Een boerenmeisje uit Domrémy meent "stemmen" te horen en krijgt een legertje mee en bevrijdt daarmee Orléans. Ze verslaat de Engelsen ook op andere plaatsen. Zij weet de kroonprins (Le Dauphin) over te halen zich in Reims te laten kronen, maar leidt daarna een nederlaag bij Parijs, en wordt in Compiègne gevangen genomen. In 1431 wordt zij als heks verbrand, maar in 1456 wordt zij al gerehabiliteerd, en in 1920 wordt zij heilig verklaard. Wij kennen haar als Jeanne d'Arc de Domrémy. Dankzij haar ontwikkelden de Fransen een begin van een nationaal bewustzijn; van een leentwist werd de strijd een gevecht om vrijheid van de Franse natie.
[bewerk] Renaissance
| Zie Renaissance (14e-16e eeuw) voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In de 16e eeuw laten de Franse koningen zich sterk beïnvloeden door de Italiaanse Renaissance. Dit is vooral goed te zien in veel kastelen in het Loiregebied.
[bewerk] De Lodewijken
Het kasteel van Versailles is een typisch voorbeeld van een barokpaleis, misschien wel de mooiste maar zeker de grootste. Deze stijl wordt gekenmerkt door klassieke motieven en Italiaanse ornamentiek. Ook veel hôtels (voorname huizen van edelen in de steden) zijn in renaissancestijl opgetrokken. Frankrijk werd een dominante macht binnen Europa. Vooral onder het bewind van Lodewijk XIV.
In deze periode begon Frankrijk ook met het koloniseren van overzeese gebied. De Franse koning zond de ontdekkingsreizigers Jacques Cartier en Giovanni da Verrazano naar Noord-Amerika, waar zij de basis legden voor de kolonie Nieuw-Frankrijk.
[bewerk] Franse revolutie
| Zie Franse Revolutie voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Tussen 17 en 20 juni 1789 werd de Franse revolutie ingeleid door de derde stand met 'de eed in de Kaatsbaan'. Zij had verzocht hoofdelijk te mogen stemmen in plaats van per stand, maar dit verzoek werd verworpen. Daarop richtte zij een Assemblée constituante op en zwoer niet meer uit mekaar te gaan vooraleer een grondwet te hebben opgesteld. Er braken boerenopstanden uit en op 14 juli 1789 werd de Bastille bestormd, waarop de koning de constituante erkende. Op 26 augustus aanvaardde de constituante de Déclaration des droits de l'Homme et du Citoyen. Frankrijk werd een republiek en vele aristocraten werden met behulp van de guillotine onthoofd. Toen de aristocraten op raakten, gingen de revolutionairen verder met elkaar onder de valbijl te leggen.
[bewerk] Napoleon Bonaparte
Het Eerste Franse Keizerrijk, meestal bekend als het Franse Keizerrijk, Het Napoleontische Keizerrijk of het keizerrijk, beslaat de periode van Frankrijks overheersing van continentaal Europa door Napoleon Bonaparte. Constitutioneel beslaat het de periode van 1804 tot 1814, van het Consulaat tot het herstel van het Huis Bourbon, na een interregnum van 100 dagen in 1815.
Zie ook:
[bewerk] Koloniale periode
In de 19e eeuw bouwt Frankrijk een omvangrijk koloniaal rijk op. Constitutioneel kan deze periode opgedeeld worden in :
- Restauratie van het Huis Bourbon
- Tweede Franse Republiek
- Tweede Franse Keizerrijk
- Derde Franse Republiek
[bewerk] Eerste wereldoorlog
| Zie Eerste Wereldoorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In de 19de eeuw was het nationalisme tot grote hoogten gestegen. Door de Duitse eenwording was er nu een grootmacht in Europa bijgekomen die Frankrijk naar de kroon stak en op veel terreinen zelfs overvleugelde. Hierdoor was er een unieke situatie ontstaan: Engeland en Frankrijk traditoneel tegenstanders, waren nu bondgenoten in een alliantie tegen de macht van het Duitse Rijk.
[bewerk] Tweede Wereldoorlog
| Zie Tweede Wereldoorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Frankrijk verklaart Duitsland de oorlog wanneer Duitsland Polen binnenvalt. De Franse legers komen echter niet direct in actie, Frankrijk blijft veilig achter de Maginotlinie. Ook het Britse expeditiekorps blijft veilig achter de Maginotlinie. Gedurende de winter 1939-1940 is er sprake van de Phoney war. In mei 1940 valt Duitsland in het westen aan. Een belangrijke Duitse legermacht valt door België aan. Franse legerkorpsen trekken naar het noorden om België te hulp te komen en de Duitse omtrekking van de Maginotlinie te voorkomen.
Wanneer een groot aantal Franse troepen in west- en midden België actief zijn, vallen de sterkste Duitse pantserkorpsen echter bij Luxemburg door de Ardennen Frankrijk binnen. Zij breken door de uitlopers van de Franse maginotlinie en trekken op richting het Engelse kanaal. Het Britse expeditieleger trekt zich terug (zie Evacuatie uit Duinkerken). Het Franse leger in België is omsingeld en afgesneden van Parijs.
Na de ondertekening van een wapenstilstand tussen Frankrijk en Duitsland wordt in Zuidoost Frankrijk het Vichy-regime ingesteld. In Frankrijk speelt het verzet (de Maquis) een actieve rol. In de Franse koloniën organiseren de Vrije Fransen hun strijdkrachten met steun van het Verenigd Koninkrijk. De Vrije Fransen nemen ook deel aan de Invasie in Normandië.
Na vier jaar bezetting volgde in 1944 de bevrijding door geallieerde troepen. Parijs werd op 25 augustus 1944 bevrijd. Op 10 september 1944 installeerde De Gaulle een voorlopige regering in Parijs.
Zie ook: Tweede Wereldoorlog - België in de Tweede Wereldoorlog
[bewerk] Van de vierde naar de vijfde republiek
Over één ding waren de Fransen het eens na de bevrijding: de in 1940 ten ondergegane derde republiek zou niet terugkeren. Daarmee hield de overeenstemming op. De Gaulle, hoofd van de voorlopige regering, wilde een versterkte uitvoerende macht, waarmee hij uitsluitend zichzelf op het oog had. De meerderheid van de in 1946 gekozen Grondwetgevende Vergadering koos echter voor het andere uiterste: een almachtig parlement. De Gaulle ruimde het veld voor de vierde republiek.
Het verlies van Indo-China in 1954, de mislukte bezetting van het Suez-kanaal in 1956 en de Algerijnse opstand leidden in mei 1958 tot een diepe crisis in de Franse politiek. President Coty kon een militaire staatsgreep alleen nog voorkomen door Charles de Gaulle tot premier te benoemen. Dit betekende het einde van de vierde republiek.
De Gaulle kreeg van het parlement grote, haast dictatoriale bevoegdheden. In september had hij de grondwet klaar die hij al in 1946 had gewild. Een sterke uitvoerende macht onder leiding van een president met ruime bevoegdheden moest Frankrijk behoeden voor de chaos. Op 8 januari 1959 werd De Gaulle die president.
[bewerk] Moderne tijd
Op 5 september 1995 voerde Frankrijk op het atol Mururoa in de Stille Oceaan een ondergrondse kernproef uit. Sinds 1972 had Frankrijk geen bovengrondse kernproeven meer genomen. Maar het land ging, ook onder de socialistische president François Mitterrand door met ondergrondse proeven op het atol Mururoa. In 1984 brachten agenten van de Franse geheime dienst in Nieuw-Zeeland het schip Rainbow Warrior van de milieu-organisatie Greenpeace tot zinken. Dit schip was van plan door zijn aanwezigheid in het proefgebied een kernproef te verhinderen.
Op 13 juni had de kersverse president Jacques Chirac aangekondigd dat er nog een laatste serie van acht proeven zou plaatsvinden. Ondanks protesten uit de hele wereld zetten de Fransen de plannen door. Onder meer reageerde de Australische minister Paul Keating zeer scherp: "De kernproef toont de Franse minachting voor de volken en landen van het Stille Oceaangebied". Nieuw-Zeeland en Chili riepen hun ambassadeurs terug uit Parijs. In Nederland werd geprotesteerd met een boycot van Franse wijnen. Eind oktober waren de bestellingen van de Beaujolais Primeur de helft minder dan normaal.
[bewerk] Gerelateerde onderwerpen
- Geschiedenis
- Geschiedenis van Bretagne
- Geschiedenis van Parijs
- Geschiedenis van Orange
- Lijst van koningen der Franken en Lijst van koningen van Frankrijk
- Franse koloniën
- Lijst van presidenten van Frankrijk
- Periodes in Frankrijk
| {{{afb_links}}} | Geschiedenis van Europa | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Geschiedenis van: Albanië - Andorra - België - Bosnië en Herzegovina - Bulgarije - Cyprus - Denemarken - Duitsland - Estland - Finland - Frankrijk - Georgië - Griekenland - Hongarije - Ierland - IJsland - Italië - Kroatië - Letland - Liechtenstein - Litouwen - Luxemburg - Macedonië - Malta - Moldavië - Monaco - Montenegro - Nederland - Noorwegen - Oekraïne - Polen - Portugal - Roemenië - Rusland - San Marino - Servië - Slovenië - Slowakije - Spanje - Tsjechië - Turkije - Vaticaanstad - Verenigd Koninkrijk - Wit-Rusland - Zweden - Zwitserland |
