Waterspin
Van Wikipedia
| Waterspin | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Argyroneta aquatica Clerck, 1757 |
De waterspin (Argyroneta aquatica) is een fijn behaarde middelgrote spin die ook in Nederland en België voorkomt. Andere benamingen zijn duikerspin of duikersklokspin. Het is de enige soort in de familie Cybaeidae die in Nederland voorkomt.
[bewerk] Voorkomen
De waterspin komt voor in heel Europa, Siberië en Midden-Azië. Het mannetje wordt, wat uitzonderlijk is in de spinnenwereld, groter (10-15 mm) dan het vrouwtje (8-10 mm). De dieren zijn leverkleur tot zwart, en leven onder water van kleine kreeftachtigen, kikkervisjes, visjes, wormen en met name keverlarven waar 's nachts op wordt gejaagd; overdag hangt het dier ondersteboven in de duikersklok waar het langskomende prooien aanvalt.
[bewerk] Anatomie
Waterspinnen hebben over het gehele achterlijf donsachtige haartjes zitten, evenals op de poten. Ze hebben krachtige kaken (cheliceren genoemd) waarmee ze prooien groter dan zichzelf kunnen doden. De beet is zeer giftig, maar wordt in kleine hoeveelheden geproduceerd; een beet is voor de mens uitermate pijnlijk, maar niet dodelijk. Het kop-borststuk (prosoma) bestaat uit chitine, een harde hoorn-achtige stof die het exoscelet vormt. Zoals alle spinachtigen vervellen waterspinnen regelmatig, en wat minder naarmate ze ouder worden. Soms wordt de oude huid opgegeten. Omdat het de enige soort is in een hele spinnen familie, is de determinatie ook voor een leek niet moeilijk.
[bewerk] Levenswijze
De waterspin is de enige soort uit het geslacht Argyroneta, en de enige soort onder de echte spinnen (Araneae) die altijd onder water blijft. Alleen juveniele dieren (spiderlings) verspreiden zich over land (door de lucht!) en oudere dieren soms op het land vervellen, hoewel dat ook onder water kan gebeuren. Omdat spinnen miljoenen jaren lang op het land hebben geleefd zijn ze daarop zijn aangepast, hebben waterspinnen geen kieuwen maar zgn boeklongen; longen die bestaan uit in elkaar gevouwen plooien die onder een microscoop lijken op bladzijden in een boek. De spin moet dus continu verse lucht hebben en heeft een unieke manier gevonden om onder water te kunnen blijven; de gevederde haartjes op het achterlijf en poten houden lucht vast doordat ze naar het lijf toe zijn gekromd.
Bovendien is ook het tent-achtige web dat de spin onder water maakt, fijnmazig genoeg om lucht vast te houden, zodat de spin een duikersklok kan maken door het achterlijf boven water te steken en de lucht die de haren vasthoudt, onder het 'web' van zich af te strijken, waardoor de lucht bovenin komt te zitten. Na het web gemaakt te hebben, gaan ze vervolgens 4-6 keer naar de oppervlakte, waar ze lucht 'opnemen' en vervolgens in de duikersklok 'lozen'. Hierdoor ontstaat een luchtbel waar de spin ondersteboven in zit te wachten tot een prooi voorbij komt.
Omdat de klok vaak tussen de waterplanten wordt gesponnen, wordt de lucht door diffusie ververst, maar de spin kan ook zelf de lucht verversen door een paar keer op te duiken. Vervellen gebeurt zoals opgemerkt wel eens aan land, maar kan ook in een klok gebeuren, echter nooit de 'woonbel', er wordt altijd een nieuwe klok gebouwd. Ook de paring vindt plaats in de klok; alleen de mannetjes gaan op pad om een vrouwtje op te zoeken en de dieren blijven soms enkele weken bij elkaar. De eieren worden opgehangen in een speciale 'kraamklok'. Na uit het ei te zijn gekropen verspreiden de spiderlings zich door uit het water te kruipen en op een draad aan een rietstengel weg te zweven.
Waterspinnen komen voor in stilstaand, niet vervuild water met liefst niet te veel waterplanten. De spinnen zijn niet zeldzaam, en makkelijk thuis in een aquarium te houden. Dan wordt ook de prachtige zilver-achtige luchtbel op de rug en poten zichtbaar waaraan het dier de naam te danken heeft; Argyroneta betekent 'zilveren net'. Rond oktober komen de dieren niet meer uit de duikersklok, waar ze de gehele winter blijven zitten. Waterspinnen kunnen twee jaar oud worden.
