Van Wikipedia
|
|
Windmolens in Spanje (in het verhaal van Don Quichote werden ze met reuzen vereenzelvigd)
|
Windmolens in West- Siberië rond 1910
|
Windmolens zijn molens die de bewegingsenergie van de lucht (wind) omzetten in rotatie-energie van de wieken, die dan nuttig kan worden gebruikt, bijvoorbeeld voor het opwekken van elektriciteit, het malen van graan, het verplaatsen van water of andere doeleinden.
[bewerk] Hoofdtypen
Bij windmolens kan men twee hoofdtypen onderscheiden:
- De moderne industriële windmolens die dienen om elektriciteit op te wekken, zie hiervoor het artikel windturbine.
- De traditionele windmolens. De rest van dit artikel gaat over dit type.
[bewerk] Traditionele windmolens
We kunnen de volgende typen onderscheiden, ongeveer in volgorde van ontwikkeling in de loop der eeuwen:
- Onderkruiers:
- Bovenkruiers (molen waarvan enkel de kap door kruien (draaien) op de wind wordt gezet):
- Torenmolens (windmolen van middeleeuwse oorsprong met cilindrisch opgemetselde romp);
- Ronde stenen (of acht- of zeskante) grondzeilers;
- Acht- of zeskante berg- of beltmolens;
- Stellingmolens (waaronder stenen ronde en acht- of zeskantige exemplaren) (windmolen met rondom de romp een stelling voor kruien, vangen en bedienen van de zeilen).
Molens in het algemeen kunnen ook worden onderscheiden naar de verrichting of het product:
In de Gouden Eeuw was de Zaanstreek een gigantisch industrieel molengebied. Duizenden windmolens zaagden het hout uit Scandinavië voor de scheepsbouw, en voor de papierindustrie die sinds 1650 opbloeide - tot 1795 bleven de papiermolens draaien. De molens maalden de polders droog, ze maalden schoon water voor productiedoeleinden van grote diepte omhoog, ze maalden het graan uit de Oostzeelanden. Ze maalden zonnebloempitten en ze maalden het lijnzaad tot olie voor de toen al gigantische verfindustrie (olieverf).
- Binnenkruier
- molen die van binnenuit op de wind wordt gekruid (gedraaid).
- Bovenkruier
- een windmolen waarbij alleen de kap met het wiekenkruis in het horizontale vlak kunnen draaien.
- Buitenkruier
- molen waarvan de kap aan de buitenzijde met een houten staart op de wind wordt gekruid (gedraaid).
- Kollergang
- in een oliemolen: een ronddraaiende, verticaal lopende kantsteen die over een cirkelvormige, horizontale plaat draait om zaad te pletten.
- Kruien
- wiekenkruis recht op de wind zetten.
- Kruipad
- cirkelvormig houten ringbalk waarop een tjasker op de wind wordt gekruid.
- Stelling, omloop, zwichtstelling, galerij, gaanderij of balie
- cirkelvormig bordes rond een stellingmolen, waarop de molenaar de molen bedienen.
- Onderkruier
- molen waarvan de hele romp door kruien op de wind kan worden gezet.
- Schuifkruiwerk
- inwendig mechanisme om de molen op de wind te zetten.
- Vang
- remconstructie in een windmolen die om het bovenwiel grijpt om het wiekenkruis stil te zetten; vergelijkbaar met een trommelrem.
- Vangwiel of remwiel
- wiel waaromheen de vang (zie vang) zit om de molen te remmen.
- Wiekenkruis of gevlucht
- askop met vier haaks op elkaar staande wieken.
- Zelfzwichting
- constructie van draaibare houten kleppen in de wieken van een molen, die de zeilen vervangen en zich aanpassen aan de windsnelheid.
- Zwichten
- het aanpassen van de zeilvoering op de wieken i.v.m. de windsterkte. Bij sterkere wind: zeil minderen, bij zwakkere wind: meer zeil spannen.
[bewerk] Windmolens in Nederland
Veel molens bij elkaar zijn er onder meer in:
[bewerk] Foto's van windmolens in Nederland
|
|
De Keetmolen anno 2006 in Ede |
|
[bewerk] Windmolens in België
[bewerk] Verenigingen
In Vlaanderen zijn er een aantal molenverenigingen actief: ze zijn alle begaan met het behoud van het ambachtelijk molenbestand. Daarbij beschikken ze ook over heel wat documentatie en beeldmateriaal. Eén van deze verenigingen, Molenzorg vzw, is de uitgever van het tijdschrift Molenecho's en van de website www.molenechos.org. Deze site omvat het Belgisch Molenbestand, met ruim 1300 webpagina's: één pagina per molen.
[bewerk] Foto's van windmolens in België
[bewerk] Externe links
