Åyżwiarstwo figurowe
Z Wikipedii
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.
Åyżwiarstwo figurowe – zimowa dyscyplina sportu, polegajÄ…ca na jeździe na Å‚yżwach oraz wykonywaniu dodatkowych elementów: skoków, piruetów, kroków, spiral oraz podnoszeÅ„. CzÄ™sto Å‚Ä…czy siÄ™ je w sekwencje i kombinacje. Jest to sport podobny do gimnastyki artystycznej, wiÄ™c wymaga również zdolnoÅ›ci tanecznych, poczucia rytmu, dobrej giÄ™tkoÅ›ci ciaÅ‚a oraz koordynacji ruchów. Dlatego też Å‚yżwiarze trenujÄ… balet jak i gimnastykÄ™. Zawody rozgrywane sÄ… indywidualnie, w parach bÄ…dź w zespoÅ‚ach (tzw. formacjach). Åyżwiarstwo figurowe jest jednÄ… z dyscyplin Zimowych Igrzysk Olimpijskich. Jest ono jednym z najpopularniejszych sportów zimowych.
Åyżwiarstwem figurowym na Å›wiecie kieruje MiÄ™dzynarodowa Unia Åyżwiarska (International Skating Union, ISU), która zostaÅ‚a zaÅ‚ożona w 1892. Natomiast w Polsce dziaÅ‚a Polski ZwiÄ…zek Åyżwiarstwa Figurowego.
Spis treści[ukryj] |
[edytuj] Konkurencje
Obecnie na zawodach rozgrywane są następujące konkurencje:
- jazda indywidualna kobiet i mężczyzn,
- pary sportowe,
- pary taneczne,
- łyżwiarstwo synchroniczne.
[edytuj] Kategorie wiekowe
Istnieje kilka podziałów – zależnie od kraju i zawodów – łyżwiarzy ze względu na ich wiek i umiejętności. Najczęściej i najszerzej spotykany jest podział na :
- seniorów
- juniorów
- juniorów młodszych / novice
- młodziki (klasa złota, klasa srebrna, klasa brązowa i klasa wstępna).
Inne określenie : do opracowania wkrótce
W USA, Kanadzie i krajach Europy Zachodniej dynamicznie rozwijająca się kategorią startową jest "adult skating", w ramach której w profesjonalnie organizowanych przez ISU zawodach krajowych i międzynarodowych, we wszystkich konkurencjach łyżwiarskich, startują osoby uprawiające łyżwiarstwo rekreacyjnie. Dominuje w tej kategorii młodzież, zwłaszcza panie, ale nie brak i ludzi starszych. W roku 2003 zawodnik amerykański jako pierwszy w tej kategorii wykonał skok potrójny – toeloopa.
[edytuj] Sędziowanie
Na chwilę obecną (sezon 2005/06) równolegle funkcjonują dwa systemy oceniania – system szóstkowy (potocznie zw. starym systemem) oraz Code of Points (system nowy, cały czas ulepszany, wprowadzony po zamieszaniu z ocenianiem na Igrzyskach w Salt Lake City).
[edytuj] System szóstkowy
W starym systemie oceniania każdy z dziewięciu sędziów (w konkurencji tańców obowiązkowych par tanecznych sześciu) przyznawał dwie oceny w rozpiętości od 0.0 do 6.0 (np. 4.6 ,5.9). W pierwszej nocie oceniano wartość techniczną programu, w drugiej wrażenie artystyczne; bardzo często druga ocena była wyższa od pierwszej. Jeżeli dany zawodnik(cy) otrzymali niższą ocenę pierwszą, a wyższą drugą (np. 5.7:5.8 a ich konkurenci 5.8:5.7) to wygrywał(li) u danego sędziego, gdyż decydującą była ocena za wrażenie artystyczne. Wystawiając oceny sędziowie porównywali zawodnika(ów) względem siebie i ustawiali na określonym miejscu (np. zawodnik mógł wygrać dany program gdy przez pięciu sędziów został on oceniony na 1 miejscu a przez czterech na 2). System ten opierał się na zasadzie odejmowania punktów za błędy. Po obejrzeniu programu każdy sędzia decydował jaką ocenę przyznałby, gdyby program został wykonany bezbłędnie, a następnie dokonywał odjęć. Za programy wykonane na najwyższym poziomie mogła być przyznana tzw. "ocena marzeń" 6.0 (szóstka). Po zakończeniu kolejnych konkurencji zawodnikom przypisywano punkty ułamkowe wedle zajętych miejsc, co wynikało z ważności programów (np. program dowolny był ważniejszy od krótkiego dlatego stanowił 60% oceny łącznej (końcowej) a program krótki 40% dlatego pierwszy zawodnik po p. krótkim dostawał 0.4 pkt następni 0.8, 1.2, 1.6, pierwszy po p. dowolnym 0.6 kolejni 1.2, 1.8, 2.4). Po podsumowaniu wyników w ocenie łącznej lepszy był zawodnik z mniejszą ilością punktów ułamkowych. System ten opierał się na bardzo subiektywnych ocenach sędziowskich, co najlepiej można było zauważyć przy ocenianiu sportowców z własnego kraju.
[edytuj] Code of Points
Potocznie zwany nowym systemem, został wprowadzony w 2002, po aferze z sędziowaniem na Igrzyskach Olimpijskich w Salt Lake City. Przez pierwszy sezon stosowany na próbę podczas zawodów z serii Grand Prix. Od sezonu 2004/2005 wykorzystywany podczas Mistrzostw Europy, Mistrzostw Świata i Mistrzostw Czterech Kontynentów oraz na większości mniejszych imprez międzynarodowych i zawodach krajowych.
W systemie tym zawodnicy mają ściśle określoną liczbę i rodzaj elementów, jakie muszą wykonać. Każdy element ma swoją wartość bazową. Sędzia główny i kontroler techniczny po występie nazywają poszczególne wykonane elementy i określają stopień trudności niektórych z nich, a sędziowie oceny oceniają jakość ich wykonania poprzez pozostawienie wartości bazowej, bądź dodanie/odjęcie od 1 do 3 punktów. Do każdej noty sędziów oceny (od -3 do 3) przypisana jest wartość określona w tabeli wartości (SoV - ang. Scale of Values). Notę za każdy element wylicza się poprzez odrzucenie ocen skrajnych, podstawienie wartości z tabeli SoV pod pozostałe noty i wylicznie z nich średniej. Noty za każdy element techniczny są następnie sumowane. Do tak powstałej oceny za wartość techniczną (TES - ang. - Technical Element Score), dochodzą tzw. komponenty w ramach których oceniane są – między innymi – połączenia elementów, choreografia, interpretacja itp. Sędziowie wystawiają za nie od 0,25 do 10,00 punktów – z dokładnością do 0,25. Skrajne noty są odrzucane, a z pozostałych wylicza się średnią (dla każdego komponentu oddzielnie). W ten sposób powstałe noty, są mnożone przez konkretne mnożniki – zależnie od tego, czy był to program krótki, kwalifikacyjny, czy dowolny (taniec obowiązkowy, oryginalny lub dowolny). W ten sposób wylicza się notę za komponenty programu (PCS - ang. Program Components Score). Dodatkowo, zawodnik może stracić punkty za upadek (1,00 za każdy, a jeżeli upadek spowoduje przerwę w programie dłuższą niż 10 sekund to dodatkowo 1,00 za każde następne rozpoczęte 10 sekund), zbyt długi lub zbyt krótki program (1,00 za każde 5 sekund), niewłaściwy strój lub rekwizyt (1,00) oraz zakazane elementy (2,00 za każdy). Punkty te odejmowane są od sumy TES i PCS. W wyniku tych obliczeń powstaje nota łączna za program - segment (TSS - ang. Total Segment Score).
Noty łączne ze wszystkich segmentów są sumowane i wygrywa osoba, która zdobyła najwyższą liczbę punktów. W przypadku remisu decyduje nota łączna za później rozegrany segment.
[edytuj] Ważniejsze zawody
Pierwsze zawody w łyżwiarstwie figurowym zorganizowano już w 1871 we Wiedniu. Zawody łyżwiarskie pojawiły się bardzo wcześnie na Igrzyskach Olimpijskich, a, co ciekawe, były to Letnie Igrzyska Olimpijskie w 1908 w Londynie. Rozdano wówczas medale w konkurencjach indywidualnych i par sportowych. Drugi raz łyżwiarstwo figurowe pojawiło się na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Antwerpii w 1920. Dopiero w 1924 zorganizowano pierwsze Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Chamonix, na których pojawiło się oczywiście łyżwiarstwo.
Jeszcze dłuższą tradycję mają mistrzostwa świata i mistrzostwa Europy w tej dyscyplinie. Mistrzostwa świata organizowane są: dla mężczyzn – od 1896, dla kobiet – od 1906, dla par sportowych – od 1908, a dla par tanecznych – od 1951. Natomiast mistrzostwa Europy organizowane są: dla mężczyzn – od 1891, dla kobiet i dla par sportowych – od 1930, a dla par tanecznych – od 1954.
Od sezonu 1998-1999 organizowany jest cykl imprez Grand Prix, podczas którego startują najlepsi zawodnicy. Cykl ten jest oddzielnie rozgrywany dla kategorii juniorów.
Mistrzostwa Polski rozgrywane są od 1922, kiedy to przyznano tytuły mistrzowskie w jeździe indywidualnej mężczyzn oraz w parach sportowych. Od 1930 rozgrywane są zawody w jeździe indywidualnej kobiet, a od 1956 – w parach tanecznych.
Kalendarz imprez miÄ™dzynarodowych na lata 2003-2006 dostÄ™pny jest na stronie ISU (ISU), natomiast kalendarz imprez krajowych na sezon 2004/2005 dostÄ™pny jest na stronie Polskiego ZwiÄ…zku Åyżwiarstwa Figurowego
[edytuj] Zobacz też
- Mistrzowie olimpijscy w łyżwiarstwie figurowym
- Polacy na mistrzostwach świata w łyżwiarstwie figurowym
- Znani łyżwiarze figurowi
- Åyżwiarski Festiwal Cyrkowy
- Ekstremalna jazda figurowa
- Taniec na lodzie
- Gwiazdy na lodzie