Ştefan Octavian Iosif
Z Wikipedii
Ştefan Octavian Iosif (ur. 11 października 1875r. w Braszowie, zm. 11 czerwca 1913r. w Bukareszcie) - rumuński poeta.
Kształcił się w gimnazjum w Braszowie i w Sibiu, liceum ukończył w Bukareszcie. Studiował na wydziale humanistycznym uniwersytetu w Bukareszcie (1895, 1902 - 1905). Debiutował w 1892r. w szkolnych pisemkach "Izvorul" i "Revista şcoalei" wychodzących w Krajowej. Od tego momentu rozpoczął regularną współpracę z wieloma pismami. Publikował swe wiersze w "Adevărul" (1893 - 1895), w wydawanym przez Alexandru Vlahuţă piśmie "Vieaţa", a następnie w "Epoca literară" i "Epoca". Przez pewien czas pełnił także funkcję sekretarza Iona Lucy Caragialego. Jednocześnie współpracował z "Convorbiri literare", "Povestea vorbei", "Literatură şi artă română", a także "Pagini literare" i "Curierul literar" (1901). Był redaktorem pisma "Floare-albastră" (1898 - 1899).
W latach 1899 - 1901 odbył podróż do Niemiec i Francji. Od czasów paryskich datuje się jego przyjaźń z Dimitrie Anghelem. Trudne warunki materialne , z którymi borykał się przez całe życie, zmuszały go do podejmowania rozmaitych zajęć zarobkowych. Był urzędnikiem i korektorem. W grudniu 1901r. związał się z redakcją "Sămănătorul", stając się wkrótce współwydawcą i stałym współpracownikiem pisma. Utwory swoje podpisywał wówczas także jako I. Darie. W następnych latach, dzięki interwencji ówczesnego ministra oświaty, Spiru Hareta, Iosif objął posadę kustosza Muzeum Th. Amana oraz Centralnej Biblioteki w Bukareszcie.
Tragedia osobista Iosifa, odejście żony, pisarki Natalii Negru (1882 - 1962), z jego przyjacielem i współpracownikiem Dimitrie Anghelem, została szeroko odnotowana w literaturze pamiętnikarskiej tego okresu. M.in. Natalia Negru opublikowała swoje wspomnienia pt. Helianta, Două vieţi stinse (1921, Helianta, Dwa zgasłe życia).
Poglądy Iosifa na literaturę były zbieżne z koncepcjami kierunku sămănătorism. Jego twórczość stanowi swoistą syntezę narodowego tradycyjnego nurtu i nowoczesności. Mimo widocznych w jego wierszach wpływów Paula Verlaine'a, Iosif nie był symbolistą. Od symbolizmu dzieliła go przede wszystkim tematyka. Iosif koncentrował się tematyce związanej z życiem wsi. Nie był jednak reprezentatywnym przedstawicielem sămănătorismu. Już pierwszy tom wierszy Patriarhale (1901, Patriarchalne) stanowi zapowiedź dalszej jego twórczości, w której dominują uczucia wyobcowania, melancholii i tęsknoty za wsią.
Iosif nie idealizował wsi tak jak Gheorghe Coşbuc, ani też nie analizował jej tak bezlitośnie, jak Ioan Slavici. W jego utworach ludzie na wsi żyją szczęśliwie, natomiast miasto jest piekłem. Poeta ubolewa nad minionym bezpowrotnie czasem, tęskni za patriarchalną i zdrową moralnie wsią, za domem rodzinnym - Nucul (Orzech), Vara (Lato), E mult de atunci (Już dawno temu). W kolejnych tomach: Poezii (1901 - 1902), Wiersze), A fost odată... (1903, Pewnego razu...), Credinţe (1905, Wierzenia), Poezii 1893 - 1908 (1910, Wiersze z lat 1893 - 1908). Iosif wprowadza elementy ballad ludowych. Z zawartych w tych tomach utworów szczególnie znane są opiewające męstwo hajduków Gruia (napisany w 1903r.) i Sommul lui Corbea (napisany w 1907r., Sen hajduka Corbea) oraz poświęcony historii narodowej utwór Cronicarii (Kronikarze). W wierszach z cyklu Icoane din Carpaţi (Obrazki karpackie) poeta sławi piękno gór ojczystych. Najtrwalszą część dzieła Iosifa stanowią opiewające krajobraz liryczne pastele: Nopţi de vară (Letnie noce), Cîntec de primăvară (Pieśń wiosenna), Cîntec de toammă (Pieśń jesienna), Doina (Dumka). Tom Cîntece (1912, Pieśni), zawiera dedykowaną Natalii Negru lirykę miłosną. Iosif jest także autorem dramatów wierszem: Zorile (1907, Zorze), Meduza (1913) oraz napisanych wspólnie z Dimitrie Anghelem: Caleidoscopul lui A. Mirea (1908 - 1910, Kalejdoskop A. Mirea), Cometa (1908, Kometa) i dramatu historycznego Carmen saeculare (1909).
Iosif nie reprezentował wielkiej indywidualności twórczej. Był poetą trzymającym się raczej tradycji, niezwykle dbał o formę, był wirtuozem wersyfikacji. Zostawił świetne przekłady utworów - Johanna Wolfganga von Goethego, Pieta Heina, Friedricha Schillera, Sándora Petőfiego, Williama Szekspira i Paula Verlaine'a.
[edytuj] Bibliografia
- Halina Mirska-Lasota, Mały słownik pisarzy rumuńskich, Warszawa 1975