Dimitrie Anghel

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Dimitrie Anghel (ur. 16 lipca 1872r. w Corneşti koło Jassów, zm. 13 listopada 1914r. w Bukareszcie) - rumuński poeta, prozaik i dramaturg.

Matka Anghela była Greczynką, a rodzina ojca - Arumuna, przywędrowała na początku XIX wieku z Macedonii. Dziadek Anghela był karczmarzem w Jassach, ojciec - właścicielem ziemskim.

Anghel był słabym uczniem, nie ukończył nawet szkoły średniej. Debiutował w 1890r. wierszami w "Contemporanul". Współpracował również z pismami socjalistycznymi: "Lumea nouă" (1894), "Almanahul social-democrat" (1894), "Lumea nouă ştiinţifică şi literară" (1895 - 1896). Za pośrednictwem starszych braci wszedł w kontakt z ruchem socjalistycznym jeszcze w 1888r., marzył nawet o założeniu falansteru. W 1893r., po osiągnięciu pełnoletności i uzyskaniu należnej mu części spadku, udał się w podróż do Włoch. W 1893r. wyjechał do Paryża, gdzie spędził kilka lat wśród cyganerii artystycznej. Pisał wiersze, współpracował z "Vieaţa". Roztrwoniwszy spadek, w 1902r. wrócił do Bukaresztu.

W literackim środowisku bukareszteńskim przewodnikiem był mu poeta Ştefan Octavian Iosif, z którym łączyła go przyjaźń jeszcze z czasów paryskich. Iosif wprowadził go do kręgu "Sămănătorul" i jest rzeczą dość paradoksalną, że pismo to, propagujące tradycje narodowe i zwalczające wszelkie obce mody, jako pierwsze publikowało symbolistyczne poezje Anghela, podpisywane początkowo pseudonimem Fulga. Utwory jego ukazywały się także na łamach "Viaţa românească" i "Cumpăna". W 1908r. został wybrany wiceprezesem Towarzystwa Pisarzy Rumuńskich.

Jako człowiek zapisał się niekorzystnie w pamięci współczesnych. Rozbił małżeństwo przyjaciela, Iosifa. Apodyktyczny, złośliwy i chorobliwie zazdrosny po kolejnej scenie małżeńskiej popełnił samobójstwo.

Dorobek poetycki Anghela zebrany jest w dwóch tomach: În grădină (1903, W ogrodzie) i Fantazii (1909, Fantazje). Poezja ta, wyrosła z ducha modernizmu, rejestruje przelotne, przemijające wrażenia. O kompozycji jego wierszy decydują skojarzenia wzruszeniowo-zmysłowe. Anghel był "poetą kwiatów". Mniej wrażliwy na barwę, poddawał się przede wszystkim sugestii zapachów. W pierwszym okresie twórczości (tom În grădină) opiewał kwiaty, ogrody i parki, a dominującym uczuciem jego poezji była nostalgia. Reprezentatywne dla tego okresu są wiersze: În grădină (W ogrodzie), Farmec de noapte (Urok nocy), Linişte (Cisza). W późniejszych wierszach zgromadzonych w tomie Fantazii - takich jak: Moartea narcisului (Śmierć narcyza), Fantazie (Fantazja), Răzbunarea bujorilor (Zemsta piwonii) - poeta szuka nowych źródeł inspiracji. Pociąga go egzotyka Wschodu - Paharul fermecat (Zaczarowana szklanka), zastanawia się nad rolą artysty w świecie - symboliczny wiersz Oceanul (Ocean), wyraźniej odczuwa pragnienie piękna i radość kontemplacji artystycznej. Zgodnie z poetyką symbolizmu wiersze i całe poematy Anghela stają się metaforą, ustanawiają jakiś nowy, nie przewidziany związek wzbogacający wiedzę o świecie. Wspólnie z Iosifem napisał m.in. Caleidoscopul lui A. Mirea (t. 1-2, 1908 - 1910, Kalejdoskop A. Mirea), humorystyczno-satyryczną rymowaną kronikę życia literackiego pełną dowcipu, złośliwości i aluzji drukowaną w "Sămănătorul", "Minerva" i "Viaţa românească", oraz komedię satyryczną Cometa (1908, Kometa) i dramat historyczny Carmen seaculare (1909).

W dziedzinie prozy Anghel nie pozostawił wiele: wspomnienia, portrety, pamflety i przede wszystkim poematy prozą. Utwory te zebrane zostały m.in. w tomach Oglinda fermecată (1911, Zaczarowane zwierciadło) i Fantome (1911, Zjawy). Anghel wprowadził do rumuńskiej prozy imagizm, dobierając swój materiał obrazowy z miejskiego świata cywilizacji i kultury. Podobnie jak Alexandru Macedonski fascynowały go szlachetne kamienie - Spovedania unui orb (Spowiedć ślepca). Był malarzem martwej natury - Pilda unui înţelept (Przypowieść mędrca). Zachowały się także fragmenty jego powieści Arca lui Noe (Arka Noego). Anghel był prekursorem poematu prozą w literaturze rumuńskiej. Ten gatunek literacki rozwinął później Tudor Arghezi.