37 Pułk Piechoty
Z Wikipedii
37 Łęczycki Pułk Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego - polska jednostka wojskowa.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] 4 pułk strzelców pieszych w latach 1806-1813
Historia 37 pułku piechoty sięga czasów napoleońskich i Księstwa Warszawskiego, gdyż tradycje bojowe 4 pułku strzelców pieszych z lat 1806-1813 przejął 37 pp.
4 psp brał udział w walkach na Pomorzu, północnym Mazowszu oraz w rejonie Narwi i Bugu. Walczył też w bojach o Grudziądz i nad Narwią. Od grudnia 1808 roku pułk walczy w Hiszpanii pod dowództwem płk Feliksa Potockiego. Pułk bił się w Starej i Nowej Kastylii, Asturii i Królestwie León. 4 psp brał udział w bitwach pod: Almaraz, Consuegrą, Talaverą, Fuengirolą, Almonacid, Ocanią, Coien Monbellą i Ximenes de la Frontare. 4 psp bierze też udział w wyprawie na Moskwę. Pułk toczy walki o Czaszniki, Krasnoje, pod Smoleńskiem i nad Berezyną w trakcie odwrotu Napoleona. Poniósłszy ciężkie straty trafił pod Poznań celem dokonania uzupełnień. Następnie w ramach Korpusu gen. Henryka Dąbrowskiego walczy pod Szpandawą, Belzig, Jueterborg, Wittenberg, Dueben i Lipskiem. 4 psp jest zdziesiątkowany, a pojedynczy żołnierze trafiają do kraju w ramach innych jednostek.
[edytuj] Utworzenie 37 pułku piechoty i pierwsze boje
Po rozpadzie Monarchii Austro-Węgierskiej 28 października 1918 powstała w Krakowie Polska Komisja Likwidacyjna, która organizowała w Galicji polskie struktury administracyjne i wojskowe. W Przemyślu powstała 1 listopada 1918 Rada Rządząca i Komenda Placu, które zaczęły organizować wojsko polskie i administrację. W koszarach po 45 pułku piechoty zaczęto zbierać luźne oddziały wojskowe i na ich bazie powstał zalążek 37 pułku piechoty. Pierwszym dowódcą oddziału został porucznik Leon Kozubski - komendant oddziałów polskich na Zasaniu w Przemyślu. Oddziałowi nadano wówczas nazwę 10 pułku strzelców. Żołnierze przeszli chrzest bojowy w walkach z Ukraińcami w dniach 9-11 listopada 1918 na przemyskim Zasaniu. 14 listopada 1918 roku dowódcą pułku został ppłk Adam Jaroszewski. Część pułku walczyła o Lwów w grupie ppłk Tokarzewskiego, zaś pozostali toczyli walki w rejonie Niżankowic, Siedlisk i Medyki, a także Chyrowa. Pułk zdobył Stodółki, Uherce Niezabitowskie, Czerlany i Lubień Wielki. Utrzymał też Gródek Jagielloński oraz obronił przed wojskiem ukraińskim połączenie kolejowe Lwów-Przemyśl. 25 lutego 1919 roku dokonano zmiany nazwy pułku - odtąd nosił nazwę 37 pułku piechoty. Wiosną 1919 roku pułk zdobywa Sambor i Drohobycz. Bierze też udział w zdobyciu miasta Stanisławów. Od 13-16 czerwca 1919 pułk broni przepraw nad rzeką Dniestr. Od 28 czerwca bierze udział w walkach nad rzeką Zbrucz, a w lipcu 1919 przerzucony zostaje na front wołyński, gdzie toczy walki z oddziałami ukraińskimi. Od 5 sierpnia pełni rolę zabezpieczającą. 3 kwietnia 1920 roku dowódcą 37 pułku piechoty został mjr Józef Kuś.
[edytuj] Wojna polsko - bolszewicka
Pułk znalazł się w składzie 4 Dywizji Piechoty, która miała za zadanie zająć w czasie ofensywy polskiej miasto Korosteń. 37 pp zajął węzeł kolejowy i inne wyznaczone tereny, a następnie umocnił się pozostając w odwodzie swej dywizji do czasu zajęcia Kijowa. W związku z kontrofensywą sowiecką 1. i 3. batalion 21 maja 1920 roku wyruszyły nad Berezynę, gdzie powstrzymywały ataki Sowietów w kierunku na Mińsk. W bitwach pod Borowiną i Żukowcem (26 maja 1920) pułk zadał napastnikom poważne straty. Nad Berezyną pułk walczył do 7 czerwca 1920 tocząc bitwy pod Murawą, Czerniewiczami i pod Wielkim Stachowem (3 czerwca 1920). 37 pp znalazł się z czasem w 14 DP. Odwrót rozpoczął się 7 lipca 1920 roku. Część oddziałów wycofywało się do miejscowości Miratycze przez Mińsk i Niemen. 1. i 3. batalion po próbie zdobycia Słonimia wycofały się na zachód w ramach 4 DP. 3. batalion zdobył Kazimierz Litewski, a następnie po ciężkich walkach pod wsią Wierzchy przedarł się do wsi Stawy w pobliżu Bugu, gdzie połączył się z 1 batalionem. Bataliony te wkrótce ponownie rozdzieliły się: 1. batalion trafił do VIII brygady piechoty, a 3. do odwodów II brygady jazdy. 4 sierpnia 1920 roku pułk odniósł sukcesy w czasie próby -podjętej przez 4.Armię - wyrzucenia bolszewików za Bug. Pułk wycofano w rejon miasta Siedlce. 2. batalion pozostawał poza pułkiem od 21 maja 1920 roku. Na początku obsadził Korosteń, a po otrzymaniu rozkazu wycofał się do Koziatynia. Następnie po przegrupowaniu brał udział w nieudanym ostatecznie, choć z początku obiecującym, ataku na Korzec. Pod naciskiem Sowietów, a w szczególności konnicy Budionnego 3 i 6 DP rozpoczęły odwrót na zachód. 2. batalion stanowił straż tylną. Dowodzona przez por. B.Kotarbę jednostka została okrążona przez kawalerię sowiecką, która zadała jej ogromne straty (ponad 300 zabitych oficerów i szeregowych). 22 lipca 1920 roku resztki 2. batalionu dotarły do Siedlec. Dowodzenie przejął ppłk Michał Remizowski. Oddział znalazł się w Łęczycy celem odpoczynku i dokonania aprowizacji. 13 sierpnia 1920 roku batalion stawił się w Górze Kalwarii, gdzie stacjonowały już bataliony 1. i 3. W Pilawie pułk otrzymał wzmocnienie w postaci jednej kompanii marszowej złożonej głównie z ochotników (uczniów i harcerzy) z Kutna, Mieczysławowa i Łęczycy. W tym czasie pułk skutecznie bronił dostępu do przeprawy mostowej w Górze Kalwarii. W walkach tych wzięli udział też młodzi żołnierze z ochotniczej kompanii. 19 sierpnia 1920 roku żołnierze 37 pułku piechoty przerzuceni zostali koleją w rejon Płońska, gdzie wzięli udział w zwycięskiej bitwie pod Baboszowem. Szczególnym męstwem odznaczyła się tam kompania ochotnicza.
[edytuj] Pułk w okresie międzywojennym
[edytuj] Losy pułku we wrześniu 1939 roku
[edytuj] Źródła
- 37 pułk piechoty - Eugeniusz Walczak; Wyd.Egross, Warszawa 1991; ISBN 83-85253-21-1, ISSN 0860-2360