Alexander Mach
Z Wikipedii
Alexander Mach, ps. Alexander Mach Mederský (ur. 11 października 1902 r. w miejscowości Slovenský Meder, obecnie Palárikovo, zm. 15 października 1980 r. w Bratysławie) – słowacki działacz polityczny, członek Słowackiej Partii Ludowej (HSĽS), szef Gwardii Hlinkowej, minister spraw wewnętrznych Państwa Słowackiego
Uczęszczał do seminarium duchownego w Ostrzyhomiu, a następnie w Trnawie. Nie został jednak księdzem, gdyż zaangażował się w działalność polityczną. Od 1922 r. zakładał na Słowacji i działał w młodzieżowych organizacjach Słowackiej Partii Ludowej. Spotkał wówczas Vojtecha Tukę, redaktora pisma HSĽS "Slovák", który zatrudnił go w redakcji. Wkrótce objął funkcję w generalnym sekretariacie partii, a w 1924 r. został jej regionalnym szefem w Trenčínie. Reprezentował radykalne skrzydło HSĽS, głosząc antysemickie i antyczechosłowackie hasła. Uważał, że system państwowy istniejący w Czechosłowacji to dyktatura, wspierana przez żydowską finansjerę, a najlepszym wzorem dla niego był narodowy socjalizm wprowadzony przez Adolfa Hitlera w Niemczech. W 1926 r. współorganizował wraz z V. Tuką paramilitarne bojówki pod nazwą Rodobrana, które były wzorowane na włoskich faszystach. W 1938 r. stanął na czele Departamentu Propagandy HSĽS. W 1940 r. został przez Jozefa Tiso mianowany ministrem spraw wewnętrznych i szefem Gwardii Hlinkowej. Opowiadał się wówczas za bliską współpracą z nazistowskimi Niemcami. W latach 1942-1943 nadzorował akcję deportacji słowackich Żydów do obozów koncentracyjnych. Na pocz. kwietnia 1945 r., kiedy Armia Czerwona zbliżała się do Bratysławy, przedostał się do Austrii, gdzie został aresztowany przez Amerykanów. Po wydaniu go czechosłowackim władzom trafił do więzienia w Bratysławie. Pod koniec 1946 r. zaczął się wielki proces, w którym – oprócz A. Macha – byli oskarżeni także inni dygnitarze Państwa Słowackiego. W 1947 r. A. Mach został skazany na karę 30 lat więzienia. Po 1948 r. miał on być jednym ze świadków na przygotowywanym procesie tzw. burżuazyjnych nacjonalistów z Komunistycznej Partii Czechosłowacji, ale ostatecznie nie doszło do niego. 9 maja 1968 r. został wypuszczony na wolność w wyniku amnestii ogłoszonej przez prezydenta Ludwika Svobodę.
