Andrijan Nikołajew
Z Wikipedii
Andrijan Grigoriewicz Nikołajew (Андриян Григорьевич Николаев; ur. 5 września 1929, zm. 3 lipca 2004) — radziecki kosmonauta.
Urodził się we wsi Szorszeły w Czuwaszji w rodzinie chłopskiej. W 1947 ukończył technikum leśne. Wstąpił do Armii Radzieckiej w 1950. Służył w lotnictwie wojskowym początkowo jako strzelec pokładowy, a od 1954 jako pilot. W oddziale kosmonautów był od 1960 do 1982 roku.
W dniach 11-15 sierpnia 1962 roku odbył na pokładzie trzeciego radzieckiego statku kosmicznego Wostok 3 pierwszy wielodobowy lot kosmiczny, o czasie 3 doby 22 godziny i 22 minuty. Był to też pierwszy lot grupowy, z Wostokiem 4.
Drugi lot kosmiczny (1-19 czerwca 1970 roku) odbył w charakterze dowódcy statku kosmicznego Sojuz 9, wspólnie z Witalijem Siewastjanowem. Lot trwał 17 dni 16 godzin i 58 minut; był to najdłuższy lot kosmiczny do tej pory. Trudności w adaptacji organizmów kosmonautów do warunków ziemskich po długotrwałym pobycie w kosmosie, które wówczas się ujawniły, zostały nazwane w radzieckiej literaturze medycznej "efektem Nikołajewa".
Nikołajew był także dublerem dowódców statków kosmicznych Wostok 2 oraz Sojuz 8. Od 1963 do 1968 był dowódcą oddziału kosmonautów. W 1968 ukończył akademię techniczną sił powietrznych im. N. Żukowskiego, uzyskując tytuł inżyniera. W latach 1968-1992 był zastępcą naczelnika centrum szkolenia kosmonautów. Awansował na stopień generał-majora lotnictwa.
Przez 18 lat, od 3 listopada 1963 był mężem kosmonautki Walentiny Tierieszkowej, mieli wspólnie córkę Jelenę urodzoną w 1964. Małżeństwo rozwiodło się jednak w 1982 roku.
W 1992 Nikołajew przeszedł do rezerwy, mieszkał w Gwiezdnym Miasteczku pod Moskwą. Zmarł 3 lipca 2004 na atak serca w Czeboksarach w Czuwaszji, gdzie sędziował na zawodach sportowych. Na polecenie prezydenta Czuwaszji został pochowany w rodzinnej wsi Szorszeły, na terenie otwartego w 1972 Muzeum Kosmonautyki, co wywołało skandal w Rosji. Jedyna córka Nikołajewa – Jelena czyni starania aby jej ojciec został pochowany w Gwiezdnym Miasteczku.
Za loty kosmiczne, został dwukrotnie uhonorowany tytułem Bohatera Związku Radzieckiego, w 1962 i 1970, z wręczeniem Orderu Lenina i Złotej Gwiazdy. Odznaczony był ponadto m.in. orderami Czerwonego Sztandaru Pracy i Czerwonej Gwiazdy.
