Anthony Wilding
Z Wikipedii
Anthony Frederick Wilding, Tony Wilding (ur. 31 października 1883 w Christchurch, zm. 9 maja 1915 w Neuve Chapelle), tenisista nowozelandzki, zwycięzca Wimbledonu i mistrzostw Australii, zdobywca Pucharu Davisa, medalista olimpijski.
Do tenisa zachęcił go ojciec, który sam uprawiał krykiet. Rozwój talentu Wildinga nastąpił w czasie studiów prawniczych w Wielkiej Brytanii na Cambridge. W 1905 debiutował we wspólnej reprezentacji Australii i Nowej Zelandii w Pucharze Davisa, rok później triumfował w mistrzostwach Nowej Zelandii oraz mistrzostwach Australii, pokonując w finale leworęcznego Francisa Fishera. Od 1905 regularnie uczestniczył w turnieju wimbledońskim, w szóstym starcie w 1910 odnosząc pierwsze zwycięstwo. W finale pokonał obrońcę tytułu Anglika Arthura Gore. Przez kolejne lata pozostawał niepokonany na Wimbledonie, jako zwycięzca mając od razu gwarantowany udział w kolejnych finałach (challenge round). W 1911 jego finałowy przeciwnik Herbert Roper-Barrett poddał mecz przy stanie 2:2 w setach, w 1912 Wilding ponownie pokonał Arthura Gore (wówczas już 44-letniego), w 1913 okazał się lepszy od tenisisty amerykańskiego McLoughlina. Dopiero w swoim ostatnim finale wimbledońskim w 1914 znalazł pogromcę, w osobie partnera z daviscupowej reprezentacji Australazji, Normana Brookesa.
Z Brookesem tworzył parę deblową, która wygrała Wimbledon w 1907. W finale turnieju pretendentów (All Comers) gracze z Antypodów pokonali Amerykanów Bealsa Wrighta i Karla Behra, a ponieważ na starcie zabrakło mistrzów z ubiegłego roku Franka Riseleya i Sidneya Smitha, przypadło im tym samym końcowe zwycięstwo. Do kuriozalnej sytuacji, związanej z prawem obrony tytułu w finale kolejnej edycji turnieju, doszło rok później. Wilding pod nieobecność Brookesa wystąpił w parze z Anglikiem Josiahem Ritchie, w finale All Comers pokonując w pięciu setach Arthura Gore i Herberta Ropera-Barretta. Tym samym formalnie we właściwym finale (challenge round) Wilding z Ritchie pokonał Brookesa i samego siebie. Sukces w parze z Ritchie Wilding powtórzył w 1910.
W 1911 w obronie tytułu deblowego na Wimbledonie przegrał w challenge round z Francuzami Andre Gobertem i Maxem Decugisem. Odzyskał tytuł deblowy w 1914, ponownie z Brookesem, pokonując w finale Ropera-Barretta i Dixona. W tym samym roku Wilding był w finale jednej z pierwszych oficjalnych edycji wimbledońskiego miksta, ale w parze z Marguerite Broquedis przegrał z Ethel Larcombe i Jamesem Parke 6:4, 4:6, 2:6.
W 1909 powtórzył tytuł singlowy w mistrzostwach Australii, pokonując w finale Erniego Parkera. Wygrał w tym turnieju grę podwójną w 1906 (w parze z Rodneyem Heathem) i był w dalszych dwóch finałach debla (1908 z G. G. Sharpem i 1909 z L. Crooksem). Łącznie zdobył trzy tytuły mistrza Nowej Zelandii w grze pojedynczej (poza 1906 także w 1908 i 1909), chętnie startował również w imprezach europejskich. Wygrał m.in. turniej w Monte Carlo w 1908, pokonując w finale Wilberforce Eavesa.
W 1904 obok m.in. Normana Brookesa był w gronie współzałożycieli Stowarzyszenia Tenisowego Australazji (federacje australijska i nowozelandzka pozostały wspólne do 1922). Reprezentował Australazję w Pucharze Davisa w latach 1905-1909, przyczyniając się do zdobycia trofeum w 1907 i następnie utrzymania go w kolejnych dwóch edycjach. Powrócił do zespołu narodowego w 1914, krocząc od zwycięstwa do zwycięstwa w rundach eliminacyjnych, a w finale pokonując Amerykanina Richarda Norrisa Williamsa oraz w deblu z Brookesem Toma Bundy'ego i Maurice McLoughlina. Wobec zwycięstwa Brookesa nad Williamsem porażka Wildinga z McLoughlinem na zakończenie finału nie miała już znaczenia.
W 1912 Wilding zdobył brązowy medal olimpijski w grze pojedynczej (w turnieju halowym) na igrzyskach w Sztokholmie.
Występy tenisowe Wilding łączył z pracą prawnika, od 1909 był obrońcą przy Sądzie Najwyższym Nowej Zelandii. Zafascynowany wieloma dyscyplinami sportowymi, w młodości uprawiał (wzorem ojca) krykiet, był dobrym jeźdźcem, słynął z podróżowania na europejskie turnieje motorem i samochodem. Krótko przed wybuchem I wojny światowej zrobił licencję pilota. Finałowy mecz Pucharu Davisa 1914 okazał się jego ostatnim występem tenisowym - wkrótce został powołany do armii brytyjskiej i zginął na froncie francuskim wiosną 1915.
Praworęczny Wilding jest uważany za jednego z pierwszych tenisistów o statusie gwiazdy sportowej. Jego mecze na Wimbledonie wzbudzały wielkie zainteresowanie, m.in. w czasie finału Wildinga z McLoughlinem w 1913 musiało dojść do interwencji policji wobec naporu publiczności na kort centralny. Wilding dobrze grał w ataku, ale preferował grę z głębi kortu i właśnie regularność uderzeń przesądziła zarówno o sukcesie we wspomnianym finale z McLoughlinem, jak i o pokonaniu Williamsa w finale Pucharu Davisa rok później.
Wilding był autorem książki poświęconej tenisowi On the Court and Off. Publikacja ta cieszyła się dużą popularnością m.in. w Japonii, przyczyniając się do powstania w krótkim czasie silnej reprezentacji daviscupowej tego kraju - wcześniej Japończycy preferowali zbliżoną dyscyplinę soft-ball tennis, przeznaczoną dla czterech osób, w której używano gumowych piłek.
W 1978 nazwisko Tony Wildinga wpisano do Międzynarodowej Tenisowej Hall of Fame.
Osiągnięcia w najważniejszych turniejach:
- Wimbledon
- gra pojedyncza - wygrane 1910, 1911, 1912, 1913, finał 1914
- gra podwójna - wygrane 1907 (z Normanem Brookesem), 1908, 1910 (obie z Josiahem Ritchie), 1914 (z Normanem Brookesem), finał 1911 (z Josiahem Ritchie)
- gra mieszana - finał 1914 (z Marguerite Broquedis)
- mistrzostwa Australii
- gra pojedyncza - wygrane 1906, 1909
- gra podwójna - wygrana 1906 (z Rodneyem Heathem), finały 1908 (z G. G. Sharpem), 1909 (z L. Crooksem)
- igrzyska olimpijskie w Sztokholmie 1912
- gra pojedyncza (w hali) - 3. miejsce
- Puchar Davisa
- wygrane 1907, 1908, 1909, 1914
Występy w challenge round na Wimbledonie:
- 1910 - 6:4, 7:5, 4:6, 6:2 z Arthurem Gore
- 1911 - 6:4, 4:6, 2:6, 6:2 krecz rywala z Herbertem Roperem-Barrettem
- 1912 - 6:4, 6:4, 4:6, 6:4 z Arthurem Gore
- 1913 - 8:6, 6:3, 10:8 z Maurice McLoughlinem
- 1914 - 4:6, 4:6, 5:7 z Normanem Brookesem
Finały mistrzostw Australii:
- 1906 - 6:0, 6:4, 6:4 z Francisem Fisherem
- 1909 - 6:1, 7:5, 6:2 z Ernie Parkerem
Źródła:
- Bud Collins, Tennis Encyclopedia, Visible Ink Press, Detroit 1997
- Zbigniew Dutkowski, T - jak tenis, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979
- Martin Hedges, The Concise Dictionary of Tennis, Maylower Books Inc, Nowy Jork 1978
