Bitwa pod Ko Chang
Z Wikipedii
| Bitwa pod Ko Chang wojna francusko-tajlandzka |
|||||||||||||||||
 Bitwa pod Ko Chang |
|||||||||||||||||
| Data | 17 stycznia 1941 | ||||||||||||||||
| Miejsce | pobliże wyspy Ko Chang | ||||||||||||||||
| Wynik | pełne zwycięstwo eskadry francuskiej | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa pod Ko Chang (Koh Chang) - bitwa morska pomiędzy flotą francuską a tajlandzką podczas wojny francusko-tajlandzkiej 1940-41 o Indochiny, stoczona 17 stycznia 1941.
[edytuj] Podłoże
Na skutek klęski Francji w wojnie z Niemcami w 1940 roku i ustanowienia rządu w Vichy, Tajlandia (do 1939 roku nosząca nazwę Syjam) postanowiła, korzystając z osłabienia Francji, zdobyć francuskie posiadłości kolonialne w Indochinach. Doprowadziło to do krótkotrwałej wojny francusko-tajlandzkiej.
Działania wojenne prowadzone były głównie na lądzie, a flota tajlandzka była dość słaba. Jej trzonem były dwa okręty obrony wybrzeża "Dhonburi" i "Sri Ayuthya" (zbliżone do monitorów, mniejsze od pancerników przybrzeżnych). Były to nowoczesne jednostki zbudowane w Japonii, o niewielkich rozmiarach (2265 ton) i małym zanurzeniu, lecz mimo to silnym uzbrojeniu składajacym się z 4 dział kaliber 203 mm i niezłym opancerzeniu. Ponadto, Tajlandczycy posiadali 9 małych torpedowców zbudowanych we Włoszech i 3 zbudowane w Japonii, 2 stawiacze min, 2 małe okręty podwodne oraz 2 eskortowce szkolne "Tachin" i "Maeklong". Bolączką tajlandzkiej floty było słabe wyszkolenie, zwłaszcza artylerzystów oraz braki w wyposażeniu i utrzymaniu okrętów.
Francuska eskadra w Indochinach składała się z krążownika lekkiego "Lamotte-Picquet", uzbrojonego w 8 dział 155 mm, dwóch dużych kanonierek "Dumont d'Urville" i "Amiral Charnier" (klasyfikowanych we francuskiej flocie jako "awizo kolonialne") uzbrojonych w 3 działa 138 mm oraz 2 mniejszych i starszych kanonierek "Marne" i "Tahure" (klasa "awizo"), uzbrojonych odpowiednio w 4 działa 100 mm i 2 działa 138 mm. Bazą floty był Sajgon. Francuskie okręty były jednak w nienajlepszym stanie technicznym, co odbijało się na ich prędkości, a krążownik "Lamotte-Picquet" był już przestarzały i praktycznie nieopancerozny.
[edytuj] Bitwa
16 stycznia 1941 francuski samolot rozpoznawczy wykrył część tajlandzkich okrętów na kotwicowisku wśród małych wysepek na południe od brzegu wyspy Koh Chang. Wieczorem francuski zespół wypłynął w morze w stronę Zatoki Syjamskiej. O świcie 17 stycznia zespół podpływał już od zachodu do Ko Chang, kryjąc się za wysepkami przybrzeżnymi, rozdzielając się na trzy zespoły, z tego awiza mające najmniejsze zanurzenie podpłynęły najbliżej brzegu. Tajlandzkie torpedowce tymczasem stały na kotwicach, ze zredukowanym ciśnieniem pary w kotłach. Główne siły tajlandzkie w składzie dwóch okrętów pancernych i stawiacza min kotwiczyły dalej na wschód, pozostałe zaś okręty były w bazie Sattahib. Po godzinie 6, tajlandzkie torpedowce zostały zaalarmowane przez francuski wodnosamolot, zrzucający niecelnie bomby. Tajlandczycy zobaczyli wówczas francuskie okręty i otworzyli do nich ogień z dział 75 mm.
Po kilkunastu minutach od rozpoczęcia boju, "Dumont d'Urville" z odległości 5 km uzyskał kilka trafień na dwóch torpedowcach "Cionburi" i "Songkla", które zapaliły się i następnie stały się celem dla francuskich awiz, ostatecznie tonąc około godziny 6.50.
W tym czasie, okręt obrony wybrzeża "Dhonburi" płynął na zachód naokoło południowego cypla Ko Chang z zamiarem udzielenia pomocy torpedowcom, wdając się w wymianę ognia z francuskim krążownikiem. Salwy "Dhonburi" były jednak niecelne, natomiast sam otrzymał kilka trafień, które uszkodziły jego wieżę rufową. Po godzinie 7 do krążownika dołączyły także dwie kanonierki. Pomimo uszkodzeń, "Dhonburi" prowadził dalej ogień, szukając schronienia na płyciznach na północy. Ponieważ francuskie okręty nie mogły podążać za nim z uwagi na większe zanurzenie, około godziny 8 zakończyły starcie i skierowały się do bazy. W czasie starcia, francuskie okręty były także nieskutecznie bombardowane przez kilka tajlandzkich samolotów.
Palący się "Dhonburi" zatonął po południu tego dnia. Prawdopodobnie w czasie starcia został ciężko uszkodzony także drugi okręt pancerny - "Sri Ayuthya", jednakże działania tego okrętu podczas bitwy i okoliczności jego uszkodzenia nie zostały ustalone. Być może został on trafiony jedną z wystrzelonych przez "Lamotte-Picquuet" torped, gdyż wpółzatopiony na płyciźnie "Sri Ayuthya" został następnego dnia zlokalizowany w ujściu rzeki Chantabun przez francuski samolot. Według źródeł francuskich, uszkodzony został także trzeci torpedowiec "Trat".
[edytuj] Podsumowanie
Bitwa była niewątpliwie śmiałą i uwieńczoną powodzeniem akcją francuskiej floty, nie przewyższającej technicznie w znaczącym stopniu floty tajlandzkiej. Wynik spowodowany był w dużej mierze całkowitym zaskoczeniem Tajlandczyków oraz słabością ich łączności. "Dhonburi" był dobrze dowodzony i działał z dużą śmiałością, lecz kiepskie wyszkolenie artylerzystów skutkowało brakiem trafień, chociaż na "Lamotte-Picquet" spadły odłamki jego pocisków. Bitwa pod Ko Chang nie miała jednak większego znaczenia dla zakończenia wojny, które nastąpiło 31 stycznia pod presją Japonii na obie strony.
"Dhonburi" został następnie podniesiony, jednakże na skutek strukturalnych uszkodzeń służył już jedynie jako stacjonarny okręt szkolny. "Sri Ayuthya" natomiast, po remoncie, został zbombardowany i zatopiony 30 czerwca 1951 roku przez samoloty tajlandzkich sił rządowych podczas próby zamachu stanu ("puczu Manhattan"), kiedy spiskowcy przetrzymywali na jego pokładzie premiera jako zakładnika.
Zobacz też: bitwy morskie
