Bitwa pod Oliwą
Z Wikipedii
| Bitwa pod Oliwą | |||||||||||||||||
 Bitwa pod Oliwą |
|||||||||||||||||
| Data | 28 listopada 1627 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Oliwa | ||||||||||||||||
| Wynik | wygrana Polaków | ||||||||||||||||
| Terytorium | Zatoka Gdańska | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa pod Oliwą - bitwa morska pomiędzy flotą polską, a eskadrą okrętów szwedzkich, stoczona 28 listopada 1627 roku na redzie Gdańska. Nazwa ta jest nazwą tradycyjnie przypisywaną tej bitwie.
Była to pierwsza i jedyna większa bitwa morska młodej polskiej floty, mimo to zakończona zwycięstwem nad słabszą liczebnie, lecz porównywalną jakościowo i bardziej doświadczoną eskadrą szwedzką.
Admirałem polskiej floty był wówczas Wilhelm Appelman, lecz z powodu choroby nie mógł wziąć udziału w bitwie i komisarze królewscy wyznaczyli przed bitwą nowe kolektywne dowództwo nad polskimi siłami. Dowództwo nad okrętami i funkcję admirała otrzymał Arend Dickmann, dowódcą piechoty morskiej został kapitan Jan Storch, a dowódcą artylerii okrętowej kapitan Herman Witte. Tym trzem dowódcom dodano radę wojenną, z którą mieli wspólnie opracować plan bitwy i podjąć decyzję o ataku. Okrętem admiralskim był galeon "Święty Jerzy".
Do bitwy doszło, gdy szwedzka eskadra nadpłynęła od Helu w kierunku Gdańska, na którego redzie oczekiwały polskie okręty. Bitwa szybko rozbiła się na dwa starcia: szwedzkiego okrętu admiralskiego "Tigern" z polskim okrętem admiralskim "Święty Jerzy" i pinką "Panna Wodna" oraz polskiego "Wodnika" ze szwedzkim "Solen". Po abordażu, szwedzki okręt "Tigern" został zdobyty przez żołnierzy polskich, natomiast "Solen" zatonął na skutek wybuchu komory prochowej. W bitwie zginęli: polski admirał Arend Dickmann i szwedzki Nils Stiernsköld.
Zwycięska bitwa została następnie rozpropagowana w Europie przez polski dwór królewski; powstało także powiedzenie, że tego dnia pod Gdańskiem "słońce zaszło w południe" ("Solen" znaczy 'Słońce'). Bitwa nie miała większego znaczenia dla ogólnej sytuacji militarnej, jednakże miała duże znaczenie moralne i propagandowe, udowadniając, że polska flota może pokonać szwedzką. Wzmocniła też pozycję władzy królewskiej wśród mieszczaństwa gdańskiego.
[edytuj] Polskie okręty:
- 1. eskadra:
- Święty Jerzy (Sankt Georg) - galeon, 31 dział, 400 t
- Latający Jeleń (Fliegender Hirsch) - galeon, 20 dział, 300 t
- Panna Wodna - (Meerweib) - pinka, 12 dział, 160 t
- Czarny Kruk - fluita, 16 dział, 260 t
- Żółty Lew - pinka, 10 dział, 120 t
- 2. eskadra:
- Wodnik (Meerman) - galeon, 17 dział, 200 t
- Król Dawid (König David) - galeon, 31 dział, 400 t
- Arka Noego - pinka, 16 dział, 180 t
- Biały Lew - fluita, 8 dział, 200 t
- Płomień (Feuerblase) - fluita, 18 dział, 240 t
[edytuj] Szwedzkie okręty:
- Tigern - galeon, 22 działa, 320 t (zdobyty)
- Solen - galeon, 38 dział, 300 t (zatopiony)
- Pelikanen - galeon, 20 dział, 200 t
- Manem - galeon, 26 dział, 300 t
- Enhörningen - galeon, 18 dział, 240 t
- Papegojan - pinasa, 16 dział, 180 t
