Dopełnienie (językoznawstwo)
Z Wikipedii
Dopełnienie to część zdania oznaczająca pasywny przedmiot czynności wyrażonej orzeczeniem zdania w stronie czynnej.
W języku polskim występuje dopełnienie bliższe (zwykle w bierniku, lub w zdaniach zanegowanych w dopełniaczu, rzadziej w narzędniku), oraz dopełnienie dalsze (w celowniku).
Przykład:
- kot pije mleko - mleko to dopełnienie bliższe bierniku
- kot nie pije mleka - mleka to dopełnienie bliższe w dopełniaczu
- dziecko daje mamie prezent - prezent to dopełnienie bliższe w bierniku, mamie to dopełnienie dalsze w celowniku
- Marcin kieruje ciężarówką - ciężarówką to dopełnienie bliższe w narzędniku
Przy zamianie zdania na stronę bierną, dopełnienie bliższe staje się podmiotem, a dotychczasowy podmiot jest wprowadzany przez konstrukcje przez(e) + biernik, np.:
- prezent jest dawany mamie przez dziecko
- ciężarówka jest kierowana przez Marcina
Zdania takie nie mają dopełnienie bliższego, dopełnienie dalsze nie ulega zmianie.
W zależności od wzajemnego położenia podmiotu (S), orzeczenia (V) i dopełnienia (O) w typowym zdaniu, klasyfikuje się języki do jednej z sześciu grup:
Przy czym języki w których podmiot występuje przed orzeczeniem są znacznie częstsze od języków w których dzieje się odwrotnie.
