SVO
Z Wikipedii
SVO (Subject Verb Object) to skrót oznaczający typ zdania, w którym podmiot występuje przed orzeczeniem, a dopełnienie występuje na końcu oraz typ języka, w którym takie zdania są dominujące. Jest to jeden z dwóch najpopularniejszych typów obok SOV.
[edytuj] Przykładowe języki SVO
To m.in.: angielski, polski, hiszpański, chiński, tajski, suahili, włoski.
[edytuj] Przykładowe zdanie SVO
- He (podmiot) ate (orzeczenie) an apple (dopełnienie)
- On (podmiot) zjadł (orzeczenie) jabłko (dopełnienie)
W języku angielskim taki szyk jest w zdaniach orzekających konieczny, miejsce w ciągu determinuje tu równocześnie funkcję w zdaniu. Przestawienie członów powoduje zmianę znaczenia lub czyni zdanie bezsensownym, por.
- Peter killed a lion. vs. A lion killed Peter.
- Piotr zabił lwa. vs. Lew zabił Piotra.
W języku polskim, który dysponuje bogatym system form fleksyjnym informujących o funkcji składniowej, szyk SVO jest tylko jedną z możliwości uporządkowania wyraźeń, niemniej jednak w wyrażeniach o szyku neutralnym z reguły składniki występują w takiej właśnie kolejności. W rzadkich przypadkach sam tylko szyk SVO ustala w języku polskim funkcje wrażeń w zdaniu. Dzieje się tak, gdy formy mianowniaka i biernika odpowiednich rzeczowników są identyczne i semantyka czasownika (całego zdania) nie pozwala na jednoznaczne ustalenie funkcji składniowych, np.:
- Radość ze zwycięstwa (podmiot) przyćmiła mu śmierć przyjaciela (dopełnienie). (tj. Radość ze zwycięstwa zajęła miejsce smutku po stracie przyjaciela.)
- Śmierć przyjaciela (podmiot) przyćmiła mu radość ze zwycięstwa. (tj. Śmierć przyjaciela odebrała radość ze zwycięstwa.)
| Typy języków ze względu na szyk morfemów i wyrazów |
| Podmiot Dopełnienie Orzeczenie (SOV) Ja jabłko zjadłem. (np. łacina, japoński, koreański, perski, turecki) |
| Podmiot Orzeczenie Dopełnienie (SVO) Ja zjadłem jabłko. (np. angielski, polski, hiszpański, chiński, tajski, suahili, włoski) |
| Orzeczenie Podmiot Dopełnienie (VSO) Zjadłem ja jabłko. (np. walijski, hawajski, arabski) |
| Orzeczenie Dopełnienie Podmiot (VOS) Zjadłem jabłko ja. (np. fidżyjski, (staro)jawajski, malgaski (Madagaskar)) |
| Dopełnienie Orzeczenie Podmiot (OVS) Jabłko zjadłem ja. (np. język Hixkaryana, klingoński z serii Star Trek) |
| Dopełnienie Podmiot Orzeczenie (OSV) Jabłko ja zjadłem. (np. sardyński, mowa Yody z Gwiezdnych Wojen) |
