Haiku
Z Wikipedii
Haiku, hai-kai, hokku (俳句) – gatunek poezji orientalnej powstały w Japonii w XVII wieku.
Typowe haiku ma trzy wersy, kolejno: pięcio-, siedmio- i pięciosylabowy, czyli 5-7-5. Dla porównania, starsza od haiku japońska tanka ma strukturę 5-7-5-7-7 (inne różnice pomiędzy tymi dwoma gatunkami są istotniejsze).
Czasem są spotykane formy dłuższe, podzielone na zwrotki o podanej długości wersów, albo haiku kompletnie niezwiązane długością wersów, jednak wciąż oddające ducha tej sztuki. W językach innych niż japoński, ze względu na odmienne zasady ich budowy, poeci przeważnie nie stosują się do tych wymogów.
Ważnymi elementami klasycznego haiku są:
- kigo – odniesienie do pory roku lub dnia,
- cięcie – podział wiersza na dwie w pewnym stopniu niezależne części (w językach innych niż japoński zaznaczane myślnikiem lub innym znakiem).
Haiku jest związane z filozofią zen, która w sztuce zakłada operowanie paradoksem, subtelność, estetyczny minimalizm i wyzbycie się własnego ja. Najlepsze haiku często świadomie nie pozwalają na jakąkolwiek konkretną interpretację, a jednak pozostawiają w odbiorcy ulotne, refleksyjne odczucie, które chciał przekazać poeta.
Początkowo były fraszkami o charakterze satyryczno-obyczajowym, tworzonymi jako poezja dworska; później ewoluowała w kierunku kultury i myśli religijnej Wschodu.
Uważa się, że czterej najwybitniejsi poeci haiku to Matsuo Bashō (1644-1694), Yosa Buson (1716-1783), Kobayashi Issa, Masaoka Shiki (1867-1902).
