Z Wikipedii
Jasnota biała (biała pokrzywka, głucha pokrzywa) (Lamium album) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jasnotowatych (dawniej nazywanej rodziną wargowych). Jest rośliną pospolitą na całym terenie Polski, zarówno na niżu, jak i w niższych partiach gór. Kształtem liści, ulistnieniem i ogólnym wyglądem roślina przypomina pokrzywę. W polskiej florze jest archeofitem.
[edytuj] Charakterystyka
- Część podziemna
- Posiada rozgałęzione kłącze i podziemne rozłogi, za pomocą których rozmnaża się wegetatywnie.
- Łodyga
- Wzniesiona i nierozgałęziona łodyga z fioletowymi zabarwieniami w niektórych miejscach, osiąga wysokość do 60 cm. Na przekroju poprzecznym jest czterokanciasta
- Liście
- Ulistnienie naprzeciwległe. Jajowate lub sercowate liście są delikatnie owłosione i mają brzegi grubo piłkowane. Wydzielają charakterystyczny zapach. W odróżnieniu od pokrzywy nie ma jednak parzących włosków.
- Kwiaty
- Białe, czasami kremowobiałe, wyrastają pionowo w okółkach w kątach liści. Mają wyraźnie grzbiecistą, dwuwargową budowę. Duże kwiaty (2-2,5 cm) mają szyjkę słupka zagłębioną pomiędzy czterema wypukłymi komorami, kielich trwały, zrosłodziałkowy. Warga dolna korony ma dwa ząbki, pylniki są owłosione. Kwitnie od kwietnia do września i jest rośliną miododajną. Pręciki i słupek dojrzewają równocześnie. Zapylana jest przez błonkówki.
- Owoc
- Rozłupnia zawierająca cztery jajowate, trójgraniaste rozłupki ciemnoszarego koloru.
- Biotop
- Rośnie na przydrożach, rumowiskach, w zaroślach, w rowach. Zwykle tworzy skupienia. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Artemisetalia, All. Aegopodion podagrariae.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza :
- Surowiec zielarski : kwiaty (Flos Lamii albi). Zbiera się je ręcznie przy słonecznej pogodzie i suszy w zacienionym miejscu. Kwiaty zawierają flawonoidy, garbniki, śluzy, saponiny, glikozydy, cholinę, związki irydowe, kwasy wielofenolowe.
- Działanie: ma działanie przeciwzapalne, wykrztuśne, moczopędne i słabo ściągające. Największe zastosowanie znajduje w leczeniu chorób i dolegliwości kobiecych. Napar w mieszance z białą koniczyną stosowany jest przy nadmiernym i bolesnym miesiączkowaniu kobiet, gdyż zmniejsza krwawienie. Leczy też u kobiet upławy i stany zapalne narządów płciowych. Polecane jest też przy obfitych miesiączkach picie odwaru z 2 łyżek kwiatów na 2 szklanki wody 3 razy dziennie w równych porcjach.
-
- Poza tym używana jest wewnętrznie w leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i dróg moczowych. W tym celu stosowana jest głównie w mieszance z innymi ziołami, takimi, jak: podbiał pospolity, mięta pieprzowa, kora wierzby, krwawnik pospolity, rumianek. Zewnętrznie stosowana była przy oparzeniach, trudno gojących się ranach i chorobach skórnych oraz do płukania jamy ustnej.
[edytuj] Ciekawostki
- Jasnota biała nie tylko zewnętrznie jest podobna do pokrzywy; jej młode liście mają podobne do niej własności odżywcze
- W dawnych czasach leczono jasnotą białą plucie krwią, ból zębów i choroby przemiany materii.
[edytuj] Bibliografia
- 1. Činčura, František, Feráková, Viera,Májovský, Jozef,Šomšák, Ladislav i Záborský, Ján. Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
- 2. Krejča, Jindřich i Macků, Jan. Atlas roślin leczniczych. Warszawa : Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 8304032813.
- 3. Matuszkiewicz, Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301144394.
- 4. Mazerant-Leszkowska, Anna. Mała księga ziół. Warszawa : Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 8320208106.
- 5. Rutkowski, Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301143428.
