Karnityna

Z Wikipedii

Karnityna, L-karnityna - organiczny związek chemiczny, który jest syntetyzowany w wątrobie, nerkach i mózgu z aminokwasów lizyny i metioniny i pełni rolę w transporcie kwasów tłuszczowych z cytozolu do mitochondriów.

Naturalna karnityna jest L stereoizomerem i tylko L-karnityna wywiera działanie biologiczne, dlatego w tej postaci powinna być obecna w codziennej diecie lub podawana jako suplement.

Nazwa karnityny pochodzi stąd, że po raz pierwszy wyizolowano ją z mięśni (karnityna od łac. carnus - mięso) w 1905 roku. Początkowo nazywano ją witaminą B_T ponieważ jej brak w pożywieniu prowadził do gromadzenia tłuszczu u larw Tenebrio molitor. Ponieważ karnityna u człowieka pochodzi z dwóch źródeł: jest syntetyzowana i dostarczana z pożywieniem, bywa nazywana substancją witaminopodobną. Głównym źródłem karnityny w żywności są mięso i przetwory mleczne. Najbogatsze w karnitynę są baranina, wołowina, wieprzowina i ryby. Mniej L-karnityny zawiera mięso z drobiu. Pokarmy pochodzenia roślinnego (warzywa, owoce) zawierają tylko śladowe ilości karnityny.

Dzienne zapotrzebowanie zdrowej, dorosłej osoby na karnitynę wynosi średnio 15 mg. Synteza wynosi 11–34 mg karnityny dziennie, a z dietą dostarczane jest codziennie średnio 20–200 mg. U wegetarian ilość karnityny w pożywieniu jest dużo mniejsza i wynosi ok. 1 mg/dzień.

Karnityna nie podlega metabolizmowi. W nerkach ulega filtracji w kłębuszkach nerkowych, a następnie prawie w całości wchłaniana zwrotnie w kanalikach nerkowych. U osób zdrowych na ogół nie stwierdza się niedoboru karnityny. Synteza i codzienna dieta zapewnia potrzeby organizmu. Jednakże niedobory karnityny mogą pojawiać się u osób niedożywionych, przy nieprawidłowej, ubogiej diecie, u wegetarian, a także w schorzeniach nerek czy wątroby.

Spis treści 1 Funkcje karnityny 2 Skutki niedoboru karnityny 3 Zastosowanie lecznicze karnityny 4 Suplementacja 5 Działania niepożądane

[edytuj] Funkcje karnityny

L-karnityna spełnia funkcje transportowe wobec kwasów tłuszczowych o długich łańcuchach, które przekazywane są do mitochondriów, gdzie ulegają przemianom, w wyniku których powstaje energia niezbędna do prawidłowego funkcjonowania komórek organizmu.

L-karnityna również bierze udział w usuwaniu z mitochondriów średnio- i krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, mających w nadmiarze działanie toksyczne. Zdolność L-karnityny do przyłączania grup acylowych pozwala na wypełnianie roli w procesach detoksykacyjnych.

Inne funkcje L-karnityny to:

• transport z peroksysomów produktów utleniania kwasów tłuszczowych o bardzo długim łańcuchu do mitochondriów
• utrzymanie w komórkach odpowiedniego stosunku acetylo-CoA do CoA
• donor grup acetylowych w biosyntezie neuroprzekaźnika – acetylocholiny

[edytuj] Skutki niedoboru karnityny

• osłabienie i/lub zaniki mięśni szkieletowych (miopatia)
• niewydolność mięśnia sercowego (kardiomiopatia)

[edytuj] Zastosowanie lecznicze karnityny

• niewydolność krążenia
• choroba wieńcowa
• kardiotoksyczne działanie leków onkologicznych
• miażdżyca naczyń obwodowych
• uszkodzenia mięśni
• dializoterapia
• pomocniczo w leczeniu otyłości
• pomocniczo w leczeniu zaburzeń lipidowych
• pomocniczo w chorobie Alzheimera
• pomocniczo w AIDS

[edytuj] Suplementacja

Nie ma ustalonych dawek L-karnityny, zwykle zaleca się 100 mg-2 g na dobę.

Suplementację zaleca się u:

• wegetarian
• stosujących forsowny trening
• pracujących ciężko fizycznie

[edytuj] Działania niepożądane

Chociaż stosowanie L-karnityny może w niektórych przypadkach spowodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego (nudności, bóle brzucha, biegunka) to na podstawie badań klinicznych można stwierdzić, że karnityna jest substancją dobrze tolerowaną i bezpieczną. Nie jest mutagenna, kancerogenna i teratogenna. Nie stwierdzono negatywnego wpływu dużych dawek karnityny na rozwijający się płód u zwierząt i brak dowodów na jej szkodliwe działanie na rozwój płodu u ludzi.

Brak dotąd ostatecznej oceny toksyczności L-karnityny w długoterminowym stosowaniu.