Michał Jerzy Poniatowski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Michał Jerzy Poniatowski

Herb

Dewiza	brak
Data wyboru	1784
Urodzony	12 października 1736
Zmarł	12 sierpnia 1794

Michał Jerzy Poniatowski herbu Ciołek (ur. 12 października 1736, zm. 12 sierpnia 1794) - syn Stanisława Poniatowskiego i Konstancji Czartoryskiej. Ostatni prymas I Rzeczypospolitej od 1784, biskup płocki od 1773, sekretarz wielki koronny od 1768.

Od wczesnej młodości zaprawiał się do wielkiej kariery politycznej. Uczył się u teatynów w Warszawie, wyświęcony na kapłana 1761 został najpierw kustoszem gnieźnieńskim, lecz przebywał na dworze wuja, Michała Fryderyka Czaroryskiego, a po elekcji swojego brata - Stanisława Augusta został członkiem rady królewskiej. W 1764 mianowany opatem komendatoryjnym czerwińskim, w 1768 sekretarzem wielkim koronnym, 1773 biskupem płockim, następnie objął po uprowadzonym przez Rosjan Kajetanie Sołtyku administrację biskupstwa krakowskiego. W 1773 r. mianowany biskupem płockim. W roku 1784 mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem. Górował nad braćmi zdolnościami politycznymi i silną wolą. Przeniknięty duchem umiarkowanego Oświecenia, jako członek, a od 1776 przewodniczący Komisji Edukacji Narodowej aktywnie pracował nad reformą oświaty. W latach 70. i 80. XVIII w. dał się poznać jako doskonały administrator, dbały o interesy swych diecezji, oświatę duchowieństwa i ludu, jednocześnie jednak człowiek bezgranicznie chciwy, rozwiązły i służalczy. Popierał rozwój gospodarczy miast kościelnych, zezwalając m. in. na osiedlenie się Żydów w Skierniewicach. W 1773 został członkiem Rady Nieustającej.

Grób Michała Poniatowskiego w katakumbach warszawkich Powązek

Przed Sejmem Czteroletnim był posiadającym wielki wpływ na swego brata przywódcą stronnictwa królewskiego. Opowiadał się za orientacją prorosyjską i przeciwko szerszym reformom ustroju Rzeczypospolitej; pokonany przez radykalną opozycję w partii królewskiej, wyjechał z kraju. Po uchwaleniu Konstytucji 3 maja powrócił i wszedł w skład Straży Praw. W czasie wojny polsko-rosyjskiej, na zebraniu 23 lipca 1792 poparł decyzję Stanisława Augusta o jego przystąpieniu do konfederacji targowickiej. W sejmie grodzieńskim 1793 nie brał udziału, jednak jako prymas przyjął członkostwo przywróconej Rady Nieustającej. Podczas powstania kościuszkowskiego, w czasie oblężenia Warszawy zmarł śmiercią samobójczą (trucizny podobno dostarczył mu sam król), zagrożony aresztowaniem wskutek wykrycia jego zdradzieckiej korespondencji z królem pruskim, ujawniającej słabe punkty obrony miasta. Po Warszawie krążyły wtedy piosenki patriotyczne : My, Krakowiacy, nosim guz u pasa, powiesim sobie, króla i prymasa. Książę Prymas zwąchał minę. Wolał proszek niźli linę.

Opublikował wiele mów sejmowych, rozporządzeń i listów pasterskich, oraz zbiór Rozporządzenia i pisma pasterskie do diecezji płockiej wydane w 4 tomach (Warszawa 1783-1786). Pochowany w katakumbach na Powązkach (jako samobójcy odmówiono mu pochówku w Katedrze św.Jana).

Poprzednik
Hieronim Antoni Szeptycki