Mieczysław Karłowicz (kompozytor)
Z Wikipedii
| Dorobek kompozytorski | |
|---|---|
| Rodzaj twórczości | Liczba dzieł |
| Muzyka wokalna | |
| Pieśni | 23 |
| Muzyka chóralna | |
| Muzyka instrumentalna | |
| Symfonie | 1 |
| Koncerty | 1 |
| Muzyka kameralna | |
| Inne formy orkiestrowe | 8 |
| Opery | |
| Balety | |
| Utwory na fortepian | |
| Muzyka na orkiestrę marszową | |
| RAZEM | 32 |
Mieczysław Karłowicz (ur. 11 grudnia 1876 w Wiszniewie (obecnie rejon smorgoński na Białorusi), zm. tragicznie 8 lutego 1909 w Tatrach) – polski kompozytor i dyrygent. Znany ze swych kompozycji symfonicznych, uważany za mistrza poematu symfonicznego. Jest zaliczany do nurtu późnego romantyzmu. Z zamiłowania również taternik, fotografik i publicysta.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Karłowicz, urodzony na historycznej Litwie jako syn Ireny z Sulistrowskich i Jana Aleksandra Karłowicza, wybitnego etnologa i językoznawcy, spędził na wsi wczesne dzieciństwo do szóstego roku życia. W 1882 rodzina Karłowiczów sprzedała majątek i zamieszkiwała początkowo w Heidelbergu, potem w Pradze i w Dreźnie, by ostatecznie w 1887 osiedlić się w Warszawie. Mieczysław, od dzieciństwa wychowany w muzycznej atmosferze, od siódmego roku życia pobierał naukę gry na skrzypcach. W czasie pobytu w Pradze i Dreźnie miał też okazję zapoznać się z muzyką symfoniczną i operą. Po osiedleniu w Warszawie kontynuował naukę gry na skrzypcach, równocześnie studiując harmonię. Obok nauki gry i kompozycji Karłowicz studiował na Uniwersytecie Warszawskim nauki przyrodnicze, a następnie filozofię w Berlinie. Już w czasie studiów rozpoczął komponowanie. Zajmował się także publicystyką muzyczną. Po powrocie do Warszawy w 1901 ukończył studia. W 1903 w ramach Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego założył orkiestrę smyczkową.
[edytuj] Dzieła kompozytorskie
Skromny dorobek Karłowicza, w którym poczesne miejsce zajmuje poemat symfoniczny, zapewnił mu miano "najwybitniejszego symfonika polskiego".
| Dzieła kompozytorskie | ||
|---|---|---|
| Lata pracy | Tytuł dzieła | Forma muzyczna |
| 1895 - 1896 | Zasmuconej op.1/1 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1895 - 1896 | Skąd pierwsze gwiazdy op.1/2 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1895 - 1896 | Na śniegu op.1/3 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1895 - 1896 | Zawód op.1/4 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1895 - 1896 | Pamiętam ciche, jasne, złote dnie op.1/5 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1895 - 1896 | Smutna jest dusza moja op.1/6 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1892 | O nie wierz temu, co powiedzą ludzie | Pieśń na głos i fortepian |
| 1895 | Czasem, gdy długo na pół sennie marzę | Pieśń na głos i fortepian |
| 1895 | Z nową wiosną | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Mów do mnie jeszcze op.3/1 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Z erotyków op.3/2 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Idzie na pola op.3/3 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Na spokojnym, ciemnym morzu op. 3/4 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Śpi w blaskach nocy op.3/5 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Przed nocą wieczną op.3/6 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Nie płacz nade mną op.3/7 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | W wieczorną cisze op.3/8 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Po szerokim, po szerokim morzu op.3/9 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Zaczarowana królewna op.3/10 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1896 | Rdzawe liście strząsa z drzew | Pieśń na głos i fortepian |
| 1897 | Serenada op.2 | Serenada na smyczki |
| 1898 | Najpiękniejsze piosnki op.4 | Pieśń na głos i fortepian |
| 1900 | Bianca de molena (Biała gołąbka) op.6 | Muzyka do dramatu |
| 1898 | Pod jaworem | Pieśń na głos i fortepian |
| 1902 | Symfonia Odrodzenie op.7 | Symfonia |
| 1902 | Koncert skrzypcowy A-dur1 op.8 | Koncert skrzypcowy |
| 1902 | Na anioł pański | Melodeklamacja z fortepianem |
| 1904 | Powracające fale op.9 | Poemat symfoniczny |
| 1906 | Odwieczne Pieśni op.10 | Poemat symfoniczny |
| 1906 | Rapsodia litewska op.11 | Poemat symfoniczny |
| 1906 | Stanisław i Anna Oświecimowie op.12 | Poemat symfoniczny |
| 1908 | Smutna opowieść op.13 | Poemat symfoniczny |
| 1909 | Epizod na maskaradzie2 op.14 | Poemat symfoniczny |
1Od Koncertu datuje się dojrzałą twórczość Karłowicza; pieśni kompozytor sam później określał jako "grzechy młodości". 2Dokończony i zinstrumentowany przez Grzegorza Fitelberga.
[edytuj] Działalność górska
Tatry poznawał Karłowicz od 1889 r., lecz systematyczną działalność górską rozpoczął od 1902 r. W roku 1907 r. osiadł na stałe w Zakopanem. Działał w Towarzystwie Tatrzańskim. Był znakomitym taternikiem. Początkowo wspinał się ze znanym góralskim przewodnikiem, Klimkiem Bachledą (1906), następnie już samodzielnie, często samotnie. Wszedł na wiele szczytów , z których najważniejsze to: I wejście na Wielką Kołową Turnię (granią od Modrej Turni,1907, samotnie), I wejście na Ciężką Turnię granią północno-wschodnią z Dolinki Spadowej (1908), I zimowe wejście na Kościelec (1908), I zimowe wejście na Wołoszyn oraz Żółtą Turnię z przełęczy Krzyżne, wejście na Ostry Szczyt południową ścianą, drogą Häberleina (1908).
Był również jednym z pionierów narciarstwa, które uprawiał od 1907 r. i działaczem Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy (ZON). Dokonał m.in. pierwszego przejścia na nartach z Hali Gąsienicowej przez Liliowe, Zawory i Koprową Przełęcz do Szczyrbskiego Jeziora.
Pasjonował się fotografiką, jego fotografie tatrzańskie o wysokim poziomie artystycznym zostały zebrane w pięknie wydanym albumie pt. "Karłowicz w Tatrach". Zajmował się też publicystyką, w której popularyzował Tatry i Podhale oraz piętnował niewłaściwe postawy ówczesnych turystów. Wraz z Mariuszem Zaruskim stworzył podwaliny Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
8 lutego 1909 Mieczysław Karłowicz zginął w Tatrach przysypany lawiną na wschodnich zboczach Małego Kościelca, w trakcie wycieczki narciarsko-fotograficznej. W miejscu tym stoi obecnie kamień - pomnik zwany Kamieniem Karłowicza z napisem: „Non omnis moriar" (nie wszystek umrę). Chociaż trudno w to uwierzyć, w żadnym utworze muzycznym Karłowicza nie znajdziemy bezpośredniego odbicia Tatr, ich przyrody, góralskiego folkloru czy też wspomnień artysty z tatrzańskich wypraw.
[edytuj] Publikacje
- Mieczysław Karłowicz, W Tatrach. Pisma taternickie i zdjęcia fotograficzne wydane staraniem Zarządu Sekcyi Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego, Kraków, 1910,
- zbiory fotografii Tatrzańskie (w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie),
- liczne artykuły w czasopismach: Kurier Zakopiański, Taternik, Słowo Polskie, Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Kategorie: Polscy kompozytorzy muzyki poważnej • Polscy dyrygenci • Kompozytorzy romantyzmu • Polscy wspinacze • Polscy dziennikarze • Polscy twórcy literatury górskiej • Polscy fotograficy • Ludzie związani z Warszawą • Ludzie związani z Zakopanem • Zmarli w 1909 • Urodzeni w 1876 • Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
