Nikołaj Kuzniecow
Z Wikipedii
Nikołaj Gierasimowicz Kuzniecow, ros. Николай Герасимович Кузнецов (ur. 24 lipca 1904, zm. 6 grudnia 1974) - radziecki oficer marynarki wojennej, admirał floty Związku Radzieckiego, dowódca radzieckiej marynarki wojennej podczas II wojny światowej.
[edytuj] Początek służby
Urodził się 24 lipca 1904 (11 lipca 1904 jul.) we wsi Miedwiedki (obecnie w rejonie kotłaskim, obwodzie archangielskim) w Rosji w rodzinie chłopskiej. W 1919 Kuzniecow wstąpił ochotniczo do radzieckiej marynarki wojennej, zawyżając swój wiek o 2 lata - do rzecznej Flotylli Północnodwińskiej (stąd czasami podawana jest data urodzenia 1902). Uczestniczył w wojnie domowej w Rosji. Od 1920 służył w Piotrogrodzie. W latach 1922—1926 uczył się w szkole marynarki wojennej im. Frunzego, którą ukończył z wyróżnieniem 5 października 1926. Służył następnie we Flocie Czarnomorskiej na lekkim krążowniku "Czerwona Ukraina". Od 1925 był członkiem partii komunistycznej WKP(b).
W latach 1927—1932 studiował w akademii marynarki wojennej, kończąc ją z wyróżnieniem. Ponownie we Flocie Czarnomorskiej, od 1932 pływał jako zastępca dowódcy na krążowniku "Krasnyj Kawkaz", a następnie od 1934 dowodził krążownikiem "Czerwona Ukraina", który pod jego dowództwem stał się przodującym okrętem we flocie. Awansował na kolejne stopnie, stając się jednym z najmłodszych oficerów w randze komandora (kapitana 1-go ranga). W 1936 został wysłany do toczącej wojnę domową Hiszpanii jako attaché wojskowy - faktycznie doradca wojskowy rządu republikańskiego, gdzie przyjął pseudonim Nicolas Lepanto. W Hiszpanii pozostawał od 5 września 1936 do 15 sierpnia 1937. Po powrocie do ZSRR, od sierpnia został zastępcą dowódcy Floty Oceanu Spokojnego. 10 stycznia 1938 mianowano go oficerem flagowym 2. rangi i powierzono dowództwo Floty Oceanu Spokojnego. Podczas czystek stalinowskich we flocie starał się chronić podwładnych.
28 kwietnia 1939 Kuzniecow został mianowany narkomem (komisarzem ludowym) Marynarki Wojennej ZSRR (odpowiednikiem ministra) i głównodowodzącym floty, będąc najmłodszym radzieckim komisarzem ludowym i pierwszym marynarzem na tym stanowisku. Podjął aktywne działania w celu wzmocnienia floty, osłabionej czystkami wśród oficerów i podniesienia jej sprawności bojowej, przez organizowanie ćwiczeń i nowych szkół morskich. Podkreśla się, że starał się działać niezależnie od Stalina. Przy wprowadzeniu systemu stopni wojskowych w czerwcu 1940, Kuzniecow otrzymał stopień admirała.
[edytuj] II wojna światowa
Dzięki rozkazom Kuzniecowa przewidującego wojnę z Niemcami, wyprzedzającym atak Niemiec na ZSRR, flota wojenna znajdowała się w chwili ataku 22 czerwca 1941 w stanie alarmu, zarządzonym 21 czerwca i początkowo nie poniosła strat. Podczas wojny, Kuzniecow aktywnie dowodził flotą radziecką, pomimo posiadanych ograniczonych sił. Był członkiem Stawki Naczelnego Dowództwa. 31 maja 1944 mianowano go admirałem floty. Stopień ten odpowiadał generałowi armii, lecz 31 maja 1945 zrównano go z rangą marszałka ZSRR. 14 września 1945 otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Uczestniczył w konferencjach jałtańskiej i poczdamskiej.
[edytuj] Po wojnie
W 1946 komisariaty ludowe przeorganizowano w ministerstwa i Kuzniecow pozostał głównodowodzącym Marynarki Wojennej (WMS) i zastępcą ministra sił zbrojnych. Wkrótce jednak popadł w niełaskę Stalina i styczniu 1947 został usunięty ze stanowisk i mianowany naczelnikiem zarządu szkolnictwa wojennomorskiego.
W grudniu 1947 razem z grupą admirałów został poddany represjom politycznym, na podstawie sfabrykowanego oskarżenia o przekazywanie tajnych dokumentów aliantom podczas wojny. W procesie zapadły wyroki więzienia, lecz Kuzniecowowi w lutym 1948 sąd wojenny jedynie obniżył stopień do kontradmirała. Od czerwca 1948 był zastępcą dowódcy wojsk Dalekiego Wschodu do spraw marynarki, a od lutego 1950 dowodził Flotą Oceanu Spokojnego. Kuzniecow powrócił później do łaski Stalina, który powierzył mu w lipcu 1951 stanowisko ministra marynarki wojennej i dowodzenie flotą. Stopień admirała floty przywrócono mu jednak dopiero po śmierci Stalina 11 maja 1953.
Po reorganizacji od marca 1953 Kuzniecow był głównodowodzącym Marynarki Wojennej i 1. zastępcą ministra obrony. 3 marca 1955 jego stopień przemianowano na: admirał floty Związku Radzieckiego, a 27 kwietnia 1955 wręczono mu marszałkowską gwiazdę. Kuzniecow w tym okresie poświęcał uwagę technicznemu rozwojowi marynarki wojennej, szczególnie planom rozwoju lotnictwa morskiego. Jednak na skutek złych stosunków z ministrem obrony Gieorgim Żukowem i rządzącym państwem Nikitą Chruszczowem, wkrótce ponownie został odsunięty od dowodzenia. 8 grudnia 1955 pod pretekstem winy w dopuszczeniu do zatonięcia pancernika "Noworosyjsk", za które nie ponosił odpowiedzialności, Kuzniecow został pozbawiony swoich funkcji postanowieniem Rady Ministrów. 7 lutego 1956 obniżono mu stopień do wiceadmirała z uzasadnieniem "za poważne niedostatki w dowodzeniu flotami" i odsunięto do rezerwy, bez prawa zatrudnienia we flocie.
Kuzniecow w tym okresie pisał wspomnienia o wojnie i represjach stalinowskich, wydane w latach 70., a częściowo pośmiertnie, w których krytykował ingerencje przywództwa partyjnego w sprawy wojska przed wojną. Napisał też "oficjalną" książkę "Kursem ku zwycięstwu". W oficjalnej historiografii ZSRR w tym okresie rolę Kuzniecowa podczas wojny często pomijano. Był członkiem Komitetu Centralnego KPZR w latach 1939-1955, deputowanym Rady Najwyższej ZSRR 1, 2 i 4 kadencji. Był dwukrotnie żonaty, miał synów Wiktora i Nikołaja. Zmarł 6 grudnia 1974 w Moskwie, pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym.
Po odwilży politycznej w ZSRR i usunięciu Żukowa w 1957, grupa weteranów marynarki wojennej wielokrotnie apelowała o przywrócenie Kuzniecowowi stopnia i zaliczenie do generalnych inspektorów Ministerstwa Obrony, lecz inicjatywy te napotykały opór dowodzącego marynarką admirała Siergieja Gorszkowa. Dopiero po śmierci Kuzniecowa i Gorszkowa, 26 lipca 1988 Kuzniecowowi pośmiertnie przywrócono stopień admirał floty Związku Radzieckiego. Od tej pory też zaczęto upamiętniać jego osobę, a w 1990 nazwano jego imieniem nowo budowany pierwszy radziecki lotniskowiec. Nazwano też jego imieniem akademię marynarki wojennej w Sankt Petersburgu.
Odznaczony czterokrotnie orderem Lenina, trzykrotnie Orderem Czerwonego Sztandaru, Orderem Czerwonej Gwiazdy, dwukrotnie Orderem Uszakowa I kl. i innymi oraz tytułem Bohatera Związku Radzieckiego.
Linki zewnętrzne
