Nom

Z Wikipedii

Nom (gr. νομός nomos; egip. sepat, od okresu amarneńskiego qah) – w starożytności i wczesnym średniowieczu egipska jednostka terytorialno – administracyjna kraju, odpowiednik okręgu, województwa, prowincji lub powiatu.

Każdy z nomów miał swoją stolicę i herb. Na czele nomu stał urzędnik zwany nomarchą (gr. νομάρχης nomarches) lub zarządcą (egip. adż–mer), któremu w rządzeniu pomagało lokalne zgromadzenie (egip. dżadżat)

Nomy znane są dopiero od czasów faraona Dżesera, ale emblematy symbolizujące te prowincje wskazują na znacznie wcześniejszy rodowód, jeszcze sprzed zjednoczenia Dolnego i Górnego Egiptu. Pod względem terytorialnym były stosunkowo niewielkie, ich długość wynosiła 30 - 40 km po obu stronach Nilu, o ile dolina rzeki był wąska w danym miejscu, lub też na jednym brzegu, gdy dolina rzeki była szeroka.

W okresie Starego Państwa Egipt był podzielony na 38 nomów, niektóre jednak uległy dalszemu podziałowi, w rezultacie czego cały Egipt składał się z 22 nomów górnoegipskich i 20 nomów dolnoegipskich. Taki podział terytorialny kraju przetrwał aż do najazdu Arabów i podboju Egiptu w 642 r.

[edytuj] Nomy Dolnego Egiptu

Nr	Herb	Nazwa	Stolica[1]	Czczone bóstwa
1		Aneb-Hetch (Biały Mur)	Men-Nefer (Memfis, Mit Rahim)	Ptah, Sechmet, Nefertum, Sokaris, Apis
2		Chensu (Udziec)	Chem (Letopolis, Ausim)	Horus, Heru, Izyda
3		Amenti (Zachód)	Taminhor (Hermopolis Parva, Damanhur), Imu (Apis, Kom el-Hisn), Rakote (Aleksandria)	Hathor
4		Sapi-Res (Południowa Tarcza)	Dżeka, Sapi Res	Neit
5		Sap-Meh (Północna Tarcza)	Sa (Sais, Sa el-Hagar) i Per-Wadżet (Buto, Tell el-Farien)	Neit
6		Chaset (Wzgórze Byka)	Chaswu (Xois, Sakha)	Ra
7		A-ment (Zachodni Harpun)	Per Ha-Nareb (Metelis, Damanhur)	Ha
8		A-bet (Wschodni Harpun)	Czeku (Heroonopolis, Pithom)	Atum
9		Ati (Anedżti)	Per-Usiri (Busiris, Abu Sir Bara)	Ozyrys, Izyda
10		Ka-chem (Czarny byk)	Hut-Herib (Athribis, Tell Atrib)	Horus, Heru, Kemur
11		Ka-heseb (Byk Hesbe)	Taremu (Leontopolis, Tell al-Urydam)	Szu, Tefnut, Horus
12		Theb-ka (Cielę i Krowa)	Czeb-Neczer (Sebennytos, Samanud)	Onuris
13		Hek-At (Potężny Władca)	Junu (Heliopolis, Materiya w Kairze)	Atum, Mnewis
14		Chent-abet (Wschodni Sztandar)	Peromi (Peluzjum, Tell el-Farama)	Set
15		Tehut (Ibis)	Bahu (Hermopolis, Baqliya)	Thot
16		Cha (Skacząca Ryba)	Per-Banebdżedet (Mendes, Tell al-Rub)	Banebdżedet, Hatmehit
17		Behdet (Tron)	Behdet (Diospolis Parva, Tell Balamun)	Horus, Amon
18		Am-Chent (Dzieci Królewskie Wyższe Rangą)	Per-Bastet (Bubastis, Tell Basta koło Zagazig)	Bastet
19		Am-Pehu (Dzieci Królewskie Niższe Rangą)	Dżanenet (Tanis, Nebesha lub San el-Hagar)	Wadżet (Uadżit)
20		Sopdu (Sopdu)	Per-Sopdu (Soped, Saft al-Henna)	Sopdu, Chensit, Szesemtet

[edytuj] Nomy Górnego Egiptu

Nr	Herb	Nazwa	Stolica[1]	Czczone bóstwa
1		Ta-Seti (Łuk)	Nubet (Ombos, Kom Ombo)	Chnum, Satet, Horus, Sobek
2		Thes-Hor (Tron Horusa)	Dżeba (Apollonopolis Magna, Edfu)	Horus
3		Ten	Nechen (Hierakonpolis, al-Kab), Esna (Latopolis)	Horus, Nechbet, Chnum, Neit
4		Waset	Waset (Teby, Karnak)	Amon , Mut, Chonsu, Montu, Buchis, Sobek
5		Herui (Dwa Sokoły)	Gebtiu (Koptos, Qift)	Min, Izyda, Horus, Set, Haruris, Heket
6		Aa-ta (Krokodyl)	Junet (Tentyris, Dendera)	Hathor
7		Seszesz (Sistrum)	Hut (Diospolis Parva, Hu)	Bat
8		Abdżu (Wielka Ziemia)	Czeny (Tinis lub Tis)	Ozyrys
9		Min	Ipu (Chemmis Panopolis, Akhmim)	Min
10		Wadżet (Kobra)	Dżeuka (Antaeopolis, Ifteh)	Set
11		Set (Seth)	Szas-Hotep (Hypselis, Shutb)
12		Tu-ph (Żmija)	Hut-Sekhem-Senusret (Antaeopolis, Qaw al-Kebir)	Anti, Chnum
13		Nedżefet Chentet	Sauti (Lycopolis, Asyut)	Apuaut, Anubis
14		Nedżefet Pehetet	Kis (Cusae, al-Qusiya), Achet-aton	Hathor, Thot, Aton
15		Un (Zając)	Chnumu (Hermopolis Magna, al-Ashmunayn)	Thot
16		Meh-Mahetch (Oryks)	Hebenu (Theodosiopolis, Beni Hassan)	Paket, Chnum
17		Anpu	Hardai (Cynopolis, al-Kais)	Anubis
18		Sep	Teudżaj (Anchyronpolis, Kom al-Ahmar)	Anti, Sechmet
19		Wab	Per-Medżet (Oksyrynchos, al-Bahnasa)	Set
20		Atef-Chent (Wawrzyn Górny)	Henen-Nesut (Herakleopolis Magna, Ihnasiyyah al-Madinah )	Harsafes
21		Atef-Pehu (Wawrzyn Dolny)	Szedet (Krokodilopolis , później Arsinoe, Madinat al-Fayyum)	Sobek, Hathor
22		Metenut	Tepihu (Afrodytopolis, Atfih)	Hathor

[edytuj] Przypisy