Van Wikipedia
De nomen van het Oude Egypte
Een nome (Grieks: nomoi en Egyptisch: sepaut) was een indeling van het land in het Oude Egypte. Het had verschillende provincies, er waren er 20 in Neder-Egypte en 22 in Opper-Egypte. De indeling was reeds ontstaan in de Predynastische periode toen Egypte nog een lappendeken van stadstaten was.
Egypte was in de Predynastieke periode verdeeld in een aantal stadstaatjes die met elkaar vochten. Deze staatjes waren onafhankelijk van elkaar en vereerden allemaal andere goden (ze beïnvloeden elkaar). Zodoende had iedere nome ook een eigen embleem waar ze elkaar aan konden herkennen, deze werden voorgesteld als hiërogliefen op een standaard. Soms werd een nome-god ook afgebeeld op een afbeelding naast een koning. Dit werd dan afgebeeld als een gewone vrouw (of man) met een standaard op het hoofd met daarop de nome.
Vanaf de tijd dat het systeem opgericht werd waren er 42 nomen. Dit bleef in de hele Oud-Egyptische geschiedenis zo met uitzondering van een paar keer. De veranderingen kunnen zijn het teken op de hoofd van de god. In Neder-Egypte begon de nomen in het centrum van Memphis tot naar de Middellandse Zee. De nummering (zie ook afbeelding) was versnipperd rondom de eilandjes. Ze worden globaal vanaf rechts geteld naar links in de Nijldelta.
Waar bij Neder-Egypte de grens ligt bij Memphis eindigt de Opper-Egyptische telling. Deze begint vanaf de grens met het vroegere Nubië, de vroegere oude grensmark van het land. En de nomen gaan door naar Neder-Egypte langs El-Armarna naar de Faioum en eindigt bij het centrum van Memphis.
[bewerk] Neder-Egypte
In de volgende tabel staan de Egptische nomen van Neder-Egypte (van Memphis tot en met de delta). Sommige hiërogliefen waren niet aanwezig (nome 4 en 5) en zijn niet aangegeven. Naast de nummer staat de vertaling van de hieroglief in ons 'Romaans' alfabet en de vertaling in het nederlands tussen haakjes. In de tweede kolom wordt weergegeven wat de belangrijkste stad was, in de laatste kolom wordt aangegeven welke belangrijkste goden werden vereerd in de nome.
Nr |
Naam |
Locatie |
Belangrijkste God(en) |
1
|
Aneb-Hetch (Witte muren) |
Sakkara, Memphis, Gizeh |
Ptah, Sokaris, Apis
|
2
|
Chensoe (Voorpoot) |
Letopolis |
Horus, Kherty |
3
|
Amenti (Westen) |
Alexandrië, Hermopolis Parva,
Kom el-Hisn |
Hathor |
4
|
Sapi-Res (Zuidelijke Schild) |
Djeka |
Neith |
5
|
Sap-Meh (Noordelijke Schild) |
Sais en Boeto |
Neith |
6
|
Chaset (Woenstijn Stier) |
Xois |
Ra |
7
|
A-ment (Westerlijke Harpoen) |
Damanhur |
Ha |
8
|
A-bet (Oosterlijke Harpoen) |
Tell al-Maskhuta |
Atoem |
9
|
Ati (Andjeti) |
Busiris |
Osiris, Andjeti |
10
|
Ka-chem (Zwarte stier) |
Athribis |
Horus |
11
|
Ka-heseb (Heseb Stier) |
Leontopolis |
Sjoe, Tefnoet, Mihos
|
12
|
Theb-ka (Kalf en Koe) |
Sebennytos |
Onuris |
13
|
Heka-At (Voorspoedende Scepter) |
Heliopolis |
Atum, Ioesaas, Mnevis
|
14
|
Chent-abet (Voorste van het Oosten) |
Pelusium |
Seth |
15
|
Djehoet (Ibis) |
Hermopolis |
Thoth |
16
|
Cha (Vis) |
Mendes |
Banebdjedet, Hatmehit |
17
|
Semabehdet (De troon) |
Diospolis Parva |
Horus |
18
|
Am-Chent (Prins van het Zuiden) |
Bubastis |
Bastet |
19
|
Am-Pehoe (Prins van het Noorden) |
Qantir, Tanis |
Wadjet |
20
|
Sopdu (Gepluimde valk) |
Per-Sopdu |
Sopdu |
[bewerk] Opper Egypte
De nomen in Opper-Egypte beginnen bij de grens met Nubië en gaan naar Memphis toe. In de indeling staan twee hiërogliefen die niet weergegeven konden worden.
Nr |
Naam |
Locatie |
Belangrijkste God(en) |
1
|
Ta-Seti (Land van de Nubië) |
Elephantine, Aswan, Kom Ombo |
Chnoem, Satet, Anoekis,
Horus de Oudere, Sobek |
2
|
Thes-Hor (Troon van Horus) |
Edfu |
Horus |
3
|
Ten (Schrijn) |
Nechen, Esna |
Horus, Nekhbet, Chnoem, Neith |
4
|
Waset (scepter) |
Thebe, Hermonthis |
Amon, Moet, Chons,
Montoe, Buchis, Sobek |
5
|
Heroei (De twee valken) |
Koptos |
Min, Seth |
6
|
Aa-ta (De krokodil) |
Dendera |
Hathor |
7
|
Sesjesj (Sistrum) |
Diospolis Parva, Hin |
Bat |
8
|
Abdjoe (Groot land) |
Abydos, Thinis |
Chentamentioe, Osiris, Onuris |
9
|
Min (Min) |
Panopolis, Achmim |
Min |
10
|
Wadjet (Cobra) |
Aphroditopolis, Idfeh |
Seth, Mihos, Nemty |
11
|
Set (Seth) |
Hypselis, Shuteb |
Seth |
12
|
Toe-peh (Adder berg) |
Apotheke, Abutig |
Nemty |
13
|
Atef-Chent (Opper-Sycomoor en adder) |
Assioet |
Wepwawet, Anubis |
14
|
Atef-Pehoe (Neder-Sycomoor en adder) |
Qesy, Achet-aton |
Hathor |
15
|
Oen (Haas) |
Hermopolis Magna |
Thoth, Ogdoade van Hermopolis, Aton |
16
|
Meh-Mahetch (Oryx) |
Hebenu, Beni Hassan |
Pakhet, Chnoem |
17
|
Anipoe (Jakhals) |
Cynopolis, al-Kais |
Anubis |
18
|
Nemty (Nemty) |
Teudjai, Kom al-Ahmar |
Nemty |
19
|
Oeab (Twee Scepters) |
Oxyrhynchus, al-Bahnasa |
Seth |
20
|
Atef-Chent (Zuidelijke Sycomoor) |
Herakleopolis Magna |
Heryshef |
21
|
Atef-Pehoe (Noordelijke Sycomoor) |
Krokodilopolis, Arsinoe |
Chnoem, Seneferoe |
22
|
Maten (Mes) |
Aphroditopolis, el-Lisht |
Hathor |
Richard K. Wilkinson (2003) The complete gods and goddesses of Ancient Egypt. Thames & Hudson
[bewerk] Externe links