Ośmiornice
Z Wikipedii
| Ośmiornice | |
 Octopus cyanea |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | mięczaki |
| Podtyp | skorupowce |
| Gromada | głowonogi |
| Podgromada | płaszczoobrosłe |
| Rząd | ośmiornice |
| Nazwa systematyczna | |
| Octopoda | |
| Leach, 1818 | |
Ośmiornice (Octopoda) jest to rząd głowonogów. Zamieszkują wyłącznie morza pełnosłone, zwłaszcza rejony raf koralowych. Pojawiły się w kredzie. Znanych jest 289 gatunków ośmiornic.
Spis treści |
[edytuj] Budowa ciała
Ośmiornice są zwierzętami o zróżnicowanej wielkości wahającej się od 1,5 cm do 5 m. Posiadają osiem ramion, u których podstawy rozpięta jest błona. Na ramionach znajdują się, ułożone w jeden, bądź dwa rzędy, pozbawione trzonków przyssawki. Oprócz przyssawek występują niekiedy także cirri - brodawkowate, bądź czułkowate wyrostki. Jedno z ramion przekształcone jest zazwyczaj w hektokotylus. Muszla ośmiornic jest albo silnie zredukowana, albo nie występuje wcale. Nie posiadają narządów świetlnych i nie mają pancerza. Jajowody mają zazwyczaj parzyste. Po bokach ciała płaszcz tworzy niekiedy płetwy. Woreczek czernidłowy jest częstokroć zredukowany. Układ krwionośny ośmiornic jest prawie zamknięty. Krew wlewa się do zatok krwionośnych w bardzo niewielkim stopniu. Występują naczynia włosowate.
Krew krąży w dwóch obiegach: dużym (serce-ciało-serce) i małym (serce-skrzela-serce). Serce ośmiornic znajduje się w worku osierdziowym. Jest jednokomorowe, z dwoma przedsionkami. Ośmiornica posiada dodatkowo dwa serca skrzelowe pomagające wtłoczyć krew do skrzeli.
Układ nerwowy ośmiornic jest silnie scentralizowany. Większość zwojów zlała się w jedną masę otaczającą przewód pokarmowy. Jest ona osłonięta chrzęstną puszką. Mózg ośmiornic swoją sprawnością dorównuje nawet mózgom niektórych ssaków i ptaków.
[edytuj] Rozmnażanie
Ośmiornice są rozdzielnopłciowe. Cechuje je rozwój prosty, bez stadium larwalnego. Moment zaplemnienia jest poprzedzony tańcami, prezentacją barw godowych. Podczas samego zaplemnienia samiec umieszcza za pomocą hektokotylusa (jest nim zazwyczaj 3 ramię od prawej) pakiety spermy w jamie płaszczowej samicy. U niektórych gatunków hektokotylus odrywa się od ciała samca. Takie oderwane ramiona znajdowano w jamach płaszczowych samic. Po zaplemnieniu samice niektórych gatunków mogą przechowywać przez jakiś czas pakiety spermy. Po zapłodnieniu samice składają bogate w żółtko jaja w (zależnie od gatunku) szczelinach skalnych lub muszlach. Na uwagę zasługują samice żeglarka, składające jaja do delikatnych muszli będących wytworem ich ramion, które potem unoszą się po powierzchni wody. Ośmiornice jak większość głowonogów rozmnażają się raz w ciągu życia i giną po pierwszym okresie rozrodu.
[edytuj] Lokomocja
Ośmiornice pływają aktywnie ruchem odrzutowym, wyrzucając wodę z jamy płaszczowej przez umięśniony lejek. Wiele gatunków dennych pływa rzadko, chyba, że ścigając zdobycz, bądź odwrotnie, uciekając przed drapieżnikami. Zazwyczaj poruszają się one po dnie za pomocą ramion, zaobserwowano także osobniki potrafiące biegać, na tylko dwóch ramionach. Ośmiornice chętnie ukrywają się w szczelinach skalnych. Dzięki brakowi szkieletu mogą wciskać się w bardzo wąskie szczeliny. Niektóre gatunki ośmiornic posiadające miękkie, galaretowate ciało mają dość ograniczoną zdolność do aktywnego ruchu i unoszą się biernie w wodzie.
[edytuj] Znaczenie
Ośmiornice poławiane są w celach konsumpcyjnych, zwłaszcza w krajach położonych nad Oceanem Spokojnym. Sepia, barwnik wytwarzany przez gruczoł czernidłowy, jest wykorzystywana do wykonywania farb malarskich.
[edytuj] Systematyka
Ośmiornice są dzielone na dwa podrzędy:
Amonity: Amonitowce† • Ceratitida† • Goniatitida†
Łodzikowce: Actinocerida† • Asocerida† • Bactritida† • Discosorida† • Endocerida† • Ellesmerocerida† • Łodziki • Oncocerida† • Orthocerida† • Plectronocerida† • Pseudorthocerida† • Tarphycerida†
Płaszczoobrosłe: Aulacocerida† • Belemnitowce† • Belemnity† • Diplobelida† • Kałamarnice • Mątwy • Ośmiornice • Sepiolida • Spirulida • Wampirzyce
