Pszów
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°03' N 018°24' E
| Pszów | |||
|
|||
| Województwo | śląskie | ||
| Powiat | wodzisławski | ||
| Gmina - rodzaj |
Pszów miejska |
||
| Prawa miejskie | ponownie od 1995 r. | ||
| Burmistrz | Marek Hawel | ||
| Powierzchnia | 20,42 km² | ||
| Położenie | 50° 03' N 18° 24' E |
||
| Wysokość | 311 m n.p.m. | ||
| Liczba mieszkańców (2004) - liczba ludności - gęstość |
14 035 687,3 os./km² |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
032 | ||
| Kod pocztowy | 44-370 | ||
| Tablice rejestracyjne | SWD | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Pszów
|
|||
| TERC10 (TERYT) |
2244515011 | ||
| Miasta partnerskie |  Horni Benesov |
||
|
Urząd miejski3
ul.Pszowska 53244-370 Pszów tel. 32 455-88-76; faks 32 455-86-36 (e-mail) |
|||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Pszów (niem. Pschow) – miasto i gmina w województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim. Wg podziału administracyjnego Polski w latach 1975-1998 Pszów jako dzielnica Wodzisławia Śląskiego należał do województwa katowickiego. Od 1995 roku samodzielne miasto.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
[edytuj] Dzielnice
Pszów administracyjnie podzielony jest na jedną dzielnicę:
- Krzyżkowice
Dodatkowo można wyróznić nazwy własne dla niektórych części Pszowa:
- Pszów centrum
- Krzyżkowice
- Pszowskie Doły
- Kalwaria
- Stara Maszyna
- Wrzosy
- Stawki
[edytuj] Położenie
Miasto położone jest na najwyższym wzniesieniu Płaskowyżu Rybnickiego (311 m n.p.m.), w bliskim sąsiedztwie takich miast jak Rybnik, Wodzisław Śląski, Racibórz, Radlin, Rydułtowy.
[edytuj] Struktura powierzchni
Według danych z roku 20026, Pszów ma obszar 20,42 km², w tym:
- użytki rolne: 62%
- użytki leśne: 14%
Miasto stanowi 7,12% powierzchni powiatu wodzisławskiego.
[edytuj] Demografia
Dane z 30 czerwca 20042:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 14 035 | 100 | 7229 | 51,5 | 6806 | 48,5 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
687,3 | 354 | 333,3 | |||
Według danych z roku 20026, średni dochód na mieszkańca wynosił 1237,92 zł.
[edytuj] Historia
Zaskakująca wzmianka źródłowa pojawiła się w roku 973 dotycząca granic biskupstwa praskiego podająca nazwę plemienia Psouane. Wzmiankę tę niekiedy stara się powiązać z Pszowem. Nie podlegająca dyskusji wzmianka miejscowości Pschow pochodzi z roku 1265.
KALENDARIUM NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W PSZOWIE
- 973 r. - najstarsza wzmianka źródłowa dotycząca granic biskupstwa praskiego podająca nazwę osady plemienia Psouane;
- 1265 r. - występuje po raz pierwszy nazwa miejscowości w formie PSOV, 20 stycznia książęcy Pszów uzyskuje lokalizację na prawie niemieckim, pierwszym wolnym sołtysem został Richulf;
- 1293 r. - został wybudowany pierwszy drewniany kościółek pod wezwaniem Świętego Krzyża;
- ok. 1350 r. - wybudowano murowany kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych;
- ok.1380 r. - rycerz Czetrycz dzierżawił dobra pszowskie;
- 1506 r. - Pszów przeszedł na własność dzierżawcy Bartłomieja Zdara z Chobolic;
- ok.1544 r. - właścicielem Pszowa został Wacław Siedlicki z Choltic, wprowadzono luteranizm;
- 1628 r. - do kościoła pszowskiego powrócił katolicyzm;
- 1667 r. - Anna Wilkowa, mieszkanka Pszowa, została skazana na śmierć przez spalenie na stosie w Raciborzu jako czarownica;
- 1682 r. - dziedzicem Pszowa został baron Krzysztof Welczek;
- 1692 r. - pierwsza wzmianka potwierdzająca istnienie szkoły w Pszowie;
- 1696 r. - najstarsza wiadomość o karczmie w Pszowie;
- 1719 r. - właścicielem Pszowa został Jan Bernard Welczek z Wielkiego Dębieńska;
- 1722 r. - sprowadzono kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej;
- 1743 – 1746 r. - budowa późnobarokowego kościoła pod wezwaniem Narodzenia Matki Boskiej, rozwój ruchu pielgrzymkowego;
- ok. 1769 r. - wieś stała się własnością Jana Karola Lichnowskiego;
- 1788 r. - Pszów został sprzedany hr. Wilhelmowi Adolfowi Lichnowskiemu;
- 1802 – 1803 r. - eksploatacja gipsu szklanego, produkcja wapna oraz potażu;
- 1803 r. - dziedzicem Pszowa został Gustaw de Wrochem;
- 1805 – 1807 r. - wybudowano pierwsze murowane probostwo;
- 1806 r. - w Zawadzie odkryto źródła siarczane,
- 1810 r. - został założony folwark „Wrzosy”
- 1811 r. - wybuchło powstania chłopskiego w Pszowie, rozebrano drewniany kościółek Świętego Krzyża oraz zlikwidowano przyległy cmentarz;
- 1812 – 1815 r. - w wojnie prusko – francuskiej z Pszowa zginęło 10 osób;
- 1830 r. - wybudowano drogę prowadzącą z Wodzisławia przez Pszów, Krzyżkowice, Rzuchów do Raciborza;
- 1832 r. - na rynku pszowskim postawiono figurę św. Jana Chrzciciela, wybudowano piec wapienniczy oraz parowy młyn do mielenia wapna, wydano pierwsze zezwolenie na eksploatację węgla dla Augustyna Ferdynanda Fritza;
- 1843 r. - rozpoczęto eksploatację węgla pod nazwą Kopalni Anna;
- 1847 r. - rozpoczęto budowę pierwszej wieży na kościele;
- 1848 r. - powstała samodzielna gmina Pszowskie Doły;
- 1850 r. - zakończono budowę drugiej wieży na kościele;
- 1855 r. - rozwój kopalni Anna – drążenie szybu „Jan”,
- 1856 r. - wielki pożar strawił 21 domów i 22 stodoły;
- 1858 r. - rozpoczęto budowę Drogi Krzyżowej oraz kaplicy pod wezwaniem Świętego Krzyża w obrębie kościelnego placu;
- 1860 r. - właścicielem Pszowa został Ferdynand Jan Wit zwany Von Doeringiem, poświęcono miejsce pod nowy cmentarz ( obecnie ulica Paderewskiego);
- 1861 - wybudowano nową szkołę w Pszowie, ukazała się pierwsza monografia wsi w opracowaniu ks. Pawła Skwary i August Wolczyka;
- 1865 – wybudowano Zakład zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Św. Karola
Boromeusza, 1867r. – wieś została zakupina przez Fryderyka Węgierskiego;
- 1872r. – powstał pierwszy Urząd Pocztowy;
- 1882r. – wybudowano pierwszą w Polsce napowierzchniową kolejkę liniową łączącą kopalnię „Anna” ze stacją kolejową w Czernicy;
- 1885r. - wybudowano drogę prowadzącą z Czernicy prez Rydułtowy, Łapacz, Pszów do Wodzisławia;
- 1901r. - rozpoczęto budowę drogi łączącej Pszowskie Doły z Syrynią;
- 1904 r. - hr. Jan Węgierski sprzedał majątek Pszów i Kokoszyce bankowi Polskiemu w Poznaniu;
- 1905 r. - rozpoczęto budowę osiedla patronackiego kopalni „ANNA” tzw. Familoki;
- 1907r. – powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Pszowie;
- 1910 r. – został wybudowany Dmo Gminny ( obecny Urząd Miasta);
- 1911 r. - rozpoczęto budowę kanalizacji w Pszowie( deszczówka);
- 1914r. – została wybudowana linia kolejowa z kopalni „Anna” do Olzy;
- 1915r. - poświęcono nowe miejsce na cmentarz na tzw. Przymiarkach;
- 1922r. - wraz z częścią Górnego Śląska, Pszów został włączony do Polski;
- 1923 r. - zniesiono obszar dworski w Pszowie;
- 1924 r. - została założona pierwsza apteka, powstał Klub Sportowy „Unia”
- 1927 r. – gmina pszowskie Doły z powrotem została przyłaczona do Pszowa;
- 1929r. - ukończono budowę i poświęcono Wielką Kalwarię Pszowską, oddano do użytku nową szkołę podstawową obecnie (SP NR 1);
- 1932r. - wybudowano obecne probostwo;
- 1934r. - poświęcono nowo wybudowany kościół pod wezwaniem Serca Jezusowego w Krzyżkowicach;
- 1935 r. - został wybudowany obecny stadion sportowy;
- 1939r. - ukazała się kronika Konstantego Kowola;
- 1945 r. - odbudowano budynki zniszczone podczas działań drugiej wojny światowej, przystąpiono do regulacji ulic i placów;
- 1950 r. - został oddana do użytku nowo wybudowana szkoła zawodowa pod nazwą Szkoła Przemysłowa Górnicza;
- 1954r. - Pszów otrzymał prawa miejskie;
- 1967 r. – rozpoczął działalność Dom Kultury;
- 1975 r. – włączono terytorium Pszowa do Wodzisławia Śl.;
- 1995 r. – Pszów uzyskał ponownie prawa miejskie;
- 1997 r. – kościół NNMP został odznaczony tytułem i godnością Bazyliki Mniejszej;
- 2003 r. – oddano do użytku miejską oczyszczalnię ścieków;
- 2004 r. - otwarcie sztucznego lodowiska
[edytuj] Honorowi obywatele oraz zasłużeni dla rozwoju miasta
Miasto Pszów posiada dwóch honorowych obywateli. Są nimi:
- Jan Paweł II - papież Polak (od 28 lutego 1998 r.)
- Henryk Rzodeczko - były długoletni Naczelnik Gminy Pszów (od 30 listopada 1945 r.)
Miasto nadaje również odznakę "Zasłużony dla rozwoju Miasta Pszów". Zostali nią dotychczas uhonorowani:
- Kopalnia Węgla Kamiennego "Anna" w Pszowie
- ks. prof. dr hab. Jerzy Szymik
- Ochotnicza Straż Pożarna w Pszowie
- Orkiestra Dęta KWK "Anna" w Pszowie
- Henryk Topisz
- Maksymilian Hojka
- Zespół Muzyczny "ŁZY"
- Franciszek Grzegorzek
- członkowie Pracowniczego Ogrodu Działkowego "Jedność"
- Ignacy Basztoń
- Zbigniew Kicka
- Adam Porwoł
- Ochotnicza Straż Pożarna w Krzyżkowicach
- Janina Szkudlińska
- ks. inf. Lucjan Lamża
[edytuj] Zabytki
- Bazylika mniejsza pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, barokowa z XVIII wieku ([1])
- Kopalnia Anna, z roku 1842 arch. Hans Poelzig ([2]}
[edytuj] Szkolnictwo
- Przedszkole Publiczne nr 1
- Przedszkole Publiczne nr 2
- Przedszkole Publiczne nr 3
- Szkoła Podstawowa nr 1
- Szkoła Podstawowa nr 2
- Szkoła Podstawowa nr 3
- Gimnazjum
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych {[3]}
- Liceum profilowane:
- profil zarządzanie informacją
- profil socjalny
- profil kreowanie ubiorów
- profil transportowo-spedycyjny
- Technikum mechaniczne
- mechanik pojazdów samochodowych
- Szkoła Zasadnicza w zawodach:
- mechanik pojazdów samochodowych,
- blacharz,
- fryzjer,
- klasy wielozawodowe
- Liceum profilowane:
[edytuj] Kościoły
- Bazylika mniejsza pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Pszowie - Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej
- Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krzyżkowicach
- Kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Kalwarii Pszowskiej
[edytuj] Stowarzyszenia
- Stowarzyszenie "Pomóżmy Sobie" ([4])
- Ochotnicza Straż Pożarna w Pszowie ([5])
- Ochotnicza Straż Pożarna Krzyżkowice
- Towarzystwo Sportowe "Górnik Pszów" ([6])
- Ludowy Klub Sportowy "Naprzód 37" Krzyżkowice ([7])
- Towarzystwo Przyjaciół Pszowa
- Sekcja Turystyki Rowerowej ([8]
- Koło Dzieci Niepełnosprawnych
- Stowarzyszenie Praworządność i Rozwój
- Miejski Uczniowski Klub Sportowy "Jedynka"
- Koło Gospodyń Wiejskich - Pszów
- Koło Gospodyń Wiejskich - Krzyżkowice
- Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowych - Koło Pszów
- Wojewódzki Związek Pszczelarzy - Koło Pszów
- Skat Klub Czarni Krzyżkowice
- Skat Klub OSP Pszów
- Stowarzyszenie Stanu Średniego
- Polski Związek Krótkofalowców Sekcja Pszów
- PCK Klub Honorowych Dawców Krwi przy KWK "Anna"
- Chór Mieszany "Cecilianum" Krzyżkowice ([9])
- Chór Mieszany "Cecylia" Pszów
- Zespół Kameralny "Ad libitum"
- Związek Harcerstwa Polskiego Komenda Hufca
- Polski Związek Działkowców POD "Jedność"
- Polski Związek Działkowców POD "Przyszłość"
- Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Koło Miejskie
[edytuj] Sport
Na terenie miasta znajdują się następujące obiekty sportowe:
- Stadion Sportowy TS "Górnik" Pszów (płyta główna i 2 boiska treningowe)
- Boisko LKS Naprzód 37 Krzyżkowice
- Sztuczne lodowisko wraz z obiektami towarzyszącymi
- Sale sportowe oraz boiska szkolne przy wszystkich szkołach
- Hala sportowa na terenie KWK Rydułtowy-Anna Ruch II
- korty do tenisa ziemnego
- oznakowane ścieżki rowerowe
[edytuj] Kultura
- Miejski Ośrodek Kultury w Pszowie
- Biblioteka Publiczna Miasta Pszowa (siedziba główna + dwie filie)
- Kino MOK Pszów
[edytuj] Tranzyt
- Droga wojewódzka nr 933 (Wodzisław Śląski – Pszów – Rzuchów) - połączona z drogą wojewódzką nr 935 (Racibórz - Rybnik)
[edytuj] Komunikacja miejska
Komunikacja miejska w Pszowie jest obsługiwana przez Międzygminny Związek Komunikacji w Jastrzębiu - Zdroju (linia 201, 202, 204, 205, 206, 209, 213), Związek Transportu Zbiorowego w Rybniku (linia 10), PKS Rybnik oraz PKS Racibórz
[edytuj] Kolej
Na terenie miasta przebiega linia kolejowa, służąca do celów przemysłowych od Kopalni Węgla Kamiennego "Anna" do Syrynii,Bukowa i Olzy.
[edytuj] Handel
Miasto posiada własne targowisko miejskie
[edytuj] Supermarkety
[edytuj] Media
[edytuj] Prasa
- Nowiny Rybnickie
- Nowiny Wodzisławskie
- Dziennik Zachodni
- Pszowik
- Zeszyty Pszowskie
[edytuj] Radio
- Radio 90 FM (90,0 MHz)
- Radio Vanessa (100,3 MHz)
- Radio Katowice (97,0 MHz)
- Radio ZET (95,7 MHz)
- Radio RMF FM (93,0 MHz)
- Antyradio (106,4 MHz)
[edytuj] Telewizja
- Telewizja regionalna TVP3 Katowice
- Telewizja Kanon
[edytuj] Sąsiednie gminy
Wodzisław Śląski, Rydułtowy, Radlin, Lubomia, Kornowac.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy i zdjęcia satelitarne:
