Pytanie retoryczne
Z Wikipedii
Pytanie retoryczne - pytanie zadane nie w celu uzyskania odpowiedzi, lecz w celu skłonienia odbiorcy do przemyśleń na określony temat, podkreślenia wagi problemu, lub po prostu w celu podkreślenia ważkości całej wypowiedzi czy problemu; ewentualnie pytanie, na które jest oczywista odpowiedź. Pytania retoryczne, pojawiające się co jakiś czas w wypowiedzi, mogą też być rodzajem przerywnika, nagłówka, oddzielającego poszczególne części i tematy, które nadawca porusza.
Mówca może więc zadać takie pytanie, dać słuchaczom czas na refleksję, a następnie samemu na pytanie odpowiedzieć. Dzięki temu zabiegowi odbiorcy nawiązują lepszy kontakt z nadawcą, który stara się o stworzenie "wspólnej płaszczyzny" z odbiorcami.
"Cóż możemy w tej sytuacji zrobić?" pyta mówca. Odbiorcy nie wiedzą, ale przeczuwają, że mówca zna odpowiedź. I rzeczywiście, po chwili słyszą odpowiedź na ich bolączki.
Fragent przemówienia radiowego Józefa Stalina 1941:
- [...] Czy naprawdę niemieccy żołnierze są niezwyciężeni, jak bezustannie trąbi dumna faszystowska propaganda? (przerwa)
- OCZYWIŚCIE NIE! Historia pokazuje, że nie ma niezwyciężonych armii, i nigdy ich nie było. Armia Napoleona była uważana za niepokonaną, ale w końcu została pokonana... [...]
W życiu codziennym pytania retoryczne używane są w celu zdyskredytowania rozmówcy. Pytanie: "I po co to wszystko?" w rzeczywistości wyraża lekceważenie bądź niskie mniemanie pytającego względem osoby pytanej.
