Ravensbrück (KL)
Z Wikipedii
Konzentrationslager Ravensbrück, Schutzhaftlager Ravensbrück, Frauen-Konzentrationslager Ravensbrück był niemieckim obozem koncentracyjnym usytuowanym w wiosce Ravensbrück, niedaleko miejścowości Fürstenberg w Brandenburgii, w Niemczech. Został założony w listopadzie 1938 r., funkcjonował w latach 1939-1945.
Spis treści |
[edytuj] Historia Obozu
Z rozkazu Heinricha Himmlera w listopadzie 1938 r. grupa więźniów z pobliskiego KL Sachsenhausen rozpoczęła konstrukcję obozu dla kobiet. Ravensbrück przejął funkcję głównego obozu kobiecego, pełnioną wcześniej przez KL Lichtenburg. Pierwsza grupa kobiet dotarła w marcu 1939. Początkowe założenia budownicze zakładały 15 000 więźniarek, obóz jednak był wielokrotnie powiększany.
Przy obozach zostały zbudowane hale produkcyjne (niem. Industriehof), w których więźniarki były wykorzystywane do prac niewolniczych, na rzecz firm niemieckich (m.in. Siemens & Halske). W latach 1942-1944 w KL Ravensbrück przeprowadzono zbrodnicze doświadczenia pseudo-medyczne na więźniarkach – w większości młodych Polkach. Operacjom kostnym i mięśniowym poddano 86 więźniarek, w tym 74 Polki, przy czym wiele z tych, które przeżyły, zostało kalekami. Od 120-140 kobiet narodowości Romskiej i Sinti poddano sterylizacji. Więźniarkom wstrzykiwano również bakterie.
Od 1942 roku kobiety wycieńczone i niezdolne do pracy uśmiercano w pobliskich komorach gazowych oraz zastrzykami dosercowymi fenolu. W ten sposób zgładzono również wiele Żydówek. Pod koniec roku 1944 została oddana do użytku w samym obozie komora gazowa, w której uśmiercono 5 do 6 tys. osób.
Do 1945 r. powstało ponad 70 podobozów KL Ravensbrück i wiele komand zewnętrznych. Nie wszystkie były przeznaczone dla kobiet: w 1941 r., w pobliżu obozu kobiecego, hitlerowcy założyli obóz męski, którego więźniowie byli używani do rozbudowy infrastruktury obozowo-przemysłowej, a latem 1942 r. założono w pobliżu Ravensbrück podobóz dla młodzieży: Jugendschutzlager Uckermark
Wobec zbliżającej się Armii Czerwonej nasiliła się polityka eksterminacji. W kwietniu 1945 dziesiątki tysięcy kobiet zostało skierowanych w kierunku północno-zachodnim na tzw. marsze śmierci. 30 kwietnia 1945 r. Armia Czerwona oswobodziła 2000-3000 wycieńczonych i chorych kobiet oraz kilkuset mężczyzn z pobliskiego podobozu. Wielu z nich zmarło na skutek wycieńczenia.
Komendantami obozu byli:
- Max Koegel, maj 1939 - sierpień 1942
- Fritz Suhren, sierpień 1942 - kwiecień 1945
[edytuj] Więźniowie i ofiary
Więźniarkami Ravensbrück były zarówno liczne więźniarki polityczne (m.in. Niemki, Polki), jak i Żydówki, Sinti, kobiety narodowości romskiej, Świadkowie Jehowy, a także lesbijki i prostytutki. Między innymi wiele Polek trafiło tu z oddziałów Armiii Krajowej oraz po powstaniu warszawskim. Wśród więźniarek było wiele dzieci.
Dzięki działalności polskiego ruchu oporu wśród więźniarek, udało się zachować fragment księgi przyjęć (Zugangliste) do obozu z 25 028 nazwiskami. Wśród nich 24,9% to Polki, 19,9% – Niemki, 15,1% – Żydówki, 15% – Rosjanki, 7,3% – Francuzki, 5,4% to kobiety narodowości romskiej i Sinti, oraz 12,4% to kobiety innych narodowości. Wedle kategorii Gestapo reprezentują one w 83,54% więźniarek politycznych, 12,35% aspołecznych, 2,02% kryminalnych, 1,11% Świadków Jehowy.
Przez obóz przeszło 132 tysiące kobiet i dzieci, z których zginęło około 92 tysiące. Liczbę Polek szacuje się na ok. 40 tysięcy. Dodatkowo w podobozach umieszczono ok. 20 000 mężczyzn i ok. 1000 dziewcząt.
Więźniarki umierały z głodu, zimna, wycieńczenia, chorób. Były mordowane pojedynczo i masowo. Masowe egzekucje dotyczyły w szczególności kobiet z polskiego ruchu oporu oraz Żydówek.
W kwietniu 1945 roku, w wyniku pertraktacji prowadzonych przez Międzynarodowy oraz Szwedzki i Duński Czerwony Krzyż (za pośrednictwem hr. F. Bernadotte'a), wywieziono do Szwecji około 7500 więźniarek, wśród nich liczne Polki.
[edytuj] Znani więźniowie
- Alina Centkiewicz - autorka (wraz z mężem Czesławem Centkiewiczem) książek podróżniczych, głównie o tematyce polarnej.
- Wanda Półtawska - lekarz, obrońca życia, działacz społeczny.
- Zofia Romanowiczowa – polska poetka, pisarka, tłumaczka.
[edytuj] Dzieje powojenne
Trybynał Norymberski osądził szereg strażniczek i funkcyjnych z obozu, a także wielu lekarzy, którzy prowadzili doświadczenia na więźniarkach.
W 1959 roku utworzono Muzeum – Miejsce Pamięci Ravensbrück. Budynek byłej komendantury SS był używany do 1977 roku przez wojsko radzieckie
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
Wykaz bibliografii dla serii artykułów o niemieckich obozach w latach 1933-1045 został umieszczony na osobnej stronie.
